Áramótahlaupaannáll annus horribilis 2020

Þetta skrýtna ár.

Það er ekki mikið um það að segja í pistli sem á að heita hlaupapistill. Velti því meira að segja fyrir mér að sleppa því að skrifa hann þetta árið. Svona eins og ýmsu sem við höfum þurft að sleppa í ár. En þar sem maður er einn vani varð úr að setja nokkur orð niður á blað, þótt ekki væri nema til að uppfæra tölfræðina. Rétt kíkja við en stoppa ekki lengi-þetta er nú einu sinni mitt eigið boð. Allar sóttvarnir í lagi og skál fyrir því!

Í síðasta pistli skældi ég yfir því hversu lítið ég hefði getað hlaupið á árinu vegna ýmis konar heilsufars vandamála. Endaði reyndar pistilinn á því að segja að síðustu æfingar gæfu fyrirheit um að það versta væri að baki. Þetta var í byrjun ágúst og þá sá ég að það myndi standa tæpt að ég myndi ná að hlaupa 2000 km á árinu. Mér fannst það nú ekki góð tilhugsun að á þessu ári myndi ég mögulega hlaupa minna heldur en árið í fyrra þegar ég fór í gegnum 7 mánaða lyfjameðferð og kláraði samt 2019 km á árinu. En hvað um það, þessi tilhugsun gaf mér amk markmið til að keppa að á þessu annars keppnislausa ári. Mér reiknaðist til á þessum tíma að ég þyrfti að hlaupa rúmlega 200 km á mánuði það sem eftir lifði árs til að ná 2000 km markmiðinu. Í venjulegu árferði væri þetta nú ekki mikið mál því oft hafa verið hlaupnir 300 til 500 km á mánuði. En þetta skrýtna ár.

Í gegnum tíðina hef ég ekki hlaupið mikið úti á vetrum nema þá helst á laugardögum. Skýringin er f. o. f. sú að vegna míns lélega ónæmiskerfis hef ég kosið að hlaupa inni í hitanum á hlaupabrettum. Að auki hefur mín rútína verið sú að hlaupa í hádeginu á virkum dögum. Af þekktum orsökum hefur þetta ekki verið hægt síðustu vikurnar og mér liggur við að segja að ég sé jafnpirraður á þessu og Bjössi sjálfur. En þegar ekkert annað er í boði tekur maður því sem er í boði og sættir sig við það. Það er amk betra að hafa eitthvað í boði en ekkert. Þannig að ég hef látið mig hafa það að fara út í myrkrið eftir vinnu og hlaupa úti eins og venjulegt fólk gerir. Skrýtið ár.

Og þetta hefur gengið vel. Það rættist loks úr líkamlegu ástandi og ég gat aftur farið að hlaupa reglulega. Í stað 7 æfinga í mánuði og km fjölda langt undir 100 fóru æfingarnar í það að vera 16 til 20 á mánuði og fjöldi km komst yfir 200 á mánuði. Eins og við var að búast hafði þetta í alla staði jákvæð áhrif, bæði á vigtina og geðprýðina. Nú er svo komið ég er búinn að ná markmiðinu með því að komast yfir 2000 km á árinu. Þannig að þetta skrýtna ár varð ekki alslæmt. Staðan er meira að segja sú að við ritun þessa pistils eru kílómetrarnir orðnir 2012,6. Þar sem ekkert hefðbundið keppnishlaup verður þetta árið á gamlársdag segir einhverfan í mér að ég eigi ekki að hlaupa fleiri km til viðbótar á árinu en 7,4 og enda árið þannig í 2020 km. Það verður þá auðvelt að rifja upp í ellinni hvað ég hljóp marga kílómetra árin 2019 og 2020!

Keppnishlaupin. Já keppnishlaupin. Þau voru ekki mörg á árinu. Ég tel í raun og veru bara tvö. Það var Snældan sem haldin var í júní. Það var vel heppnaði í alla staði. Þar hljóp ég hálft maraþon ásamt góðum félögum úr Hlaupahópi Stjörnunnar. Þar lét karl faðir minn sig hafa það að hlaupa heilt maraþon. Það var hans 4 á æfinni og öll eftir að hann varð löggilt gamalmenni. En þar sem hann gat ekki hlaupið neitt maraþon í fyrra vegna hjartsláttaróreglu fannst honum sem hann skuldaði eitt maraþon. Markmið hans er nefnilega að hlaupa eitt maraþon á hverju ári frá 67 ára aldri og eins lengi og hann getur. Þar sem hann er 71 árs í ár ætti hann því að vera búinn með 5 maraþon. Því var stefnan sett á haustmaraþonið. Sem auðvitað féll niður eins og margt annað í ár. Skrýtið ár.

En hlaupahaldarar hafa ekki endilega dáið ráðalausir. Pétur maraþonBossari þefaði auðvitað uppi Dublin virtual maraþon og lét vita af því. Það var hlaupið sömu helgina og haustmaraþonið hafði verið sett á dagskrá. Þetta var bráðsniðugt fyrirkomulag. Með því að skrá sig í hlaupið fengu hlauparar sent sérstakt app þar sem fylgst var með hlaupinu. Þegar af stað var farið þurfti að setja appið í gang og hlaupa þar til það sagði að nú væru að baki 42,195 km eða eitt stykki maraþon. Í appinu var hægt að fylgjast með hvar hlauparar voru á hverjum tíma og því auðvelt fyrir þá sem vildu fylgjast með að gera það. Hvort heldur sem var í sýndarheimi eða fara út í brautina og hvetja. Við feðgar fengum til liðs við okkur Hjölla tengdason og lögðum í hann á laugardagsmorgninum. Markmiðið var að klára hlaupið á sem næst 6 klukkutímum. Það gekk svona ljómandi vel eftir og vorum við réttu megin við 6 tímana þegar hlaupinu lauk. Þarna náði kallinn sér í sitt 5. maraþon og ég hafði það af að ljúka einu maraþoni á þessu skrýtna ári.

En hvað svo? Hvernig ætli næsta ár verði? Það veit auðvitað enginn en erum við hlauparar ekki eins og veiðimenn almennt? Sama hversu léleg síðasta vertíð var þá erum menn alltaf bjartsýnir á næstu vertíð. Þá verður allt betra. Jafnvel miklu betra. Ég ætla að trúa því. Framtíðin er alltaf björt. Það að eiga framtíð er eitt og sér frábært. Ómálaður strigi til notkunar.

Þá er það tölfræðin. Ég ætla að bæta 2020 km við uppsafnaða kílómetra síðan ég fór að hlaupa reglulega þann 10 apríl 2008. Það þýðir að frá þeim degi hef ég hlaupið 36.508,3 km. Eins og ég hef nefnt áður er ætlunin að ná að hlaupa sem samsvarar hringinn í kringum hnöttinn um miðbaugslínu sem eru 40.075 km. Ef heilsan leyfir og önnur óáran lætur mann í friði þá ætti þetta að geta tekist á 55 ára afmælisárinu 2022.

Að baki eru nú 43 maraþon í 19 löndum, 11 höfuðborgum og 7 heimsálfum.

Markmið næsta árs eru hófleg. Númer eitt er að geta hlaupið. Vonandi verður hægt að taka þátt í einhverjum alvöru keppnishlaupum með alvöru hlaupurum en ekki í einhverjum sýndarveruleika. Sannarlega yrði það jákvætt ef unnt verður að fara eitthvert út fyrir landsteinana og hlaupa þar maraþon. Ég á reyndar skráningu í Helsinki maraþonið í vor en það verður bara að koma í ljós hvort af því verður eða ekki. Annað er nú ekki planað.

Ég hleyp af því að ég get það ... og þegar ég get.

Gleðilegt nýtt hlaupaár!

Hlaupið í gegnum Covid 19-eða ekki?

Þetta er búið að vera skrítið ár. Lauk við mína aðra krabbameinsmeðferð í nóvember sl. þannig að til stóð að taka aldeilis á því árið 2020 og koma fílefldur til baka á hlaupabrautina. Árið byrjaði svo sem ágætlega. Náði að hlaupa um 270 km í janúar og næstum 350 km í febrúar. Allt leit vel út og hraðinn var að aukast. Þá kom Covid 19. En blessunarlega hef ég ennþá sloppið við þá óáran. Hef reyndar engan áhuga á að gera tilraun á sjálfum mér með það hvernig ónæmiskerfið tekur á slíkri heimsókn. En það þarf ekki endilega Covid til. Ég fór að finna fyrir einkennum flensu þann 29. febrúar sl. og ég náði ekki að hrista hana af mér fyrr en í lok maí. Ég fór í test og fékk staðfest að ég væri ekki með Covid 19. En þetta var samt skítapest sem gerði það að verkum að ég gat lítið hlaupið í mars og apríl þótt apríl hafi verið heldur skárri. Ég hafði sett stefnuna á Helsinki maraþonið í lok maí og var að vonast eftir því að geta hlaupið þar á skikkanlegum tíma. Sem betur fer sá Covid 19 um að ég þurfti ekki að láta á það reyna.

Í maí fór sólin heldur að rísa og fyrri hluti mánaðarins var ágætur hlaupalega séð. Ég fór að geta hlaupið heldur meira og hraðar og var eins og belja að vori sem hleypt er út eftir langan vetur. Ég náði meira að segja í fyrsta skiptið í næstum tvö ár að hlaupa með hlaupafélögunum á skikkanlegum hraða á einni laugardagsæfingunni og dróst ekki aftur úr eins verið hefur síðan sumarið 2018. En það var skammvinn sæla. Í vikunni á eftir ætlaði ég að hlaupa með félögunum eitthvert brekkubrölt en var ekki búinn að hlaupa lengi þegar ég fór að finna fyrir eymslum í annarri hásininni. Týpísk byrjenda mistök með að fara of hratt af stað eftir hlé. En svona er þetta bara, maður er ekki klókari en þetta þrátt fyrir nokkra reynslu. Þetta var auðvitað grábölvað því ég hafði tekið stefnuna á að hlaupa heilt maraþon í hinu margrómaða Snældubeinsstaðamaraþoni seinni hlutann í júní.

Snældubeinsstaðamaraþonið er eitt fárra maraþonhlaupa í heiminum sem ekki var blásið af vegna Covid 19. Það var haldið þann 27. júní sl. og tókst í alla staði mjög vel. Að þessu sinni var met þátttaka með 30 keppendum. Eins og venjulega eru vegalengdir valkvæðar. Mældar leiðir eru heilt maraþon, hálft maraþon, 10 km og 5 km. Keppendur mega hins vegar ráða því hversu langt þeir hlaupa og mega skipta um skoðun oft á leiðinni. Eina skilyrðið er að keppendur þurfa að vera ræstir af löggiltum verndara hlaupsins, sem er íþróttaþjálfari svæðisins, og hann þarf einnig að staðfesta lokatíma og vegalengd skv. hlaupaúri. Þess má geta að umræddur íþróttaþjálfari hefur sér til fulltingis þaulvanann mótshaldara sem á 6. besta maraþonatíma Íslendings frá upphafi og er einn fárra sem hefur hlaupið maraþon á undir 2:30. Í ár var einn keppandi sem þreytti heilt maraþon og setti hann aldursflokkamet í flokki gamalmenna eldri en 70 ára. En þess ber að geta að enginn svo gamall hlaupari hefur áður klárað heilt maraþon í Snældunni. Í ár tók góður hópur fólks úr Hlaupahópi Stjörnunnar þátt í hlaupinu sem setti skemmtilegan svip á hlaupið. Þar sem þetta er frjálslegt hlaup gerði ekkert til þótt einn keppandi kæmist seint af stað úr bænum og missti af ræsingu. Viðkomandi keppandi, og annar til sem beið eftir komu hins keppandans, voru einfaldlega ræstir af stað seinna en hinir og luku við sínar vegalengdir. Það er talið að áhorfendur hafi skemmt sér vel þennan dag, amk voru rollur, hestar, beljur og ýmis konar fiðurfénaður dugleg við að láta heyra í sér þegar hlauparar þustu fram hjá og brutu upp hversdaginn. Það má í framhjáhlaupi nefna að sett voru nokkur brautarmet til viðbótar við metið í flokki gamalmenna, en þar má m.a. nefna met í 7 km, 9,150 km, 12,5 km, 13 km og 17 km. Að venju voru veitingar að hlaupi loknu sérlega ljúffengar og má þar m.a. nefna heimabakkelsi og grænmeti í boði grænmetisbónda af svæðinu. Flestir hlauparar úr hópi Stjörnunnar gistu á tjaldsvæðinu á Kleppsjárnsreykjum og í gistirýmum þar og var slegið upp mikilli veislu í lok dags sem stóð fram á nótt.

Af sjálfum mér er það að frétta að hásinin var ekkert sérlega hamingjusöm með að láta útjaska sér í hálft maraþon í Snældunni og kvartaði hressilega næstu daga á eftir. Það var því áfram lítið hlaupið. Til að bæta gráu ofan á svart þá hafði ég verið frekar hraustur á pinnanuddboltum á hásinina og hafði þannig tekist að búa til lítil sár á utanverðri hásininni. Það endaði auðvitað með því að ég fékk blóðsýkingu sem kallaði á öflugan 10 daga sýklalyfjakúr. Og þá var ekkert hlaupið í marga daga.

Ég var búinn að skrá mig í Reykjavíkurmaraþonið eins og margir og ætlaði þar að hlaupa heilt maraþon með föður mínum. Mér leist satt að segja ekkert of vel á þá hugmynd þar sem æfingarnar hafa verið fáar og hásinin er ennþá aum. En þar sem plan okkar feðga var að klára þetta hlaup á 6 til 6,5 tímum taldi ég að ég ætti mögulega að geta ráðið við þetta. En þökk sé Covid 19 þarf ég ekki að láta á þetta reyna.

En að gamni slepptu þá er þetta auðvitað búið að vera glatað keppnisár fyrir flesta hlaupara. Margir búnir að leggja vel inn, jafnvel í sínu toppformi, og fá ekki tækifæri til að taka út. En þá er gott að hafa í huga að æfingarnar einar og sér gera margs konar kraftaverk. Fyrir utan að bæta líkamlegt úthald þá gera þær ótrúlegustu hluti fyrir sálartetrið. Af tvennu illu er því ótrúlegur munur á því að geta æft vel þótt keppni sem að er stefnt falli niður en að geta ekki einu sinn æft eins og hugur stendur til. Á síðasta ári hljóp ég lítið um 5 mánaða skeið eftir að ég byrjaði lyfjameðferðina. Mér telst til að á þessu tímabili hafi ég hlaupið um 450 km. Ég var samt mjög sáttur við það þar sem fyrirfram vissi ég ekki hvort ég myndi geta hlaupið yfirhöfuð. Á þessu ári eru nú komnir 5 mánuðir síðan ég fékk kvefpestina og ofan í það hásinar meiðslin. Á þessu tímabili er ég búinn að hlaupa samtals um 350 km. Og ég er bara alls ekki sáttur við það. Mér finnst alveg óþolandi eða vera nánast úr leik í langan tíma vegna kvefpestar og smávægilegra meiðsla. En vonandi er ég að komast í gegnum þetta tímabil. Síðustu nokkrar æfingar gefa fyrirheit um að það versta sé að baki. Þannig að nú er stefnan sett á haustmaraþonið. Þ.e.a.s. ef Covid 19 leyfir.

En aðalatriðið er að komast aftur af stað og geta hlaupið. Ég hef um nokkuð langan tíma sagt að ég hlaupi af því að ég geti það. Nú er mottóið: Ég hleyp þegar ég get það.

Áramótahlaupaannáll 2019

Viðgerðarárið mikla.

Þetta hlaupaár reyndist þegar upp er staðið hið ágætasta. Ég byrjaði árið rólega þar sem ég var að jafna mig eftir handaruppskurð sem ég fór í sl. desember. Eftir því sem leið á janúar mánuð tókst mér að bæta í æfingarnar þrátt fyrir minnkandi blóðmagn og þar með minna þrek. En samt sem áður fann ég að æfingarnar gerðu mér gott og ég fann að ég tók smávægilegum framförum þótt blóðmagnið væri minnkandi. Ég ákvað á þessum tíma að ég ætlaði mér að reyna að hlaupa eins mikið og ég gæti á árinu og í gegnum fyrirséða lyfjameðferð. Ég hugsaði þetta sem áhugaverða tilraun og að forvitnilegt gæti verið að sjá hvort þetta væri hægt og þá hvaða áhrif þetta myndi mögulega hafa.

Í mars stóð til að hlaupa maraþon í 7. heimsálfunni á Suðurskautinu. Eins og ég hef áður bloggað um stóð það tæpt að ég fengi fararleyfi frá lækninum en með því að fara í gegnum blóðskilju og hreinsa tiltekið prótein úr blóðinu sem var að safnast upp slapp það fyrir horn. Ég fékk fararleyfið daginn fyrir fyrirhugaða brottför. En þessi ferð á Suðurskautið var náttúrulega bara frábær og sennilega eitt mesta ævintýri sem ég hef tekið mér fyrir hendur. Hlaupið gekk upp og ferðin gekk vel. (https://garmur.blog.is/blog/garmur/entry/2232760/)

Þegar heim var komið stóð til að hefja lyfjameðferð. Ég fékk upphafinu frestað til að unnt væri að setja mig í uppskurð til að laga hvimleitt kyngingarvandamál sem var búið að há mér í nokkur ár og fór sífellt versnandi. Þessi aðgerð gekk vel en gerði það að verkum að ég gat ekkert hlaupið í tvær og hálfa viku. En í lok apríl komst ég aftur af stað og hóf þá æfingar aftur. Hlaupamagnið í apríl var þó frekar lítið af þessum orsökum eða rúmir 60 km. Um miðjan maí fór ég í fyrstu lyfjainngjöfina og til þess að eiga einhvern viðmiðunarpunkt þá tók ég þátt í 10 km hlaupi Stjörnunnar daginn eftir og hljóp eins hratt og ég gat-á rúmlega 62 mínútum. Þrátt fyrir lyfjainngjöfina og lítil hlaup í vikunni á eftir náði ég að hlaupa um 150 km í mánuðinum.

Í byrjun júní fórum við hjónin til Madagaskar ásamt vinum og hlupum þar maraþon í 7. heimsálfu Þóru. Ég hef áður bloggað um þá ferð og sagði ég í því bloggi að þetta hefði verið erfiðasta maraþon sem ég hefði hlaupið og stend ég enn við það. (https://garmur.blog.is/blog/garmur/entry/2236758/). Þessi mánuður reyndist mér erfiður æfingalega og hljóp ég ekki nema 4 sinnum í mánuðinum samtals rúmlega 70 km og er þá maraþonið meðtalið. Júlí var ekki heldur neitt sérstakur hlaupalega og náði ég ekki nema 8 æfingum og tæplega 80 km í mánuðinum.

Í ágúst fóru hins vegar hlutir að gerast. Ég fann allt í einu að æfingarnar urðu léttari og ég fór að taka framförum bæði í magni og hraða. Og það sem meira var, ég vissi að framfarirnar voru meiri en svo að eingöngu væri æfingunum að þakka. Það var augljóst að meðferðin var farin að skila árangri. Ég fór í ágúst meðferðina um miðjan mánuðinn. Ég hljóp ekkert fyrstu dagana á eftir en tók æfingu á fimmtudeginum fyrir Reykjavíkurmaraþonið. Á þeirri æfingu ætlaði ég að kanna hvort ég myndi treysta mér í 10 km vegalengdina. Þegar til kom þá fannst mér ég það sprækur að ég skellti mér í hálfmaraþon vegalengdina. Eins og venjulega setti ég mér tímamarkmið og stefndi á að reyna að komast vegalengdina á undir 2 tímum. Það gekk eftir og meira að segja 5 mínútum betur. Í lok ágúst skellti ég mér í Fossvogshlaupið hjá Víkingunum og tók þátt í 10 km hlaupinu. Mér tókst að klára það á rétt rúmlega 50 mínútum og var harla ánægður með það. Ekki á hverjum degi sem maður nær að bæta sig um rúmar 10 mínútur í 10 km hlaupi! Þegar ágúst var liðinn kom í ljós að ég hafði náð 16 æfingum og hljóp tæplega 200 km og á töluvert betri meðalhraða heldur en mánuðina á undan.

Í byrjun september fór ég að gæla við þá hugmynd hvort ég gæti mögulega náð að æfa mig nóg til þess að geta tekið þátt í haustmaraþoninu í lok október. Ég reyndi því að halda mér eins vel við efnið í september og ég gat og náði að hlaupa rúma 200 km á 17 æfingum. Ég tók aftur þátt í 10 km hlaupi í lok september og kláraði það á rúmum 53 mínútum. Það var inni í 30 km laugardagsæfingu þannig að ég notaði það hlaup sem góðan tempó kafla í löngu æfingunni.

Um miðjan október kláraði ég inngjöf þess mánaðar og hafði þá rétt rúma viku til að jafna mig fyrir haustmaraþonið. Það tókst vel og þegar hlaupadagurinn rann upp var ég bara býsna sprækur. Ég vissi svo sem ekki alveg hvað ég gæti hraðalega séð en þóttist vita að ég ætti alltaf að geta klárað. Ég setti mér nú samt tímamarkmið og stefndi á að reyna að vera innan við 4 tíma. Það gekk eftir og þremur mínútum betur. Þegar upp var staðið náði ég að hlaupa í mánuðinum rúmlega 250 km á 20 æfingum og meðalhraðinn næstum því sá sami og hann hafði verið ári fyrr.

Þegar hér var komið sögu fór ég að hugsa um að fyrst ég hljóp maraþon fyrir og eftir fyrstu meðferð og væri nú búinn að hlaupa maraþon fyrir síðustu inngjöf þá yrði ég helst að reyna að ljúka þessari hlaupatilraun með því að hlaupa maraþon rétt eftir síðustu inngjöf. Ég fór að skoða hvaða hlaup væru í boði í byrjun desember og staldraði fljótt við Bergen í Noregi. Með því að hlaupa þar gætum við hjónin slegið nokkrar flugur í sama höfuðið og heimsótt góða vini okkar þar og upplifað norska jólastemmingu. Þar fyrir utan var desember orðinn einn mánaða ársins sem ég hafði aldrei hlaupið maraþon í og því tímabært að bæta úr því.

Í nóvember fór ég í mína tvo hefðbundnu rjúpnaveiðitúra og missti því úr tvær hlaupahelgar. Mér fannst það þó ekki koma mikið að sök því í stað hlaupanna þá fylgdi þessum túrum heilmikið fjallabrölt. Um miðjan mánuðinn fór ég í síðustu lyfjainngjöfina og aldrei þessu vant gat ég hlaupið nánast óhindrað dagana eftir inngjöf. Þegar upp var staðið endaði ég með því að ná að hlaupa rúmlega 170 km á 16 æfingum sem var alls ekki svo slæmt.

Til Bergen var haldið föstudaginn 6. des til að hlaupa þar maraþon daginn eftir. Þetta hlaup er liður í hlauparöð þeirra Bergen manna og mjög svipað fyrirkomulag og er í vor og haustmaraþonunum okkar. Um er að ræða fram og til baka braut sem er hlaupin tvisvar. Maraþonhlaupararnir eru sendir af stað fyrst og einum og hálfum tíma síðar eru hálfmaraþon hlaupararnir settir í gang. Maraþonhlaupararnir voru 62 og hálfmaraþonhlaupararnir voru rúmlega 300. Meðal hlauparanna í maraþoninu var Norðmaður sem var að hlaupa sitt 595. hlaup sem er alveg magnað. Brautin sem er hlaupin er alveg afskaplega falleg og í raun fjölbreytt. Hún er að mestu leyti á góðum gangstíg sem hlykkjast meðfram þremur vötnum, í gegnum skóga og kletta og rúsínan er að hlaupa í gegnum hlaðið á hestabúgarði. Allt fyrirkomulag var til fyrirmyndar og voru 4 vatnsstöðvar í brautinn með fjölbreyttu drykkjar og snakk úrvali. Þessi braut er heldur erfiðari en okkar braut og leiðinda brekka rétt fyrir leikvanginn þar sem hlaupinu er startað og því lokið. Þar sem brautin er hlaupin tvisvar var brekkan til skemmtunar eftir hálft maraþon og síðan aftur í lokin á heilu maraþoni. Mér sýndist á strava að heildar hækkun væri um 320 metrar á móti rúmlega 200 metrum í okkar braut. En hlaupið sjálft gekk í sjálfu sér vel þótt ég hefði lent í smá basli á þriðja legg. Ég fór að fá verki í aðra mjaðmakúluna og varð að hægja verulega á mér á km 24-33 og var farinn að halda að ég þyrfti að ganga rest. Fyrir einhverja rælni mundi ég eftir því að ég var með panódíl í hlaupatöskunni minni sem hafði verið þar í einhver ár. Ég skellti henni í mig og verkurinn fór skömmu síðar og ég gat hlaupið síðasta fjórðunginn töluvert hraðar en þann þriðja. Ég hélt að ég væri búinn að missa af því að komast undir 4 tíma en með því að halda einbeitingu síðustu 9 km og sleppa drykkjarstöðvunum tókst mér að skríða undir 4 tímana svo munaði nokkrum sekúndum. Þannig að þegar upp var staðið var þetta alveg frábært hlaup þrátt fyrir þessi vandræði sem ég skrifa á of lítið æfingamagn til að hlaupa tvö maraþon með stuttu millibili. En tilraunin tókst!

Í nóvember sl. hélt ég stutt erindi á málþingi krabbameinshjúkrunarfræðinga. Ég fékk frjálsar hendur um efnið sem ég myndi tala um þannig að ég ákvað að tala um það efni sem ég þekki best, þ.e. sjálfan mig. Ég ákvað að kalla erindið Hreyfing sem meðferðarúrræði. Þegar ég var að undirbúa erindið þá rakst ég á frétt í NYTIMES.COM sem vakti óskipta athygli mína. Þar var sagt frá rannsókn 40 vísindamanna frá 17 mismunandi alþjóðlegum hópum sem tóku sig til og skoðuðu allar rannsóknir síðustu 10 ára sem fjölluðu um hreyfingu krabbameinssjúkra. Niðurstaða þeirra var bæði afdráttarlaus og áhugaverð. Eftir að hafa skoðað þessi gögn sögðu þeir að það væru fyrirliggjandi nægar sannanir til að halda því fram að líkamsæfingar ættu að vera partur af hefðbundinni krabbameinsmeðferð, að það sýndi sig að æfingar hefðu jákvæð áhrif á framgang krabbameina eftir að þau væru farin af stað, að æfingar á meðan og á eftir krabbameinsmeðferð hefðu jákvæði áhrif á lífslíkur, að æfingar hefðu jákvæð áhrif á kvíða og þunglyndi og jafnvel á hina svokölluðu krabbameins þreytu. Rúsínan í þessum pylsuenda var meira að segja sú að rannsakendur héldu því fram að þeim mun meira sem æft væri, þeim mun betra. Þeir sögðust reyndar ekki vita hvort það væru einhver efri mörk!

En sem sagt, svo mörg voru þau orð. Hafandi byrjað mína tilraun í byrjun árs þá staðfesti ég allt ofangreint eftir því sem ég get.

Ég ætla á morgun, gamlársdag, að hlaupa í gamlárshlaupi ÍR 10 km. Með því hlaupi hef ég hlaupið 2019 km árinu á 154 æfingum (og keppnum) og notað til þess um 209 klst. Samtals eru því km í árslok 34.488,3 síðan ég hóf að hlaupa skipulega á afmælisdaginn minn þann 10. apríl 2008. Það er reyndar athyglisvert, og kannski alls ekki skrítið, að í ár hef ég hlaupið færri kílómetra en ég hef hlaupið á einu ári síðan 2012 þegar ég lenti í hjartsláttaróreglunni. Kílómetra fjöldinn er í sjálfu sér ekki það athyglisverða heldur hitt að ég hef eytt í þessi hlaup meiri tíma en ég gerði árin 2014 og 2015 þegar ekkert (amk lítið!) var að mér. Auðvitað stafar þetta af því að meðalhraðinn er umtalsvert hægari en breytir ekki því að gæðastundir á hlaupum voru fleiri.

Að baki eru nú 42 maraþon í 19 löndum, 11 höfuðborgum og 7 heimsálfum.

Markmið næsta árs eru númer eitt að geta hlaupið áfram. Ég stefni á að hlaupa í Helsinki í vor og ljúka með því að hlaupa maraþon í öllum höfuðborgum Norðurlanda. Vonandi næ ég að hlaupa nokkur maraþon til viðbótar og stefni á rúmlega maraþon í Eco trail hlaupinu í byrjun sumars. Að lokum er stefnan, aftur, sett á lystisemdarhlaup í Medoc í september þar sem ég sleppti þessu hlaupi í ár sem ég hafði þó sett á dagskrá um síðustu áramót.

Gleðilegt nýtt hlaupaár!

Madagascar maraþon 2019

Sumt fer öðru vísi en ætlað er. Það er hægt að skipuleggja sig í þaula og gera alls konar áætlanir en þegar upp er staðið þá verður bara að taka því sem að höndum ber og reyna að gera það besta úr því hverju sinni. Ætli megi ekki segja að Madagascar maraþonið sé ágætt dæmi um það. Þóra hafði fengið þá hugdettu að það gæti verið gaman ef hún gæti lokið við álfu hlaupin 7 í Madagascar og við höfðum upphaflega gert ráð fyrir að reyna að ljúka því árið 2020 þegar hún yrði 55 ára. Í fyrrasumar þegar ljóst var að sjúkdómurinn var farinn að láta kræla á sér þá fékk ég hins vegar þá snilldarhugmynd að flýta fyrirhuguðu hlaupi á Madagascar um eitt ár. Bara svona til öryggis þannig að við yrðum búin með það áður en meðferð þyrfti að hefjast. Ég var sem sagt búinn að skipuleggja það að meðferð þyrfti ekkert að hefjast fyrr en næsta vetur og því um að gera að skipuleggja einhver maraþon áður. En auðvitað hafði sjúkdómurinn sjálfstæðan vilja og vildi fá athygli fyrr.

Þegar dró að áramótum fengum við tilkynningu um að það væri ekki öruggt að hlaupið yrði haldið þar sem þátttaka væri ekki nægjanleg. Það var að sumu leyti ágætt í ljósi aðstæðna en þó vorum við búin að kaupa flugfar frá París til Madagascar og það yrði ekki endurgreitt. Þannig að við vildum nú heldur að af hlaupinu yrði og við yrðum bara að sjá til hvort við gætum farið eða ekki. Þóra myndi þá vonandi geta hlaupið þótt ég yrði mögulega bara á pöllunum. Unnar og Unnur ásamt Frikka Meló og Rúnu ákváðu að láta slag standa og sækja um þátttöku. Hvort sem það voru þau ein og sér sem réðu úrslitum eða ekki þá amk bókuðu nógu margir sig til viðbótar þannig að hægt var að halda upphaflegt plan og láta hlaupið fara fram.

Eins og ég hef bloggað um áður þá komst ég á Suðurskautið áður en meðferð þurfti að hefjast en fyrir lá að hún myndi byrja þegar ég kæmi til baka. Ég ræddi fyrirhugaða Madagascar ferð við lækninn og það var ákveðið að ég myndi byrja í meðferð um miðjan maí mánuði. Með því móti þá ætti ég að geta farið í ferðina til Madagascar í fjórðu viku frá upphafi meðferðar þegar ég ætti að vera farinn að jafna mig eftir fyrstu umferðina. Að auki þá notuðum við tækifærið og mér var skellt í skurðaðgerð þann 11. apríl sl. til að reyna að laga kyngingarvandamál í vélinda sem ég hef verið með síðustu ár og sem hefur verið ágerast mjög síðustu tvö árin. Þetta er enn einn sjaldgæfur sjúkdómur sem ég er víst að safna. En þessi kyngingarvandi var orðinn verulega bagalegur því ég var eiginlega hættur að geta tekið inn vatn og næringu á hlaupum og var farinn að léttast af þeirri einföldu ástæðu að ég borðaði ekki nóg. Fáránlega hvimleiður sjúkdómur sem hafði orðið meiri áhrif á daglegt líf hjá mér en blóðsjúkdómurinn og gáttatifið til samans. En það er skemmst frá því að segja að aðgerðin tókst mjög vel og má eiginlega segja að ég finni ekki fyrir þessu lengur enda finnst mér ég hafa öðlast nýtt líf!

En þetta þýddi að ég gat ekkert hlaupið í næstum 3 vikur eftir aðgerðina og lítið var hlaupið í maí. En samt. Ég náði þó að hlaupa 2-4 sinnum í viku á bilinu 20-40 km. Tveimur vikum fyrir maraþonið í Madagascar hljóp ég 27 km í sveitinni á rétt rúmlega gönguhraða og reiknaði út að ef ég myndi geta gengið 5 km á klst. eftir það þá ætti ég möguleika á að klára maraþonið á undir 7 tímum sem voru tímamörkin sem við höfðum. Ég var því kominn með áætlun á bak við eyrað áður en lagt var af stað í ferðalagið!

Já ferðalagið, maður minn! Þetta var sko ferðalag. Við byrjuðum á því að fljúga til Parísar og eyddum þar tveimur góðum dögum. Á þriðjudagsmorgni lögðum við af stað með Air France í rúmlega 10 tíma flug. Það var búið að segja okkur að allt gengur hægt fyrir sig í Madagascar og að við skildum vera vel vopnuð þolinmæði. En fyrr má nú rota en dauðrota! Ég hef farið víða um heiminn og beðið víða í biðröðum en þessi ferð sló öll met í biðröðum. Það voru meira að segja biðraðir til að geta komist í biðraðir! En hvað um það, við komumst að lokum í gegnum flugstöðina og í rútu og á hótel í höfðuborginni. Þá var klukkan orðin rúmlega miðnætti og við áttum að vera mætt í lobbýið um kl. 4 um nóttina til að taka innanlandsflug áfram. Það gekk allt vandræðalítið fyrir sig með nokkrum biðröðum. Eftir flug í einn og hálfan tíma þá tók við rútuferð. Rúmlega 260 km leið sem tók rúma 6 tíma að keyra. Vissulega var vegurinn malbikaður en hann var holóttari en svissneskur ostur þannig að bílferðin minnti frekar á góða skíðasvigbraut en hefðbundinn akveg. En þetta var í sjálfu sér ekki leiðinleg bílferð því afar margt bar fyrir augun sem of langt mál er að gera skil í pistli sem á að mestu að snúast um hlaup. En því verður ekki á móti mælt að mikið vorum við fegin þegar við vorum loksins komin á áfangastað og gátum lagst útaf og hvílt okkur.

Staðurinn sem við dvöldum á var mjög fallegur og hótelið alveg fyrsta flokks. Eða amk allt það sem var sjáanlegt. Eimitt. Það var nefnilega eitthvað þarna sem var ekki sjáanlegt en átti eftir að hafa heilmikil áhrif á okkur. Á fyrsta heila deginum fórum við í sérlega skemmtilega 8 km fjallagöngu þar sem við sáum víða og rákumst á Lemúra. Það var ágæt skemmtun og vel heppnaður dagur. Næsta dag, daginn fyrir maraþonið, stóð til að fara í Safírnámur og í safír verslun. Þetta var ekki langt prógram og átti að vera búið uppúr hádegi. En aðfaranótt þessa safír dags eyddi ég að verulegu leyti á dollunni. Jújú, þessi líka hressilega niðurgangspest. Ég var orðinn skárri um morguninn og ákvað að fara í Safírferðina. Það gekk allt saman vel fyrir sig og engin þörf á leit að þar til gerðum postulínsskálum. En þegar til baka var komið hófst fjörið aftur. Postulínið mátti helst ekki vera úr augsýn þegar verst lét. En nú fengum við þær fréttir að við vorum 5 af 6 Íslendingunum sem vorum komin með þessa skemmtilegu pest og þar til viðbótar einhver hópur fleiri hlaupara. Þannig að þótt hótelið væri flott og almennt góður matur var eitthvað þarna sem fór ekki vel í mannskapinn. Það kom líka í ljós að í síðasta hlaupi þá lenti stór hópur í því sama. Kannski sem betur fer því læknirinn í hópnum var afskaplega vel vopnaður pillum til að takast á við svona vandamál, amk tímabundið. Það fór sem sagt lítið fyrir pastahleðslunni um kvöldið en þess í stað fengum við vænan skammt af pillum í alls konar stærðum og litum. Við Þóra fengum meira að segja sprautu í afturendann vegna flökurleika sem herjaði á okkur með magapestinni. Það var út af fyrir sig áhugaverð upplifun, farið bak við húshorn úr útiljósinu og notast við birtu innan úr hótelinu þannig að ég ímynda mér að það hafi verið skemmtilegar skuggamyndir sem bargestir sáu út um gluggann! En þetta var ekki spennandi nótt. Ég hef upplifað svefnlitlar og jafnvel alveg svefnlausar nætur fyrir maraþon en að sitja á dollunni þar til hálftíma fyrir ræsingu í maraþoni er ný upplifun og alls ekki skemmtileg.

En út fórum við, tókum þar til gerðar stopp töflur og vonuðum það besta. Sem sagt búin að tæma allt sem hægt var að tæma, allan vökva, öll steinefni, alla hleðslu og lítið getað nærst síðasta sólarhringinn. Og framundan 42,2 km í glampasólskini og afar litlum vindi sem spáð var að myndi breytast í logn þegar liði á daginn. Jibbí! Þetta minnir mig verulega á brandara sem hefur stundum gengið á netinu á milli maraþonhlaupara: I am a marathoner, I must run. Jájá, einmitt, jafnvel fótbrotinn, hryggbrotinn eða með í maganum. Það er augljóslega ekki í lagi með þessa maraþonara!

Eftir myndatöku var talið niður og af stað fór hersingin. Fyrst voru hlaupnir 3-4 km upp á aðalveg og smá spotti eftir honum og síðan beygt inní þjóðgarðinn. Þar átti að hlaupa fyrri hringinn af tveimur eða um 24 km. Um þennan spotta er svo sem ekki mikið að segja. Það var samt pínu skrítið að stilla sér upp með öftustu hlaupurunum og hafa ekki nema þrjá hlaupara á eftir okkur Þóru sem allt var fólk komið á mun virðulegri aldur en við höfum náð. En annað var ekki í boði. Planið var að hlaupa þetta eins taktískt og hægt væri og eyða eins lítilli orku og mögulegt var. Þessi hringur í þjóðgarðinum var virkilega fallegur en þarna var ekki nokkur sála á ferðinni nema við hlaupararnir og starfsmenn á þeim fáu drykkjarstöðvum sem þarna voru. Það kom okkur dálítið á óvart hversu sendin hlaupaleiðin var. Mest voru þetta hjólför með mjúkum og gljúpum sandi og með gróðri á milli hjólfara þannig að það var eiginlega ekkert hægt að gera til að komast úr sandinum. Þá var leiðin eiginlega afskaplega aflíðandi ef svo má segja. Þetta voru ekki brattar brekkur en eiginlega alltaf langar aflíðandi brekkur upp eða niður. Á þessum kafla var sem betur fer smá gjóla á flestum stöðum þannig að hitinn var viðráðanlegur. Af magamálum var það helst að frétta að ég var stöðugt að fá magakrampa en slapp við að þurfa að fara út í runna. Þannig að það er ljóst að læknavísindin geta gert kraftaverk á æði mörgum sviðum. Þegar út úr þjóðgarðinum var komið var um tvennt að velja. Annað hvort að beygja til hægri og fara stystu leið niður á hótel og hætta þessari vitleysu. Eða beygja til vinstri og hlaupa seinni hringinn og reyna að klára. Á þessum tímapunkti leið mér í sjálfu sér ágætlega og mér fannst ég alveg eiga séns á að klára hlaupið ef ekkert sérstakt kæmi uppá þannig að ég þurfti ekkert að hugsa mig um. Vinstri beygjan var tekin. Fyrsti spölurinn á seinni hringnum var á malbikinu eftir aðalveginum sem var kærkomin tilbreyting. Meira að segja um heill km sem var allur niður á við þannig að þarna leið manni næstum eins og hlaupara. En eftir þennan kafla var beygt út af veginum og við tók hringur um gresjuna og framhjá nokkrum þorpum innfæddra. Það er alveg óhætt að segja að þarna hafi verið mun meira líf en í fyrri hlutanum. Við fórum að rekast á gangandi fólk og töluvert marga vagna sem voru dregnir af Zebu sem eru nautgripir heimamanna. Það eru kvikindi sem eru eiginlega heilög í þeirra augum og stór hluti lífs heimamanna snýst um með einum eða öðrum hætti. Þessi dýr skipa veglegan sess við allar útfarir en þá er þeim fórnað og slegið upp margra daga eða vikna veislum. Nú dýrin eru samgöngutæki og síðast en ekki síst líta heimamenn á þau sem banka eða fjárfestingakost. Ef menn eiga aur og vilja fjárfesta þá setja menn peninginn í Zebu. Sá maður er ríkur sem á nóg af Zebu. Á þessu svæði er það einnig þekkt að til að ungir menn komist í fullorðinna manna tölu þá þurfa þeir að stela Zebu. En það er áhættusamt og getur kostað allt að 5-6 mánaða fangelsi ef upp um þá kemst og alveg upp í 5 ára fangelsi ef þeir drepa mann í leiðinni. Jamm og já. Sinn er siðurinn í landi hverju!

En nú fór þetta að þyngjast. Hitinn jókst og vindurinn datt niður. Undirlagið að sumu leyti betra en á móti kom að nú þurftum við að fara að vaða hvern lækinn á fætur öðrum og koma okkur niður og uppúr lækjarfarvegum. Kosturinn var þó sá að það var gott að fá kælinguna í vatninu og hægt að skella húfunni ofaní og hella yfir sig vatni. Þótt fjölbreytileiki leiðarinnar hafi verið meiri á seinni hlutanum, og þá sérstaklega fyrri hluta seinni hlutans, þá fannst okkur nú stundum nóg um. Börnin voru mjög forvitin og eiginlega sums staðar mjög ágeng. Á einum stað hrúgaðist í kringum okkur hópur af ungum stúlkum og reyndi ein þeirra að rífa hálsmen af Þóru á hlaupunum. Auðvitað var það klaufagangur í okkur að hafa ekki munað eftir að skilja slíkt eftir á hótelinu því í augum ungra stúlkna var þetta augljóslega eitthvað sem bara var þarna og því sjálfsagt að reyna að ná þessu. Á öðrum stað þar sem við þurftum að vaða yfir töluvert breiðan læk eða eiginlega litla á þá allt einu heyrðist skvamp ekki langt frá okkur og síðan annað. Þegar þriðja skvampið kom síðan innan við metra frá okkur snéri ég mér við og lét nokkur kjarnyrt góð íslensk orð vaða á strákahrúguna sem stóð á bakkanum og var að kasta til okkar grjóti. Þá loksins hættu þeir. Alveg merkilegt að þeir skildu skilja íslenskuna!

Tuttuguogsjökílómetrar. Þarna var eins og ég hefði verið skotinn. Ég gat ekki hlaupið meira. Allt búið. Ég var búinn að vera með það í kollinum allan tímann að ég yrði að geta hlaupið 27 km. Ef ég gæti það þá ætti ég að geta gengið restina eins og ég hafði hugsað tveimur vikum fyrr í sveitinni. Ekki veit ég af hverju ég gat ekki hlaupið 28 km nú eða 26 km en 27 km voru þetta. Andlegt? Hlýtur að vera. Merkilegt hvað hausinn skiptir alltaf miklu máli í hlaupunum. Sérstaklega í maraþonhlaupum. En ég held líka að það sá ástæðan fyrir því hversu skemmtileg vegalengd mér finnst maraþonhlaupið vera. Það eru alltaf einhverjar nýjar áskoranir í hverju einasta maraþoni og því er bara hreinlega ekki hægt að fá leið á því að hlaupa maraþon. Hvert maraþon er í raun sjálfstætt ævintýri. En það var ekki nóg að komast 27 km. Ég átti 15 km eftir. En til þess hafði ég rúma 3 tíma þannig að ef að planið gengið upp þá átti þetta að hafast. Það sem kannski var að valda mér smá áhyggjum og Þóru miklum, sem hún sagði mér ekki fyrr en eftir hlaupið, var að þegar við vorum nýhafin gönguna þurfti ég að stoppa til að reima annan skóinn. Þegar ég beygði mig niður munaði minnstu að það steinliði yfir mig. Mig svimaði og það tók mig smá stund að ná áttum. En sem betur fer gerði ég það þannig að við gátum haldið áfram. Fyrstu 10 km af þessum 15 gengum við eins rösklega og við gátum þannig að það var alveg ljóst að við hefðum vel rúman klukkutíma til að klára restina. En sá hluti leiðarinnar sem var eftir var erfiður viðureignar. Þarna var klukkan á milli eitt og tvö og hitinn orðinn mikill og algjört logn. Við gengum yfir hálfgerða gresju og hvergi nokkurs staðar skugga að fá. Þóra sagði mér að þarna hefði hún verið að velta því alvarlega fyrir sér hvað hún ætti til bragðs að taka ef ég liði út af því það hefði verið ómögulegt að skilja mig þarna eftir í sólinni á meðan hún myndi sækja hjálp. En þetta hafðist allt saman með því að hægja bara á okkur og ganga þetta rólega. En tilfellið var að ég var ekki viss um að geta klárað fyrr en við áttum innan við km eftir og við vorum komin inná hótelsvæðið. Þá hugsaði ég með mér að héðan í frá færi ég nú ekki að fá sólsting eða örmagnast þannig að ég þorði í huganum að telja þetta maraþon með hinum og þar með komst ég í töluna 40. Því er ekki að neita að ég held að ég hafi aldrei verið jafnánægður og í þetta skiptið að sjá endamarkið og geta hætt þessu brölti. Já og við vorum ekki síðust og áttum rúmar 12 mínútur inni til að geta klárað innan tímamarka!

In fine.
Þessari tilraun er lokið. Er hægt að hlaupa maraþon í miðri lyfjameðferð? Ætli ég verði ekki svara þeirri spurningu játandi. En er skynsamlegt að gera það? Alveg örugglega ekki! Ég hitti hjartalækninn minn í gær í reglulegu eftirliti. Ég sagði honum að nú væri ég hættur að hlaupa maraþon þar til eftir meðferð. Mér fannst hann segja óþarflega oft að það væri mjög góð ákvörðun hjá mér. Mér leið dálítið eins og skólastrák þar sem kennarinn var með jákvæðum hætti að reyna að stimpla inn í kollinn að ég væri svaka duglegur að hafa tekið þessa ákvörðun og ætti og mætti alls ekki skipta um skoðun! Sem ég ætla ekki að gera. En á næsta ári er nýtt ár!

Suðurskautslandið, sjöunda heimsálfan sigruð, maraþonhlaup á endimörkum heimsins

Það var viðeigandi að sjöunda og síðasta heimsálfan til að hlaupa maraþonhlaup í biði uppá meiri áskoranir en hinar sex. Ekki aðeins í landfræðilegum skilningi heldur einnig í líkamlegum og andlegum.

Ég hef nú þegar bloggað áður um þetta fyrirhugaða hlaup og í aðdraganda þess upplýst um líkamlegt ástand mitt vegna blóðkrabbameins og hversu tæpt það var að ég kæmist í ferðina. Ég ætla engu að síður að skrifa aðeins meira um aðdragandann því sjálfum finnst mér hann um margt athyglisverður í æfingalegu tilliti-veit að það er nördalegt en þetta er minn pistill!

Sjúkdómurinn fór að hafa áhrif á æfingar hjá mér í byrjun síðasta sumars. Smátt og smátt urðu þær erfiðari og það hægðist á mér. Mér er minnisstætt að ég var oft býsna gramur eftir löngu æfingarnar fyrir hlaupið í Lissabon sem var um miðjan október. Ég þurfti oft að stoppa og hvíla mig og það jafnvel þótt ég hlypi hægar en áður. Þegar til kom gekk mér hins vegar býsna vel í hlaupinu og þakka ég það ekki síst reynslu við að útfæra hlaupið á sem taktískastan hátt miðað við stöðuna sem ég var í þá. Þegar heim kom hélt ég áfram æfingum því það styttist í maraþonið á Suðurskautinu. Ég vissi líka að í desember myndi ég lítið geta æft þar sem ég þyrfti að fara í uppskurð á hendi í byrjun mánaðarins. Sá uppskurður var vegna enn eins króníska krankleikans sem ég virðist vera duglegur að ná mér í sem kallast Dupuytrens eða lófafellskreppa eða víkingakreppa uppá íslenskan talsmáta.

Uppskurðurinn gekk vel og ég tók mína fyrstu æfingu eftir uppskurðinn laugardaginn 22. desember. Það var eiginlega áfall. Ég gat nánast ekkert hlaupið. Þurfti að hvíla mig fyrst eftir 4 km og síðan á 2-3 km fresti þar til ég gafst upp. Ég tók í kjölfarið þrjár mjög hægar æfingar þar til aftur var kominn laugardagur. Þann laugardag tókst mér að lengja æfinguna upp í 17 km en það var sama sagan og vikuna áður. Ég var verulega þreyttur og þurfti oft að hvíla mig. Næsta laugardag þar á eftir gekk þetta heldur skár. Ég komst 20 km og það án þess að vera alltaf að stoppa og hvíla. Þetta var mikil og góð breyting til batnaðar. Þarna sá ég að ástandið var að skána og ég virtist loksins vera að taka framförum. Ég settist því niður og bjó mér til æfingaplan. Ég var búinn að átta mig á því að það fyrsta sem ég þurfti að gera var að hætta alfarið að hugsa um þær æfingar sem ég hafði áður verið að gera og hætta að hugsa um þá tíma sem ég hafði áður miðað við. Nú var planið eingöngu að koma mér í stand til að geta átt raunhæfan möguleika til að klára maraþonið á Suðurskautslandinu. Ég ákvað að stilla upp 5 daga æfingavikum þar sem væru tvær lykilæfingar í miðri viku og síðan ein löng um helgar. Lykilæfingarnar voru ein á vaxandi tempói 10-12 km löng og önnur-tempó-æfing sem átti helst að vera í 60-70 mínútur. Hraðinn yrði einfaldlega sá hraði sem ég réði við. Löngu æfingunum var stillt þannig upp að ég ætlaði bara að reyna að klára vegalengdina hverju sinni og skeyta ekkert um tímann sem það tæki. Þannig að planið fram að hlaupinu á Suðurskautinu voru 23 km, 26 km, 29 km, 32 km, 26 km, 29 km, 33 km og 22 km.

Það er skemmst frá því að segja að þessi áform gengu ljómandi vel eftir. Það sem mér þykir athyglisvert er að á þessum tíma var blóðmagnið að minnka smátt og smátt og þar með geta líkamans til að flytja súrefni út í vöðvana þar sem það breytist í orku. Þannig að fræðilega séð þá hefði getan til hlaupa átt að minnka jafnt og þétt. En það gerðist ekki heldur jókst getan smátt og smátt. Alls ekki mikið en þar sem ég tók alltaf lykilæfingarnar eins viku eftir viku þá gat ég fylgst mjög vel með ástandinu. Og það merkilega er að ég tók framförum. Ekki miklum en samt alltaf smávegis á milli vikna út æfingatímabilið. Mér finnst þetta áhugavert og ég er viss um að æfingarnar hjálpuðu mér dags daglega að halda úthaldi í amstri dagsins þrátt fyrir að sjúkdómurinn væri að ágerast jafnt og þétt.

En hvað um það tæpt var það! Eins og ég hef greint frá áður fékk ég fararleyfið daginn fyrir brottför. Það var því skrítin tilfinning kvöldið áður en ég fékk fararleyfið að vera að pakka niður í töskur og vita ekki nema ég þyrfti að pakka uppúr þeim strax daginn eftir. En sem betur fer gerðist það ekki og ég var mættur í flugstöðina á laugardagsmorgni ásamt ferðafélögum í eina mest spennandi utanlandsferð sem ég hef farið í. Ferð á Suðurskautslandið til að reyna að hlaupa þar maraþon!

Ferðalagið gekk vel og framan af snuðrulaust. Við flugum til London og þaðan til Buenos Aires í Argentínu. Þar lentum við á sunnudeginum og dvöldum í borginni þar til á miðvikudeginum. Notuðum tækifærið og skutumst til Coloniu í Uruguay sem er lítill fallegur bær á heimsminjaskrá UNESCO. Til stóð að fljúga frá BA til Ushuia á syðsta odda Argentínu eldsnemma á miðvikudagsmorgninum og eyða megninu af deginum í Ushuia áður en stigið yrði á skipsfjöl um kl. 16. Í boði Boeing 737 MAX var þeim áformum breytt. Við áttum sem sagt að fljúga með slíkri vél en sem betur fer var hún kyrrsett þannig að fluginu var frestað fram á miðjan dag. Þegar við loks komum til Ushuia var enginn tími til að skoða bæinn og við drifin um borð í Rússneska ísbrjótinn Vavilov sem átti að vera heimili okkar og fararskjóti næstu 10 dagana. Það er skemmst frá því að segja að um leið og allir voru komnir um borð voru landfestar leystar og við lögð af stað. Strax byrjaði dagskrá án miskunnar. Við skyldum sko vinna upp tímatöfina og allir voru settir í æfingu við að yfirgefa skipið–og við rétt stigin um borð! En þetta gekk vel og allir fengu að prufa björgunarvesti og björgunarbátana. Okkur var sagt til hughreystingar að í þeim ættum við að geta verið amk í 4-5 daga án vandræða. Ja það sem maður leggur á sig fyrir eitt maraþon!

Næstu tveir dagar voru tíðindalitlir á leið yfir Drake Passage. Á skalanum 1-10 var okkur sagt að sjógangur hefði ekki náð nema 4,5 sem okkur landkröbbunum fannst nú alveg nóg. En dvölin um borð í ísbrjótnum var ánægjuleg og ýmislegt við að vera. M.a. þurftum við að sótthreinsa allan fatnað sem við ætluðum að vera í utan yfir okkur í hlaupinu og í önnur skipti sem við færum í land. Hlaupaskóna varð að sótthreinsa sérstaklega vel og voru þeir skoðaðir gaumgæfilega af eftirlitsfólki áður en þeir voru samþykktir. Matur um borð var mjög góður og á kvöldin og oft í hádeginu var þjónað til borðs. Á kvöldin var alltaf þríréttað og var hægt að velja um kjötrétt, fiskrétt eða grænmetisrétt. Að sjálfsögðu var hægt að fá rauðvín með matnum og það á sanngjörnu verði. Þannig að það var engin þörf á að breyta undirbúningi fyrir maraþonhlaup af þessum sökum!

Daginn fyrir hlaupið komum við að landi. Við vorum ferjuð í land á Zodiak gúmmíbátum við rússnesku rannsóknarstöðina Bellingshausen Station og fengum að skoða okkur aðeins þar um en daginn eftir átti að starta hlaupinu þarna. Við sáum ekki nema rétt fyrsta km af brautinni þarna og það var ekkert sérlega upplífgandi sjón. Til að byrja með smá halli upp í móti sem endaði síðan í snarbrattri brekku. En við trúðum því eins og fiskar á þurru landi að þetta hlyti að vera eina brekkan eða í það minnsta sú lang stærsta. Einmitt.

Eftir að hafa skoðað okkur þarna um og kíkt við í minjagripaverslun þeirra rússnesku, alls staðar sami kapítalisminn í gangi!, fórum við í skoðunarferð á bátunum og sáum fyrstu mörgæsirnar í návígi. Ég reyndi að ná mynd af þeim öllum en gafst upp eftir ca 200 myndir. Þarf sennilega að fara eitthvað í gegnum þær og grisja. Hef mögulega tekið tvær myndir eða fleiri af sumum. En þrátt fyrir mikla afkastagetu þá hef ég samt örugglega misst af að minnsta kosti 1000 til viðbótar. Mögnuð kvikindi mörgæsir.

Jæja þá var dagurinn runninn upp og langt frá því að vera bjartur og fagur. Það jákvæða samt var að hiti var rétt um og yfir frostmarki. Það neikvæða var að það var ausandi rigning og örugglega hundrað og eitthvað metrar á sekúndu í vindstyrk. Jæja kannski ekki alveg svo mikið en nógu mikið til að tilkynnt var um frestun á startinu. Okkur var samt sagt að veðurspáin væri þannig að vind ætti að lægja með morgninum og rigningin að hætta þannig að við skyldum bíða átekta. Sem við gerðum. Gáðum til veðurs reglulega eins og reyndir kotbændur ofan af Íslandi og tilfellið var að vind var að lægja. En samt var frestað aftur og aftur. En loksins var okkur tilkynnt að starfsmenn hlaupsins væru að undirbúa landtöku og að við skyldum gera okkur klár í bátana. Það þurfti ekki að endurtaka þau tilmæli.

Ég man ekki til þess áður að hafa á meðal áhorfenda spígsporandi mörgæsir nokkra tugi metra frá starti í maraþoni. Ansi sérstakt og reyndar mjög gaman. Tók af þeim smá myndband til sönnunar og þetta er eiginlega alveg magnað. Minnti mig reyndar aðeins á Afríku hlaupið þar sem manni fannst undarlegt að hlusta á hlaupahaldara tilkynna rétt fyrir hlaupið að þeir hefðu þurft að breyta hlaupaleiðinni fyrr um morguninn vegna þess að ljónynja hefði drepið bráð á brautinni! Ekki eins en sannarlega öðru vísi.

Hlaupið átti að hefjast kl. 9 um morguninn en vegna aðstæðnanna frestaðist það til kl. 11:30. Áður en hlaupinu var startað var það áréttað að maraþonhlauparar þyrftu að ná tímamörkunum 3:10:00 til að mega halda áfram seinni hlutann. Næðu þeir ekki þessum tímamörkum myndu þeir fá skráðan tíma í hálfu maraþoni. Jafnframt var tekið fram að ef maraþonhlauparar vildu skipta yfir í hálft maraþon þá mættu þeir það en þeir yrðu að ákveða það ekki seinna en að afloknum 21,1 km. Þ.e. til að fá skráðan tíma í hálfu maraþoni mættu þeir ekki halda áfram eftir hálft maraþon og hætta eftir t.d. 30. km.

Bang. Síðasta álfuhlaupið hafið! Á suðurskautinu af öllum stöðum. Mögnuð tilfinning og ekki síst eftir allt það sem á undan var gengið. En kálið er sko ekki sopið úr ausunni þótt þangað sé komið. Það þurfti að klára. Venjulega er hlaupið að tveimur stöðvum frá þeirri rússnesku, þeirri frá Chile og þeirri frá Uruguay. Í þetta skiptið höfðu hins vegar Chile menn neitað um heimild. Ástæðan var sú að eitt bréf utan af orkustöng fannst á víðavangi nálægt stöðinni þeirra í fyrra. Það er stranglega bannað að bera með sér nokkurt bréfsefni eða skilja nokkurn skapaðan hlut eftir sig í landi og þar sem augljóslega einhver hafði brotið þá reglu þá einfaldlega sögðu Chilebúar nei við hlaupahaldara. Það þýddi að við þurftum að hlaupa sex sinnum í átt að Uruguay stöðinni og aftur til baka. Það lá því fyrir að þetta væru sex ferðir. Við höfðum sex og hálfan tíma til að ljúka við hlaupið þannig að ég var búinn að setja upp það plan að við þyrftum að reyna að vera sem næst einni klst. með hverja ferð og eiga þá eftir 30 mínútur uppá að hlaupa ef á þyrfti að halda. Þetta yrði spennandi! Upp þessa fyrstu brekku sem ég var viss um að væri sú eina og í það minnsta sú brattasta. Þegar upp hana var komið tók við kafli sem var að mestu aflíðandi brekkur niður á við. Þá tók við langur kafli með brekkum upp sem voru mun lengri en þær fyrstu. Þegar þangað var komið tók við nánast eini slétti kaflinn í brautinni. En þar var líka allt á kafi í leðju og vatni. Frábært. Rennblaut í lappirnar strax á fyrstu kílómetrunum og leðjan sat föst í skónum og þyngdi þá töluvert. Aftur kom kafli niður á við og þá tók við annar kafli uppá við og síðan enn annar niður á við. Þá vorum við hálfnuð og snérum við. Og hvað? Jú jú, hlaupa allar sömu brekkurnar en bara í hina áttina. Þarna tók maður allt í einu eftir vindinum. Hafði varla orðið var við hann í byrjun enda fannst manni þetta bara vera léttur andvari í bakið. En því var nú ekki að heilsa þegar hann kom í andlitið. Þetta var bara afskaplega íslenskur vindur uppá 10-12 metra á sekúndu og alveg ískaldur. Til að leggja áherslu á hversu kaldur hann væri skall á okkur haglélsdrífa með svo stórum kornum að þau meiddu þegar þau lentu framan í okkur. Þegar þarna var komið leist mér nú ekki orðið á blikuna. Ef þetta yrði svona allan tímann þá myndi ég tæplega klára. En sem betur fer reyndist þetta vera eina ferðin þar sem við fengum úrkomu í formi hagléls. Ég hafði viljandi ekki lagt saman tímann sem við vorum búin að vera að hlaupa heldur fylgdist eingöngu með hverjum kílómetra fyrir sig. Þegar við komum aftur yfir marklínuna fórum við beint í drykkjarföngin okkar og fengum okkur smá hressingu. Þegar við fórum út aftur þá tók ég tímann. Með fyrsta hringinn höfðum við verið 52 mínútur. Það var bara býsna gott. Miðað við þennan tíma þá áttum við inni 8 mínútur í-bankanum-miðað við planið. Næsta hring tókum við á 53 mínútum og áttum þá inni 15 mínútur. Á þriðja hring fór þetta heldur að þyngjast og vorum við 57 mínútur með hann. Engu að síður áttum við þarna inni 18 mínútur og útlitið því alveg þokkalegt. Við ákváðum þarna að hægja aðeins á okkur og nýta okkur bankainnistæðuna til að reyna að tryggja að ekkert leiðinlegt kæmi uppá eins og krampar eða algjört orkuleysi. Þetta plan reyndist okkur vel. Við vorum rúmlega klukkustund með hvern af síðustu þremur hringjunum og enduðum hlaupið á tímanum 5:49:05. Við skiluðum því ekki nema um 7 mínútum til baka af því sem við áttu inni í bankanum eftir hálft maraþon. Þetta plan okkar gekk mjög vel upp því á síðustu 2 hringjunum fóru engir fram úr okkur en við fórum að ná öðrum hlaupurum sem sumir voru komnir með krampa eða farnir að ganga mikið. Eftir hlaupið fengum við oft að heyra að mörgum fannst okkar útfærsla góð og sögðust betur myndu hafa fylgt okkur. Það er rétt að geta þess að löngu fyrir hlaupið vorum við búin að ákveða að hlaupa það saman og þá að sjálfsögðu á þeim hraða sem sá hægasti réði við. Þegar til kom varð það mitt hlutskipti að vera hraðastjórinn. Eins og ég hef laumulega reynt að koma að í aðdraganda hlaupsins voru 66 Norður svo vinsamlegir að styrkja okkur með hlaupafatnaði. Við vorum því öll í frábæru hlaupajökkunum þeirra og vorum öll gul á lit. Þar sem við hlupum alltaf saman var afskaplega auðvelt fyrir aðra keppendur að fylgjast með ferðum okkar enda vorum við ýmist kölluð the yellow team eða the yellow train. Það er rétt að geta þess hér að við fengum margar fyrirspurnir um jakkana og hvaða fyrirtæki þetta væri 66 Norður.

Það er eiginlega ekki hægt annað en að geta þess að skv. strava var samanlögð hækkun í brautinni tæplega 1500 metrar. Það er ansi mikið og líkist að sjálfsögðu meira hefðbundnu utanvega hlaupi en venjulegu maraþoni. Enda kom það glöggt í ljós að brautin og veðrið höfðu betur en margur maraþonhlauparinn. Þegar til kom kláruðu 52 fullt maraþon en 16 sem ætluðu að hlaupa það urðu að láta sér nægja að hlaupa hálft maraþon. Þar á meðal voru hlauparar sem voru búnir að hlaupa maraþon í hinum sex heimsálfunum og ætluðu sér að komast í 7 álfu klúbbinn. Sérstaklega súrt þegar það er haft í huga að daginn eftir var langbesti dagurinn veðurfarslega með hita um frostmark, heiðskýrt og nánast alveg logn. Það er rétt að geta þess að í þessa ferð er farið á tveimur skipum sinn hvorn daginn með jafnstóran hóp hlaupara í hvoru fyrir sig. Hitt skipið var degi á eftir okkur þannig að þeirra hlaupadagur var þessi bjarti og fallegi dagur. Í þeirra hópi voru bara 6 maraþonhlauparar sem þurftu að láta sér nægja hálft maraþon. Þannig að það er ekkert sjálfgefið í þessum blessuðu maraþonhlaupum.

Tveimur dögum seinna var blásið til sameiginlegrar grillveislu í öðru skipinu þar sem verðlaun voru veitt og þeir sem höfðu lokið við að hlaupa maraþon í álfunum 7 fengu sína viðurkenningu. Afskaplega skemmtileg stund.

En að öðru leyti var ferðin aldeilis frábær og mikil upplifun. Ef einhver vina minna hefur áhuga þá á ég um 1500 myndir af hvölum, selum, jöklum og mörgæsum!

Að lokum get ég ekki orða bundist en verð að þakka mínum frábæra lækni, Hlíf Steingrímsdóttur, fyrir að gera mér kleift að fara í þessa ferð.

Life with Waldenströms Macroglobulinemia for 14 years.

(Please note, this is my translation from Icelandic with the help from Mr. Google so the English is not perfect, but hopefully good enough for native speaking English to understand the content).

 

Prologue:

The reason that the following reflections, thoughts and narratives are set down on a page serves three-fold purposes.

Firstly; for myself. This method helps me to better understand my thoughts and speculations. Helps me remember what happened, review and put in context with whats going on.

Secondly, to inform my friends and family members together with the many who have through the years been asking me about my health and have shown me great support, about what Waldenströms Macroglobulinemia is. Many of those who are diagnosed know much better than I do about the disease.

Thirdly; to inform my new community, diagnosed with Waldenströms Macroglobulinemia, about how I have consistently used running as my mental and physical approach to addressing the challenge of living life with incurable blood cancer. Although it has been my method, I do not doubt that any other activity that suits each and every person can do the same benefit as running has done for me. My family and friends already know the running story, because I have blogged regularly for many years.

 

I. Section.

The years before, treatment, life after first treatment.

Preface:

Being diagnosed with incurable cancer is an experience that no one wants to experience. But those diagnosed sit up with the diagnosis. What does that mean? What next? What can be done? How long time do I have left? How will this be? Many questions go to through ones mind. But in the end, this is simply a part of being a person. Much happens during a lifetime that affects each one. All those events and all the experiences we experience will be part of us. First, I thought; why me? I think that is a normal reaction, but fortunately I quickly managed to change that thought to; why not me? After diagnosis this is simply a part of me and it doesnt change anything to think what if I had not been diagnosed. That didnt happen and therefore it is not my story.

When I was diagnosed on December 23rd, 2005, at the age of 38, the doctors were having difficulty diagnosing exactly what disease I had. However, it seemed clear, that it was some sort of a blood cancer. About three weeks after the diagnosis, it was said that it was most likely some sort of leukemia called CLL (Chronic Lymphocytic Leukemia).

In the next 7 months I received 6 treatments with the drugs rituximab, fludarabine and cyclophosphamide. Since then I have regularly visited my doctor for follow up.

About 2 years ago, I received the information after a marrow analysis, that I did not have the leukemia CLL but a blood cancer called Waldenströms Macroglobulinemia (WM). Of those two WM seems to be a little better.

I did not particularly mind this and did not investigate much what this "new" disease meant. I simply continued my daily life and continued with my follow ups with the doctor. At the beginning of the summer of 2018, however, there was a knock on the door. Falling values and likelihood of having to start chemotherapy again. In the next blood test, the levels were better and in the case of WM, postponement of treatment as long as possible is generally considered the best option. But in the end of the summer the values began to fall again. Now it seems unavoidable to start treatment and the question is only when. The big question in my mind is, whether I can finish running marathon in the 7th continent, Antarctica now in March, before treatment must start and whether I will have the energy to it.

I made the decision in the beginning of this year to look my "new" disease in the eyes and try to understand it better. I found out that the disease is considered rare and probably fewer than 30,000 people in the world have it. That is considered a low number. However, I found out that despite a relatively small group of patients, they have formed a very powerful patient organization and they have a very good website: iwmf.com (International Waldenstroms Macroglobulinemia Foundation).

In my newly started research I have found out that it is considered pretty good to have lived for 13 years without any symptoms after the first drug treatment. But having been as long as I have asymptomatic and during that period kind of changed disease, at least subjectively, means that I really feel like being diagnosed again for the first time. So I have used the IWMF website thoroughly, and most importantly, I have read the patients stories; Stories of hope, some of which have survived quite a long time with WM and through many treatments. Through these stories, and indeed other topics I have read, it can be seen that the disease affects people quite differently and with different symptoms although much is in common.

Although my story is just beginning, I am at least convinced that my method of dealing with life after diagnosis has benefited myself well. Like others, diagnosed with WM or not, I have had to deal with what life has handed us, the good and the bad.

For the recently diagnosed WM, my story is just one of many good stories. One more story that tells us that we have a future - even a long future without too much intervention on our lives. I am grateful for 13 good years after the first treatment and am optimistic that I will have a long future ahead after the next treatment and the treatments after that.

 

1. Chapter. The years before.

I suppose the disease began to evolve in 2004. The reason I believe this is that this summer I started to run occasionally and I noticed some changes when the year went by. I never ran very far and always one of two circles that were about 7-8 km long. In the fall, I noticed that it was more difficult to run uphill. As the winter progressed, I found the endurance was diminishing and I felt I had less power to play indoor soccer once a week. In the summer of 2005 I traveled to New York and I remember very well that when we went to see the Empire State building, there was some failure in the elevator so it didnt go up to the top and we had to walk up the stairs the last 20 floors. It turned out to be surprisingly difficult and I remember that I was very unhappy how bad shape physically I seemed to be in. In the fall I continued to play indoor soccer once a week but now I had to take a short rest in mid-exercises. On December 22, 2005, I went to the gym, as I had done all autumn, to try to improve strength and endurance. After training, I went to a hot tub and sat there for a while. As I got up and was going out of the tub, I almost passed out, and I just managed to grab the railing so I didnt fall. There for the first time I realized that my condition was not normal and that I needed to be examined. Probably you can say that I was particularly long to realize that there was something wrong with me. But it simply never occurred to me that it might be. I was a man of the best age and there had never been anything wrong with me. It just couldnt be that something was wrong – except maybe unusually long cables in my head!

At this time, it is safe to say that it should have been easy to get an examination. I was at the time working as the CEO of the Icelandic Medical Association with doctors all around me and worked with them daily. When I came to work after lunch on December 22, I discussed the incident in the hot tub with the chairman of the Medical Association, colleague, healthcare professional, and my friend. He immediately sent me to have my blood examined. The next day, I was having an Icelandic traditional lunch before Christmas with my wife and wifes family when he called. He told me to go to the National Hospital emergency room immediately, he had already called and let them know that I was coming and told me that a certain doctor, whom I knew well since he was on the Board of the Medical Association, would receive me. When I got there, he told me that something was wrong and as I understood him it was not certain that I would survive my illness.

For those interested, my values at this time were the following:

Hgb 61 g / L (male standard is 135-175 g / L)

Platelets 46 g / L

IgM 31.45 g / L

 

2. Chapter. The treatment.

There is little to say about the treatment. It was tolerable. I was given the drugs rituximab, fludarabine and cyclophosphamide. These drugs obviously proved to be good for me and it has been discussed that it may be wise to try this combination again, even though newer drugs are on the market. I think I like the idea, although I have read that certain side effects may follow the fludarabine drug in the long run.

 

3. Chapter. The disease.

What is Waldenströms Macroglobulinemia? For the "recently" diagnosed, it is simply not easy to describe the disease other than that it is a blood cancer or lymphoma. Most people are diagnosed in their sixties, although there are obviously anomalies. More men than women are diagnosed. The disease is incurable and until recently, median survival was reported to be about 5 years after diagnosis. However, it has more recently changed to 14-16 years. And now it has changed more since now it is even said that it is not possible to speak of any "median survival" because today too many patients are still alive so that it cannot be calculated yet. I just dont care though it will never be figured out!

But otherwise, the disease is described as anemia and possible increased blood clotting, which may increase the risk of nasal and oral haemorrhage, retinal haemorrhage, and neurological symptoms. Then there is an increased risk of any infections when the white blood cells, which are the defense mechanism of the body, go on strike so that ordinary cold can become a hell of a problem and even lead to premature non existing of breath. There have also been descriptions of patients having blurred vision, fevers, weakness, excessive fatigue, mental fog, spleen and liver enlargement, enlargement of the lymph nodes, excessive sweating, loss of appetite, weight loss, rashes all over one´s body, swelling and pain in elbow, hands and feet, shingles (an acute, painful inflammation of the nerve body, with a skin eruption often forming a girdle around the middle of the body (a nasty little companion!)).

 

4. Chapter. Running as a method of therapy.

After the treatment ended, my blood was regularly tested and my values were monitored. The numbers did vary a little but mostly fairly stable. However, I always had a rather low blood level, hgb around 120-124 g/L. But it didnt really bother me unless I was always a little nervous when it came to the next blood test.

At the beginning of 2008, I wondered if I should try to start running again. The reason was initially twofold. On the one hand, I had added some weight in the chemotherapy in 2006 and I hadnt been able to get those kilos off me. On the other hand, I thought that if I would start running regularly, I might even be able myself to better monitor how my physical conditions would develop, remember how difficult it was to run uphill in 2004.

On my birthday on April 10, 2008, when I was 41, I took a day off in work, and went out and ran half the marathon distance, 21.1 km. It was nice weather that day, rather cold but calm, and I ran slowly so I always felt comfortable. Actually, I felt very well. So well that I decided to keep on running.

Now, almost 11 years later, I have run 38 marathons in 17 countries, 11 capitals and in 6 continents. A few ultra-runs (longer than marathons), the longest 100 km and many runs between the marathon distance and the half-marathon length, or a total of 32,597.3 km since I started running regularly in 2008. Ive used the runs as a way to explore the world and has finished the 6 big marathons (Tokyo, London, Berlin, Chicago, Boston and New York) and just has to finish the Antarctica to finish running a marathon on all of the seven continents.

But what really happened?

Should I say that I was lucky enough to have been diagnosed with blood cancer? I really dont know. Of course I dont know how my life would have evolved if I hadnt been diagnosed with WM. Maybe I would have run and maybe not. If I hadnt run, I would never have known what the runs can do. But I know I got WM and thats why I started running and thats why I know what the runs can do. Maybe I was lucky to get the WM?

In 2008, I gradually increased my exercises, and in the fall I got the idea that it might be fun to run a marathon. I had listened to the glory stories of my veteran running buddies about the different marathons they had run, and I found the challenge interesting. My exercises had gone well and I thought to myself that since they could run a marathon, I should be able to do that too. I ran my first marathon in Copenhagen in the spring of 2009. There I reached a time that surprised many people, but I ran the run in just over 3 hours and 9 minutes and managed to run what is called a negative split, or the second half a little faster than the first. I found the experience great. Marathon running is a very mind consuming sport because it is important not to run too fast and you need to listen carefully to your body and weigh the situation at all times. The energy must last the entire run and you also dont want to run too slowly so you cant get everything out of you. This is therefore a constant struggle of the mind, not less than the body. I also found it great to see all the people standing by the track encouraging the runners. It was amazing how many people seemed to be interested in the race and were involved by standing there and encouraging. But in the race itself, I was just thinking about the difference. I didnt doubt it would be fun to watch the race - but I was one of the participants myself and was running the race. I told my friend after the race that participating in the race was like participating in life itself. Of course it would be nice to be a watcher, but I didnt want to be a watcher in life - I wanted to participate in life.

This experience of my first marathon caused that I have made running my lifestyle. The running has helped me in so many ways. The running has helped me to consider myself a healthy person, who sometimes has to deal with disease or diseases, but not as a patient. Shortly after I started exercising regularly I heard two runners talking in a hot tub after one race. One told the other that one should always be in shape to run a marathon. I thought a lot about this phrase and found out that this was correct. If you are running anyway, is it not just as good to always be in shape to run a marathon? It can certainly vary how fast you can run depending on the shape any given time, but if you can run the marathon distance anyway then you should be in a reasonably good shape and not too much wrong with your health. So I decided with myself that I should always be in shape to run a marathon, which I find quite fun to do, and the plus is that it keeps track of your health.

One more plus of running is that on the run you often have a good time thinking and speculating about things. Time you might not otherwise give yourself. Because of my week immune system, I use treadmills in fitness centers a lot during winter times. Running on treadmills for over 3 hours can be quite challenging. But by having not to think about the race track or what is in front of you, gives you good time to think and speculate. Think about the future and how you think that you would respond to a particular situation.

Like others, I have had to deal with difficulties in life. The most difficult experience was when I lost my wife from cancer. She was diagnosed on June 21, 2013 and completed her chemo in the fall. The chemo was thought to be successful. But it didnt turn out that way. In February 2014, the cancer was back again and now it was incurable. She chose not to tell our closest friends and family about the situation and she did not want to discuss what was ahead. When she died on August 23, 2014, I had spent a lot of time alone with myself running and thinking about the future. Exercise, try to imagine how life would be after her death. At this time, I was given a book by Dalai Lama. There he discusses the value of thinking about what is inevitable, such as dead of loved ones. Though such thoughts may be difficult, it is even more difficult if we have not tried to imagine how life will be when the difficult experience happens. When it happened, I had at least realized how I wanted to try to live a new reality.

Another difficult experience that had a big impact on me was when I got atrial fibrillation in the spring of 2012. I couldnt run for months and even thought Id never be able to run again. At that time, I had run 5 marathons and one 100 km run. I was very focused on being able to run as fast as possible, and I was going to try to improve my times even further. I ran a marathon in Paris on April 10, 2011, at the age of 44 in the time 2:55:14 and in the summer of 2011 I ran 100 km at 8:52:40, which is still the third best time of an Icelander and is a respectable time internationally. I also intended to start competing in longer runs and was exploring some 100-mile races. I had never been in the same physical form as in the spring of 2012 when I felt the heavens collapsing on my head. Late in the fall, I finally got my heart “reset” in rhythm with electrical cardioversion. I almost immediately started exercising again. I regularly had problems with my heart rhythm and had several times to have electrical cardioversion again but usually it was enough to take an extra pill of my heart medicine to get back in rhythm.

A month after my wifes death in the fall of 2014, a so-called ablation was performed, which means that my heart rarely gets out of rhythm and I can run almost unhindered because of this. But now I run differently than before. Now I am not so occupied of running as fast as I can. Now the emphasis is on running marathons as often as possible and in as many places as possible. My cardiologist advised me not to run longer runs than marathons, but said nothing about how many marathons I could run! The year I turned 50 years old, 2017, I ran 10 marathons, but last year I had to limit them to 5 since I felt the disease, WM, had started to progress again. My last race last fall I consider as one of my best runs though the time was not that special or almost 3 hours and 50 minutes. This was a run in Lisbon in mid-October, which had some slopes that are particularly difficult for those with low blood volume. In my last blood test before the run, my hemoglobin was at 111 g/L so there was considerable uncertainty about how I would do in that run.

But my runs have given more. Being a part of a running group is extremely rewarding. Connect with people with the same interests and where everyone is on their own terms. The atmosphere is comfortable and relaxed and everyone encourages each other. In this group I found my current wife. It is wonderful to be able to share an interest with a spouse, and in recent years we have been diligent in collecting marathons in various parts of the world. If everything goes as planned in March, then I finish my 7th continent to run a marathon in and my wife her 6th. And the plan is then to finish her 7th continent in June in Madagascar. If she does, she will then have run 7 marathons in total and that in 7 continents. One marathon on each continent and well within 3 years. Thats something!

When all things are considered, maybe it isn’t the worst thing to have been diagnosed with WM? Although we who have WM are dealing with incurable cancer, in my mind it is better to deal with that fact and have good hope for many, many more years rather than having other type of incurable cancer that can kill you in several months.

I will end this section by quoting the lyrics from the music band American Authors in their song: I´m born to run. I love the lyrics and when I first heard the song it hit home instantly. And keep in mind that being young is a matter of mental state and to me the lyrics doesn’t mean to die at young age literally – but to live my life to the fullest, always.

 

Im born to run down rocky cliffs

Give me grace, bury my sins

Shattered glass and black holes

Cant hold me back from where I need to go

Yellow hills and valleys deep

I watch them move under my feet

Stranger things have come and gone

To see the world and take the throne

 

(Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

A winding road where strangers meet

To feel the love of a warm drink

My body moves, its speaking loud

Dont have to say what Im thinking now

 

[Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

[Bridge]

All these things Ive een and done

I live my life like Im born to run

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

(I was born, born, born, born, born to run I was born, born, born, born, born to run)

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

Gunnar Ármannsson

Hgb 102 g/L

Platelets 73 g/L

IgM 26,0 g/L

 

II. Section: Life after second treatment.

To be written.

III. Section: Life after third treatment.

To be written.

IV. Section: Life after fourth treatment.

To be written.

V. Section. A man in his eighties.

To be written.

 

Epilogue:

 

The End………xx

 

 

 

Lifað með Waldenströms Macroglobulinemia í 14 ár.

Formáli:

Ástæða þess að eftirfarandi hugleiðingar, hugsanir og frásögn er sett niður á blað þjónar þríþættum tilgangi.

Í fyrsta lagi fyrir sjálfan mig. Þessi aðferð hjálpar sjálfum mér við að koma betra skikki á hugsanir mínar og vangaveltur. Hjálpar mér við að muna hvað gerðist, rifja upp og setja í samhengi við það sem er að gerast.

Í öðru lagi til að upplýsa vini mína og stórfjölskyldu ásamt þeim fjölmörgu sem í gegnum tíðina hafa spurt mig frétta og sýnt mér margvíslegan stuðning með vinarþeli betur um hvað Waldenströms Macroglobulinemia er. Þeir sem eru greindir þekkja þá lýsingu margir betur en ég.

Í þriðja lagi til að upplýsa mitt nýja samfélag, greinda með Waldenströms Macroglobulinemia, um hvernig ég hef markvisst notað hlaupin sem mína andlegu og líkamlegu aðferð við að takast á við þá áskorun að lifa lífinu með ólæknandi blóðkrabbamein. Þótt hlaupin hafi verið mín aðferð þá efast ég ekki um að hvaða hreyfing önnur sem hæfir hverjum og einum getur gert svipað gagn og hlaupin hafa gert fyrir mig. Stórfjölskyldan og vinir þekkja nú þegar hlaupasöguna margir vel því um hana hef ég bloggað reglulega í mörg ár.

 

1. Hluti.

Aðdragandi, meðferð, lífið eftir fyrstu meðferð.

Inngangur:

Að greinast með ólæknandi krabbamein er upplifun sem engan langar að upplifa. En þeir sem greinast sitja uppi með greininguna. Hvað þýðir það? Hvað tekur við? Hvað er hægt að gera? Hvað á ég langan tíma eftir? Hvernig verður þetta? Margs konar spurningar fara á flug. En þegar öllu er á botninn hvolft þá er þetta einfaldlega partur af því að vera manneskja. Margt gerist á lífsleiðinni sem hefur áhrif á hvern og einn. Allir þeir atburðir og öll sú reynsla sem við upplifum verður partur af okkur. Fyrst hugsaði ég; af hverju ég? Ég held að það séu eðlileg viðbrögð en sem betur fer auðnaðist mér fljótt að breyta þeirri hugsun í; af hverju ekki ég? Eftir greiningu er þetta einfaldlega hluti af mér og það þýðir ekki að velta því fyrir sér hvað ef ég hefði ekki greinst. Það gerðist ekki og er því ekki sagan mín.

Þegar ég greindist þann 23. desember 2005, 38 ára gamall, áttu læknarnir í erfiðleikum með að greina nákvæmlega hvaða sjúkdóm ég væri með. Það lá þó fyrir að um einhvers konar blóðsjúkdóm væri að ræða. Um þremur vikum eftir greiningu fékk ég þá niðurstöðu að líklegast væri um að ræða hvítblæði sem kallað er CLL (Chronic Lymphocytic Leukemia).

Við tók 7 mánaða lyfjameðferð þar sem ég fékk 6 meðferðir með lyfjunum rituximab, fludarabine og cyclophosphamide. Síðan þá hef ég farið reglulega í eftirlit á nokkurra mánaða fresti.

Fyrir um 2 árum fékk ég þær upplýsingar, eftir mergástungu, að ég væri ekki með hvítblæðissjúkdóminn CLL heldur blóðkrabbamein sem kallast Waldenströms Macroglobulinemia (WM). Af tvennu illu virðist WM vera heldur skárra.

Ég kippti mér ekkert sérstaklega upp við þetta og skoðaði ekki vel hvað þessi „nýi“ sjúkdómur þýddi. Ég einfaldlega hélt áfram með mitt daglega líf og fór áfram reglulega í eftirlit. Í byrjun sumars 2018 var hins vegar bankað. Fallandi gildi og líkur á því að ég þyrfti að hefja lyfjameðferð aftur. Í næstu blóðmælingu voru gildin betri og þegar um er að ræða WM er frestun á meðferð eins lengi og hægt er almennt talinn kostur. En sælan stóð stutt yfir því í lok sumars fóru gildin aftur að falla. Nú er svo komið að meðferð virðist óumflýjanleg og í raun bara spurning um hvenær hún hefst. Stóra spurningin í mínum huga á þessum tímamótum er auðvitað sú hvort mér takist að ljúka við að hlaupa maraþon í 7. heimsálfunni, Suðurskautinu nú í mars, áður en meðferð þarf að hefjast og hvort ég muni hafa orkuna til þess.

Ég tók þá ákvörðun um síðustu áramót að líta almennilega í augun á þessum „nýja“ sjúkdómi mínum og kynna mér betur hvað hann felur í sér. Ég komst að því að sjúkdómurinn telst vera sjaldgæfur og sennilega eru færri en 30.000 manns með hann í heiminum. Það telst lítið. Ég komst hins vegar að því að þrátt fyrir lítinn hóp þá eru starfandi mjög öflug sjúklingasamtök sem halda úti miklu starfi og mjög góðri heimasíðu: iwmf.com (International Waldenstrom´s Macroglobulinemia Foundation).

Með því að lesa mér til hef ég komist að því að það telst gott að hafa lifað í 13 ár án einkenna eftir fyrstu lyfjameðferð. En það að hafa verið svona lengi einkennalaus og hafa á tímabilinu í raun skipt um sjúkdóm, amk huglægt, þýðir að mér finnst ég í raun vera að greinast aftur í fyrsta sinn. Ég hef því nýtt mér vel heimasíðu IWMF og lesið mér til og ekki síst hef ég lesið frásagnir sjúklinga, Stories of hope, sem sumir hverjir hafa lifað býsna lengi með WM og gengið í gegnum margar lyfjameðferðir. Í gegnum þessar sögur, og reyndar annað efni sem ég hef lesið, má sjá að það er býsna misjafnt hvernig sjúkdómurinn herjar á fólk og mismunandi einkenni sem koma fram þó að margt sé sameiginlegt.

Þótt mín saga sé rétt að byrja þá er ég amk sannfærður um að mín aðferð til að takast á við lífið eftir greiningu hefur gagnast sjálfum mér vel. Eins og aðrir, greindir með WM eða ekki, þá hef ég þurft að takast á við það sem lífið réttir okkur, það góða og það slæma.

Fyrir nýlega WM greinda þá er mín saga hingað til aðeins ein af mörgum góðum sögum. Ein saga til viðbótar sem segir okkur að við eigum okkur framtíð – jafnvel langa framtíð án of mikilla afskipta sjúkdómsins á líf okkar. Ég er þakklátur fyrir 13 góð ár eftir fyrstu meðferð og er bjartsýnn á að ég eigi langa framtíð framundan eftir næstu meðferð og þær meðferðir sem fylgja þar á eftir.

 

1. Kafli. Aðdragandinn.

Ég geri ráð fyrir að sjúkdómurinn hafi farið að gera vart við sig árið 2004. Ástæða þess að ég tel svo vera er að það sumar tók ég upp á því að fara út að hlaupa annars slagið og varð var við breytingar þegar fór að líða á árið. Ég hljóp aldrei mjög langt og alltaf annan af tveimur hringjum sem voru ca 7-8 km langir. Um haustið tók ég eftir því að mér fannst orðið erfiðara að hlaupa upp brekkur. Þegar fór að líða á veturinn fann ég að þrekið fór minnkandi og ég fann að ég hafði minni kraft til að spila innanhúss fótbolta sem ég gerði einu sinni í viku. Sumarið 2005 ferðaðist ég til New York og mér er sérlega minnisstætt að þegar við fórum og skoðuðum Empire State bygginguna þá var einhver bilun í gangi þannig að lyftan fór ekki alla leið uppá topp og við þurftum að ganga upp stigana síðustu 20 hæðirnar. Það reyndist mér furðu erfitt og ég man að ég var mjög óhress með hvað ég virtist í vondu formi líkamlega. Um haustið hélt ég áfram að spila innanhúss fótbolta einu sinni í viku en nú var svo komið að ég gat ekki spilað heilan tíma heldur þurfti ég að taka mér hvíldarpásur á miðjum æfingum. Þann 22. desember 2005 fór ég í lyftingasal, eins og ég hafði gert allt haustið, til að reyna að bæta styrk og þrek. Eftir æfingu fór ég í heitan pott og sat þar nokkra stunda. Þegar ég stóð upp og ætlaði úr pottinum leið næstum yfir mig og ég rétt náði að grípa í handrið þannig að ég dytti ekki. Þá fyrst gerði ég mér grein fyrir að ástand mitt væri ekki eðlilegt og að ég þyrfti að láta rannsaka mig. Sennilega er óhætt að segja að ég hafi verið sérlega lengi að átta mig á því að það væri eitthvað að. En það hvarflaði einfaldlega aldrei að mér að svo gæti verið. Ég var maður á besta aldri og það hafði aldrei verið neitt að mér. Það bara gat ekki verið að það væri eitthvað að mér – nema þá óvenju langar snúrur í höfðinu á mér!

Á þessum tíma má segja að heimatökin hafi verið hæg. Ég var starfandi sem framkvæmdastjóri Læknafélags Íslands og með lækna allt í kringum mig og vann með þeim daglega. Þegar ég kom til vinnu eftir hádegisæfingu þann 22. desember ræddi ég atvikið í pottinum við formann Læknafélagsins, samstarfsmann, heilsugæslulækni og vin minn. Hann lét strax taka úr mér blóð til rannsóknar. Daginn eftir var ég í hádeginu staddur með fjölskyldu eiginkonu minnar í skötuveislu þegar hann hringdi. Hann sagði mér að fara strax á bráðamóttöku Landspítalans, hann væri búinn að hringja og láta vita að ég væri að koma og sagði mér að nafngreindur læknir, sem ég þekkti vel enda í stjórn Læknafélagsins, myndi taka á móti mér. Þegar þangað kom sagði hann mér blákalt að eitthvað mikið væri að og ég skildi hann þannig að það væri alls ekki öruggt að ég myndi hafa þetta af.

Fyrir þá sem áhuga hafa þá voru gildin mín á þessum tíma eftirfarandi:

Hgb 61 g/L (venjulegt í karlamanni er 135-175 g/L)

Blóðflögur 46 g/L

IgM 31,45 g/L

 

2. Kafli. Meðferðin.

Um meðferðina er lítið að segja. Hún var bærileg. Ég fékk lyfin rituximab, fludarabine og cyclophosphamide. Þessi lyf reyndust mér augljóslega vel og komið hefur til tals að mögulega geti verið skynsamlegt að prófa þessa samsetningu aftur þótt ný lyf séu komin á markaðinn. Mér lýst ágætlega á þá hugmynd þótt ég hafi lesið að tilteknar aukaverkanir geti fylgt fludarabine lyfinu þegar til lengri tíma er litið.

 

3. Kafli. Sjúkdómurinn.

Hvað er Waldenströms Macroglobulinemia? Fyrir „nýlega“ greindan er bara hreint ekki einfalt að lýsa þessum blessaða sjúkdómi öðru vísi en að þetta er blóðsjúkdómur eða eitilfrumukrabbamein. Flestir greinast á sjötugsaldri þótt það séu augljóslega frávik. Fleiri karlar en konur greinast. Sjúkdómurinn er ólæknandi og til skamms tíma var talað um að meðallifun væri um 5 ár eftir greiningu. Það hefur þó breyst í 14-16 ár. En það hefur líka breyst á allra síðustu árum og nú er jafnvel sagt að það sé ekki hægt að tala um einhverja „meðallifun“ því í dag séu bara of margir sjúklingar lifandi þannig að ekki sé hægt að reikna þetta út ennþá. Mér er bara slétt sama þótt aldrei verði hægt að reikna þetta út!

En að öðru leyti þá lýsir sjúkdómurinn sér í blóðleysi og mögulegri aukinni seygju í blóði sem getur aukið hættu á blæðingum í nef- og munnholi, blæðingu í sjónhimnu auk einkenna frá taugakerfi. Þá fylgir aukin hætta á hvers kyns sýkingum þegar hvítu blóðkornin, sem eru varnarvarðliðar líkamans, detta úr takti þannig að venjulegt kvef getur orðið heljarinnar vandamál og jafnvel leitt til ótímabærrar stöðvunar andardrátts. Þá hafa sést lýsingar sjúklinga eins og sjóntruflanir, hiti, slappleiki og þróttleysi, mikil þreyta, þyngsli í höfði, stækkað milta og lifur, stækkun eitla, geðvonska, mikil svitamyndun, lystarleysi, þyngdartap, útbrot um allan líkamann, bólgur og sársauki í olnbogum, höndum og fótum, ristill (shingles; an acute, painful inflammation of the nerve gagnlia, with a skin eruption often forming a girdle around the middle of the body (þetta er óþægilegur fjandi)).

Sem sagt, töluvert úrval einkenna. En sjúkdómurinn leggst mjög misjafnlega á fólk þannig að það er misjafnt hvaða einkenni hver og einn fær. Sumir eru svo illa haldnir að þeir geta ekki stundað vinnu. Hingað til hef ég verið heppinn og sloppið við flest þessara einkenna önnur en blóðleysi, þróttleysi og þreytu, stundum þyngsli í höfði og bælt ónæmiskerfi sem hefur þýtt langvinn og leiðinleg kveftímabil. Síðustu tvö ár hef ég hins vegar fengið inngjöf einu sinni í mánuði sem bústar upp ónæmiskerfið og hef ég síðan átt betra með að berjast við kvefpestir. Já og í fyrstu meðferðinni fékk ég að prófa þennan svokallaða ristil og hann er ekki skemmtilegur félagi.

 

4. Kafli. Hlaup sem meðferðarúrræði.

Eftir að meðferð lauk fór ég reglulega í blóðprufur og fylgst var vel með gildunum mínum. Þau voru aðeins breytileg en nokkuð stöðug. Ég var hins vegar alltaf með frekar lágt blóðgildi, hgb í kringum 120-124 g/L. Það hins vegar háði mér ekki en ég varð alltaf nokkuð stressaður þegar tók að líða að næstu blóðprufu.

Í byrjun árs 2008 fór ég að velta því fyrir mér hvort ég ætti að reyna að byrja að hlaupa aftur. Ástæðan var í upphafi tvíþætt. Annars vegar hafði ég þyngst nokkuð í lyfjameðferðinni árið 2006 og hafði ekki náð þeim kílóum af mér. Hins vegar hugsaði ég með mér að ef ég færi reglulega á hlaupaæfingar þá gæti ég mögulega sjálfur fylgst betur með því hvernig líkamlegt ástand myndi þróast, minnugur þess hversu erfitt varð að hlaupa upp brekkur á árinu 2004.

Á afmælisdaginn minn 10. apríl 2008, þegar ég varð 41 árs, tók ég mér frí úr vinnu, reimaði á mig hlaupaskó og fór út og hljóp hálf maraþonvegalengdina, 21,1 km. Það var gott veður þennan dag, frekar kallt en stillt, og ég hljóp rólega þannig að mér leið alltaf vel. Reyndar mjög vel. Svo vel að ég ákvað að þessu skildi ég halda áfram.

Núna, tæplega 11 árum síðar, hef ég hlaupið 38 maraþon í 17 löndum og 11 höfuðborgum. Nokkur ultra hlaup (lengri en maraþon), það lengsta 100 km og mörg hlaup sem eru á milli maraþonvegalengdarinnar og hálfmaraþonvegalengdarinnar eða samtals alls 32.597,3 km frá því að ég byrjaði að hlaupa reglulega 2008. Ég hef notað hlaupin sem aðferð til að skoða heiminn og er búinn að ljúka við þau 6 stóru (Tokyo, London, Berlín, Chicago, Boston og New York) og á aðeins eftir að hlaupa á Suðurskautinu til að klára að hafa hlaupið maraþon í öllum heimsálfunum 7.

En hvað gerðist eiginlega?

Á ég að segjast hafa verið svo heppinn að hafa greinst með blóðkrabbamein? Ég veit það svei mér ekki. Ég veit auðvitað ekkert hvernig lífið hefði þróast ef ég hefði ekki greinst með WM. Kannski hefði ég farið að hlaupa og kannski ekki. Ef ég hefði ekki farið að hlaupa þá hefði ég hvort sem er aldrei vitað hvað hlaupin geta gefið. En ég veit að ég fékk WM og þess vegna fór ég að hlaupa og þess vegna veit ég hvað hlaupin geta gefið. Kannski var ég heppinn að hafa fengið WM?

Á árinu 2008 jók ég æfingamagnið smátt og smátt og um haustið fékk ég þá flugu í höfuðið að það gæti verið gaman að geta hlaupið maraþon. Ég var búinn að hlusta á frægðarsögur hlaupafélaga um hin og þessi maraþon og mér fannst áskorunin áhugaverð. Æfingarnar mínar höfðu gengið vel og ég hugsaði með mér að úr því að þeir gætu hlaupið maraþon þá hlyti ég að geta það líka. Ég hljóp mitt fyrsta maraþon í Kaupmannahöfn um vorið 2009. Þar náði ég tíma sem kom mörgum á óvart en ég rann skeiðið á rúmlega 3 tímum og 9 mínútum og náði að hlaupa það sem kallað er á negatívu splitti, eða seinni helminginn aðeins hraðari en þann fyrri. Mér fannst upplifunin stórkostleg. Maraþonhlaup er mjög huglæg íþrótt því það er mikilvægt að hlaupa ekki of hratt af stað og nauðsynlegt að hlusta á öll einkenni líkamans og vega og meta ástandið öllum stundum. Orkan verður að endast allt hlaupið og þú villt heldur ekki hlaupa of hægt þannig að þú náir ekki öllu úr þér sem þú getur. Þetta er því stöðug barátta hugans ekki síður en líkamans. Mér fannst líka frábært að sjá allt fólkið sem stóð við brautina að hvetja hlauparana. Það var alveg magnað hvað margir virtust hafa áhuga á hlaupinu og taka þátt í því þó ekki væri nema með því að hvetja. En í hlaupinu sjálfu fór ég einmitt að hugsa um muninn. Ég efaðist ekki um að það væri gaman að fylgjast með hlaupinu – en ég var sjálfur einn af þátttakendunum og var að hlaupa hlaupið. Ég sagði við vin minn eftir hlaupið að það að taka þátt í hlaupinu væri eins og að taka þátt í lífinu sjálfu. Sjálfsagt væri gaman að vera áhorfandi en ég vildi ekki vera áhorfandi í lífinu – ég vildi taka þátt í því.

Þessi upplifun af mínu fyrsta maraþoni varð þess valdandi að ég hef í framhaldinu gert hlaupin að mínum lífsstíl. Þau hafa hjálpað mér á svo margvíslegan hátt. Þau hafa hjálpað mér að líta á sjálfan mig sem heilbrigðan einstakling, sem þarf stundum að kljást við sjúkdóm eða sjúkdóma, en ekki sem sjúkling. Skömmu eftir að ég hóf að æfa hlaup reglulega heyrði ég á tal tveggja hlaupara í heitum potti eftir eitt keppnishlaupið. Annar sagði þá við hinn að maður ætti alltaf að vera í formi til að geta hlaupið maraþon. Ég hugsaði heilmikið um þessa setningu og komst að því að þetta væri í raun og veru alveg rétt. Ef maður er á annað borð að hlaupa er þá ekki bara alveg eins gott að vera alltaf í formi til að geta hlaupið maraþon? Það getur vissulega verið misjafnt eftir aðstæðum hversu hratt maður getur hlaupið en ef maður getur hlaupið maraþon vegalengdina þá ætti maður að vera í þokkalega góðu líkamsformi og ekki mikið að. Ég ákvað því með sjálfum mér að ég skyldi alltaf vera í formi til að geta hlaupið maraþon, sem mér finnst alveg einstaklega skemmtileg iðja, og plúsinn er sá að með því fylgist maður vel með heilsunni.

Enn einn plúsinn við það að stunda hlaup er sá að á hlaupum gefst oft góður tími til að hugsa og velta hlutunum fyrir sér. Tími sem maður myndi kannski ekki annars gefa sér. Vegna þess hversu lélegt ónæmiskerfið hefur verið hjá mér hef ég yfir veturinn mikið notað hlaupabretti inni á líkamsræktarstöðvum. Það að hlaupa á bretti í rúmlega 3 tíma getur alveg tekið á. En með því að þurfa ekkert að hugsa um hlaupaleiðina eða það sem fyrir augun ber gefst í staðinn gott næði til íhugunar. Hugsa um framtíðina og hvernig maður telji að maður bregðist við tilteknum aðstæðum.

Eins og aðrir hef ég þurft að takast á við mótlæti í lífinu. Það erfiðasta var þegar ég missti eiginkonuna úr krabbameini. Hún greindist 21. júní 2013 og lauk lyfjameðferð þá um haustið sem talið var að hefði heppnast vel. Svo reyndist ekki vera. Í febrúar 2014 lá fyrir að krabbinn var farinn aftur af stað og að nú væri hann ólæknandi. Hún kaus að segja ekki okkar nánustu frá stöðunni og sjálf vildi hún ekki ræða hvað var framundan. Þegar hún lést 23. ágúst 2014 var ég búinn að eyða ómældum tíma einn með sjálfum mér á hlaupum og hugsa um framtíðina. Æfa mig, reyna að ímynda mér hvernig lífið yrði eftir fráfall hennar. Á þessum tíma var mér gefin bók eftir Dalai Lama. Þar fjallar hann um gildi þess að hugsa um það sem er óumflýjanlegt eins og t.d. dauða ástvina. Því þótt slíkar hugsanir geti verið erfiðar þá sé ennþá erfiðara að takast á við áföll ef við höfum ekki reynt að ímynda okkur hvernig lífið verður þegar áföllin skella á. Þegar til kom þá hafði ég amk áttað mig á því hvernig ég vildi reyna að takast á við nýjan veruleika.

Annað áfall sem hafði heilmikil áhrif á mig var þegar ég fékk gáttatif í hjarta vorið 2012. Ég gat ekki hlaupið í marga mánuði og taldi jafnvel að ég myndi aldrei geta hlaupið aftur. Á þessum tíma var ég búinn að hlaupa 5 maraþon og eitt 100 km hlaup. Ég var mjög upptekinn af því að geta hlaupið sem hraðast og ætlaði mér að bæta tímana mína enn frekar. Ég hafði hlaupið maraþon í París 10. apríl 2011, þá 44 ára, á 2:55:14 og um sumarið 2011 100 km á 8:52:40 sem er ennþá þriðji besti tími Íslendings í greininni. Ég stefndi einnig á að færa mig meira yfir í lengri hlaup og var farinn að skoða 100 mílna hlaup. Ég hafði aldrei verið í jafngóðu formi og vorið 2012 þegar mér fannst himnarnir hrynja á hausinn á mér. Um haustið komst ég loks í rafvendingu og þá tókst að koma hjartanu aftur í takt. Ég fór nánast strax að æfa hlaup aftur. Ég datt reglulega úr takti eftir þetta og þurfti stundum að fara í rafvendingu en oftast var nóg að taka aukapillu af hjartalyfinu mínu til að komast aftur í takt.

Mánuði eftir andlát eiginkonunnar haustið 2014 fór í svokallaða brennsluaðgerð sem gerir það að verkum að nú dett ég sjaldan úr takti og get hlaupið nánast óhindrað vegna þessa. Ég hleyp öðru vísi en áður. Nú er ég ekki jafn upptekinn af því að hlaupa sem hraðast heldur má segja að áherslan liggi á því að hlaupa maraþon sem oftast og á sem flestum stöðum. Hjartalæknirinn minn ráðlagði mér að láta lengri hlaup en maraþon eiga sig en sagði ekkert um það hversu oft ég mætti hlaupa maraþon! Árið sem ég varð 50 ára, 2017, hljóp ég 10 maraþon en í fyrra varð ég að láta 5 duga þar sem ég fann að sjúkdómurinn var farinn aftur af stað. Síðasta hlaupið í fyrrahaust tel ég nú samt með einum af bestu hlaupunum mínum þótt tíminn hafi ekki verið neitt sérstakur eða tæplega 3 klst. og 50 mínútur. Þetta var hlaup í Lissabon um miðjan október í braut sem er með nokkuð af brekkum og þær eru sérlega erfiðar þeim sem er með lítið blóðmagn. Í síðustu mælingu fyrir hlaupið var hemóglóbínið komið í 111 g/L og því var töluverð óvissa fyrirfram hvernig mér myndi ganga.

En hlaupin hafa gefið meira. Að vera hluti af hlaupahóp er einstaklega gefandi. Umgangast fólk með sama áhugamál og þar sem allir eru á sínum eigin forsendum. Andrúmsloftið þægilegt og afslappað og allir hvetjandi í garð hvers annars. Í þessum hópi fann ég núverandi eiginkonu mína. Það er dásamlegt að geta deilt áhugamáli með maka og síðustu ár höfum við verið dugleg að safna maraþonum á hinum ýmsu stöðum í heiminum. Ef allt gengur upp nú í mars þá lýk ég við maraþon í 7. heimsálfunni og hún í sinni 6. Planið er síðan að hún ljúki við 7. heimsálfuna í júní nk. í Madagascar. Takist það þá hefur hún um ævina hlaupið 7 maraþon og það í 7 heimsálfum. Eitt maraþon í hverri heimsálfu og það á vel innan við 3 árum.

Þegar öllu er á botninn hvolft er kannski ekki sem verst að vera með WM? Þótt við sem erum með WM séum með ólæknandi krabbamein er betra að vera með það og eiga möguleika á mörgum, mörgum árum en að fá aðra tegund af krabbameini sem getur gert út af við viðkomandi á fáum mánuðum.

Mér finnst viðeigandi að enda þennan hluta á tilvitnun í texta hljómsveitarinnar American Authors: I´m born to run.

Textinn við lagið hitti beint í mark hjá mér. Það er auðvitað fyrst og fremst huglægt mat hjá hverjum og einum hvað hann telur að feli í sér að vera ungur. Ég tek því ekki bókstaflega að átt sé við að deyja ungur að aldri í árum - heldur áskoruninni um að lifa lífinu til fullnustu, alltaf.

 

Im born to run down rocky cliffs

Give me grace, bury my sins

Shattered glass and black holes

Cant hold me back from where I need to go

Yellow hills and valleys deep

I watch them move under my feet

Stranger things have come and gone

To see the world and take the throne

 

[Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

A winding road where strangers meet

To feel the love of a warm drink

My body moves, its speaking loud

Dont have to say what Im thinking now

 

[Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

[Bridge]

All these things Ive een and done

I live my life like Im born to run

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

(I was born, born, born, born, born to run I was born, born, born, born, born to run)

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

Gunnar Ármannsson

Hgb 102 g/L

Blóðflögur 73 g/L

IgM 26,0 g/L

 

2. Hluti: Lífið eftir 2 meðferð.

Skrifað síðar.

3. Hluti: Lífið eftir 3. meðferð.

Skrifað síðar.

4. Hluti: Lífið eftir 4. meðferð.

Skrifað síðar.

5. Hluti: Maður á níræðisaldri.

Skrifað síðar.

 

Eftirmáli:

The End……… xx

Áramótahlaupaannáll 2018

Þetta hlaupaár varð heldur endasleppt og þróaðist með öðrum hætti en ég hefði viljað. Keppnishlaupin á árinu voru ekki nema 6 í heildina, 5 maraþon og Hvítasunnuhlaup Hauka. Ég stefndi á að hlaupa gott hlaup í Mendoza í Argentínu í vor og var markmiðið að fara amk undir 3:15 og helst undir 3:10. Æfingar gengu vel og ekkert sem átti að vera því til fyrirstöðu. Ég átti ágætt æfingahlaup í Barcelona í mars sem gaf góð fyrirheit þrátt fyrir að ég hafi fengið krampa í rasskinn sem hægði á mér. Þegar til kom þá fannst mér ég hins vegar vera kraftlaus og ég var sérstaklega óánægður með síðustu 10 km en oft hef ég verið hlutfallslega sterkur á þeim kafla. Það hins vegar gerðist ekki í þetta skiptið og ég var að missa fram úr mér óþarflega marga hlaupara. En svona er þetta bara, tíminn rúmlega 3:23 klst sem er ekki svo slæmt.

Ég skellti mér í Hvítasunnuhlaup Hauka í fyrsta sinn og fór þar lengstu leiðina. Ég var þungur á mér en skrifaði það á að of stutt hefði verið frá hlaupinu í Mendoza. Þriðja maraþon ársins var í Þórshöfn í Færeyjum. Það var bráðskemmtileg upplifun. Brautin er erfið með mörgum löngum brekkum. Mér gekk hins vegar ágætlega þar því ég hljóp fyrri hlutann rólega með Þóru minni sem var að hlaupa hálft maraþon. Síðari hlutann hljóp ég heldur hraðar en þar sem markmiðið var að vera rétt undir 4 klst. reyndist þetta hlaup mér ekki svo erfitt.

Ég var skráður í Laugaveginn þannig að ég tók til við að reyna að hlaupa upp Esjuna og önnur smærri fell og hæðir. Eftir því sem æfingunum fjölgaði versnaði úthaldið. Það er að sjálfsögðu ekki eðlilegt enda kom í ljós að ég var að falla í blóðgildum eða hemóglóbíni. En frá því að ég greindist með hvítblæðið um árið hafa mín blóðgildi oftast legið í kringum 120 en talað er um að meðalgildi fyrir karla sé 135 - 175 g pr l. Þetta skiptir máli því hemóglóbínið hefur það hlutverk að binda súrefni og flytja það til vefjanna þar sem það er losað og nýtt við orkumyndun.

Vikurnar fyrir Laugaveginn mældist hemóglóbínið 114 g pr.l og það er einfaldlega of lítið til að geta unnið almennilega í brekkunum. Ég ákvað því að hætta við að hlaupa Laugaveginn því ég var alls ekki viss um að ég myndi ná tímamörkum til að geta klárað hlaupið.

Ég lét mig hafa það að hlaupa Reykjavíkurmaraþonið og kláraði það á rétt undir 3:50 klst. Þar var ég ágætur uppí ca 25 km en næstu 10 km þar á eftir voru verulega erfiðir og mig langaði mest til að hætta. En við 35 km markið var eins og ég kæmist yfir baslið þannig að ég gat notið þess að hlaupa síðustu 7 km þokkalega.

Þar sem ég var skráður í Lissabon maraþonið um miðjan október var ekki annað að gera en að reyna að halda áfram æfingum. Ég náði 4 löngum æfingum frá Reykjavíkurmaraþoninu og að Lissabon hlaupinu. Þær æfingar voru frekar skrautlegar því þótt ég hlypi ekki nema á næstum 6 pace þá þurfti ég að stoppa og hvíla mig á 4 - 7 km fresti. Á einni æfingunni datt ég tvisvar úr takti en hrökk aftur í takt eftir smá hvíld. Það var því viðbúið að Lissabon hlaupið gæti orðið erfitt. En þegar til kom gat ég hlaupið það á 5:24 pace og það án þess að stoppa til að hvíla mig og mér leið bara ágætlega í hlaupinu allan tímann. Þegar upp er staðið tel ég þetta vera eitt af mínum betri hlaupum á ferlinum þótt tíminn bendi ekki til þess.

En þetta blessaða blóðleysi hefur sannarlega áhrif. Í síðustu mælingu var hemóglóbínið komið í 106 g pr. l og ég finn það vel á sjálfum mér. Á fimmtudag á milli hátíða í fyrra hljóp ég 15 km á 4:20 pace. Á fimmtudegi milli hátíða í ár hljóp ég 11 km á 5:30 pace – og þurfti svo sannarlega að hafa fyrir því. Það má því segja að sennilega hefur hægst á mér um rúmlega eina til tvær mínútu pr. km. á árinu.

Það skiptir svo sem ekki öllu máli svo fremi sem ég get hlaupið áfram.

Ég ætla á gamlársdag að hlaupa í gamlárshlaupi ÍR 10 km. Með því hlaupi rýf ég 2.600 km múrinn í ár og hef notað til þess 175 æfingar, að meðtöldum keppnum, og rúmlega 240 klst. Samtals eru því km í árslok 32.469,3 síðan ég hóf að hlaupa skipulega á afmælisdaginn minn þann 10. apríl 2008. Ef ég næ að hlaupa svipað magn næstu þrjú árin þá ætti ég að ljúka við hringinn í kringum hnöttinn ef miða er við miðbaugslínu (40.075 km) í lok árs 2021. Það er gott markmið.

Að baki eru nú 38 maraþon í 17 löndum, 11 höfuðborgum og 6 heimsálfum.

Markmið næsta árs eru númer eitt að geta hlaupið áfram. Viðbótarmarkmið er að klára 7. heimsálfuna í mars nk. á Suðurskautinu. Þá er stefnan á maraþon í Madagascar eða Mauritius í byrjun sumars þannig að Þóra nái að klára sína 7. heimsálfu þar. Ég stefni á Reykjavíkurmaraþonið og er markmiðið þar að hlaupa með karli föður mínum og reyna að aðstoða hann við að komast undir 5 klst. á 70 ára afmælisárinu. Að lokum er stefnan sett á lystisemdarhlaup í Medoc í september þar sem markmiðið verður að hlaupa eins hægt og leyfilegt er og njóta þess sem verður boðið uppá á drykkjarstöðvunum!

Þetta eru vissulega nokkuð sérstæð tímamót. Að vera aftur staddur á sama stað og fyrir 13 árum með afar óljósa hugmynd um hvernig sjúkdómurinn kemur til með að þróast á næstu mánuðum. En síðast tókst vel til þannig að það er góð von til þess að það gerist aftur.

Gleðilegt nýtt hlaupaár!

Um sjálfhverfur - eða klikkað samfélag?

Sjálfhverfur fjölmiðlamanna og annarra.

Einn býr til frétt um hversu margir erlendir fjölmiðlar fjalla um hörmulegt slys á Íslandi. Hvað skyldu vera mörg klikk í því?

Annar býr til frétt um gagnrýni heilbrigðisstarfsmanns á birtingu fjölmiðla á myndum af slysstað þar sem þrír látast. Sá sem tók myndirnar er fyrrverandi starfsmaður fjölmiðils. Sá sem spyr vill fá svar við því hvar mörkin eiga að liggja. Upplýsingaskylda fjölmiðla vs. friðhelgi einstaklinga og þagnarskyldu heilbrigðisstarfsfólks. Það sem um er fjallað gerist nánast í rauntíma með myndum. Hvað eru mörg klikk í því?

Marvin fer á stjá og þjóðin tekur andköf í kjölfarið. Marvin ákveður að stíga undan dulnefninu þegar ljóst er hvernig vindar blása. Marvin, Marvin, Marvin. Hver er Marvin? Hvað eru mörg klikk í því? Hvað verður um Marvin? Hver ætlar að passa Marvin? Um hvað snérist aftur málið? Hvað gerist í næsta þætti? Hvað eru mörg klikk í því?

Sjálfskipaðir álitsgjafar og besservisserar á fésbókinni hneykslast endalaust á því þegar aðrir eru annarrar skoðunar en þeir sjálfir og viðhlæjendur jeta það upp í kór með viðeigandi orðbragði. Það fást mörg klikk úr því.

Hvað eða hver býr til virka í athugasemdum? Þar eru mörg klikk.

Hvað orsakar allt þetta klikk hjá einni þjóð? Fortíðarþrá eftir heykvíslum, tjöru og fiðri? Það var sko klikk.

Er það kannski stjórnarskráin sem er klikk? Fylgjendur nýrrar stjórnarskrár telja að minnsta kosti margir hina vera klikk.

Sennilega eigum við þetta öll skilið þar sem við búum þetta til. Sem er klikk.

Einn af fáum sem er ekki klikk er Theobald Þráins Bertelssonar og hann fær mitt klikk.

Valkvæð túlkun ákvæða Stjórnarskrár

Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með þróun umræðunnar um Klausturmálið eftir að Marvin ákvað að upplýsa þjóðina um hver stæði að baki því dulnefni. Sérstaklega hefur mér fundist fróðlegt að fylgjast með ummælum sumra þeirra sem komu að gerð nýrrar stjórnarskrár og fylgismanna þeirra.

Eins og ég hef skilið málflutning þeirra þá hefur mér heyrst þeirra helsta gagnrýni, amk að hluta, snúa að því að þeir telji núgildandi stjórnarskrá ekki vernda borgarana með fullnægjandi hætti. Þeir eru að sjálfsögðu frjálsir þessarar skoðunar sinnar. En í þessu ljósi kemur það mér á óvart að þeir hinir sömu skuli þá ekki vilja framfylgja ákvæðum gildandi stjórnarskrár um vernd borgaranna þegar þau ákvæði eru brotin. Þeim til málsbótar má þó væntanlega segja að í Klaustursmálinu eru atvik um margt öfgakennd og auðvelt að missa þráðinn í tilfinningahita tengdu því máli. Það breytir þó ekki því að flest hljótum við að vilja að leikreglum réttarríkisins sé fylgt en ekki að það sé valið úr eftir hentisemi hvenær ber að fara eftir lögum og hvenær ekki. Því ef slík aðferðafræði fær brautargengi skiptir í raun ekki öllu máli hvað segir í Stjórnarskránni hverju sinni.

Ég er ekki í nokkrum vafa um að upptakan á Klausturbar var ólögmæt. Til að komast að þeirri niðurstöðu er nóg að líta til greinargerðar með 9. gr. l. nr. 97/1995 sem breytti friðhelgisákvæði Stjórnarskrárinnar. Greinargerðin öll er áhugaverð aflestrar og sýnir að stjórnarskrárgjafinn vildi á þessum tíma víkka verulega út þágildandi ákvæði um friðhelgi einkalífsins. Eftirfarandi ummæli stjórnarskrárgjafans taka af öll tvímæli:

Með því að setja fram beina reglu um friðhelgi einkalífsins í 1. mgr. 9. gr. frumvarpsins er gert ráð fyrir að skylda hvíli á ríkinu til að forðast afskipti af einkalífi manna og persónulegum högum. Þetta er þó ekki nægilegt til þess að menn fái í reynd notið friðhelgi einkalífs því hættan á að slík friðhelgi sé rofin stafar ekki eingöngu frá ríkinu, heldur einnig frá öðrum einstaklingum og einkaaðilum. Af þessum sökum felur krafan um friðhelgi einkalífs ekki eingöngu í sér að ríkið gangi ekki á þennan rétt, heldur einnig að því sé skylt að setja reglur í löggjöf til verndar einstaklingunum í innbyrðis samskiptum þeirra. Á það einkanlega við um skyldu til að þessum réttindum einstaklinganna sé að vissu marki veitt vernd með ákvæðum refsilaga sem gera brot annarra einstaklinga á þessum réttindum refsiverð. Skyldur ríkisins í þessum efnum eru þó ekki bundnar við að veita refsivernd, heldur má einnig nefna í þessu sambandi skyldur ríkisins til að binda í löggjöf skýrar reglur um öflun, skráningu og meðferð persónuupplýsinga hvort sem um er að ræða meðferð stjórnvalda eða einkaaðila á upplýsingunum og að einstaklingur eigi rétt til aðgangs að upplýsingum um sjálfan sig. Má segja að þörf á ákveðnum reglum um þetta svið hafi aukist mjög á undanförnum áratugum samhliða ört vaxandi tækni við öflun og meðferð persónuupplýsinga. Við þessu hefur verið brugðist í íslenskri löggjöf með setningu laga um meðferð og skráningu persónuupplýsinga, nr. 121/1989, - nú lög nr. 90/2018 - þar sem skýrar reglur koma fram um þessi efni og eftirlit með framkvæmd laganna er falið sérstakri nefnd, tölvunefnd. Fleiri atriði falla tvímælalaust undir vernd einkalífs þótt þau séu ekki sérstaklega orðuð í 1. mgr. 9. gr. frumvarpsins, svo sem réttur manna til trúnaðarsamskipta við aðra. Á þetta fyrst og fremst við um margs konar tjáskipti milli manna sem ekki er gerlegt að telja hér með tæmandi hætti, en nærtækustu dæmin eru þó bréfaskipti og tjáskipti augliti til auglitis eða í síma, svo og orðaskipti í símskeytum, skjölum sem fara um myndsendi og önnur slík fjarskipti.

Í ofangreindri umfjöllun stjórnarskrárgjafans eru engir einstaklingar undanþegnir, hvorki stjórnmálamenn né aðrir. Þá er verndin ekki takmörkuð við staði sem ekki teljast opinberir. Það er hins vegar annað mál að ef fjölmiðlar fá upplýsingar í hendur sem fengnar eru með ólögmætum getur önnur regla gripið inn í, sem er tjáningarfrelsisákvæði Stjórnarskrárinnar, sem veitir fjölmiðlum ríkari heimildir en öðrum til að birta upplýsingar sem þeir komast yfir.

Eins sannfærður og ég er um að upptakan hafi verið ólögmæt þá er ég jafn sannfærður um að fjölmiðlum var heimilt að birta upptökuna, eða amk hluta hennar, eins og hér stóð á. En það svarar ekki spurningunni um hvernig skuli meðhöndla mál uppljóstrarans. Ef uppljóstrarinn stígur ekki fram eða finnst með öðrum hætti reynir ekki á ábyrgð hans og þar með þarf ekki að skoða þennan anga málsins frekar. Uppljóstrarinn getur vel haft málefnalegar ástæður fyrir uppljóstrun sinni, t.d. óttast að yfirvöld aðhafist ekkert og mögulega svæfi mál. En hvað skal gera þegar það upplýsist hver uppljóstrarinn er?

Á það að fara eftir því hver uppljóstrarinn er? Eða á það að fara eftir því hverju er uppljóstrað? Eða hverjir það eru sem í hlut eiga sem verið er uppljóstra einhverju um? Eða einhverju öðru, t.d. skoðanakönnun á netinu? Eigum við kannski að láta einstökum blaðamönnum eða ritstjórnum fjölmiðla að ákveða þetta? Eða valinkunnum álitsgjöfum?

Sem betur fer þurfum við ekki að velta þessu fyrir okkur með þessum hætti. Stjórnarskrárgjafinn hefur tekið af öll tvímæli með því að kveða á um að ríkinu beri að vernda borgarana. M.a með því að kveða á um að stjórnarskrárvörðum réttindum skuli veita vernd með ákvæðum refsilaga sem gera brot annarra einstaklinga á þessum réttindum refsiverð og jafnframt hvernig skuli fara með öflun, skráningu og meðferð persónuupplýsinga.

Það er ríkisvaldsins að framfylgja því eftir bestu getu að borgararnir fari að þeim lögum sem í landinu gilda. Ef grunur vaknar um refsivert athæfi ber ríkisvaldinu að rannsaka málið. Í því samhengi eiga allir að vera jafnir fyrir lögunum og það á ekki að fara eftir því hvort við höfum samúð með meintum brotamanni eða hvort við höfum óbeit á honum. Né heldur hverjar afleiðingarnar eru af brotinu.

Ef ríkisvaldið rannsakar ekki og saksækir eftir atvikum uppljóstrara, sem skýrir frá stjórnarskrárvörðum einkamálefnum annars manns eða manna, þá eigum við á hættu að allir geti alltaf átt það á hættu að vera hljóðritaðir og að það sé háð mati einstakra blaðamanna eða ritstjórna hvað teljist eiga erindi við almenning og hvað ekki. Telji einstaklingur á sér brotið er takmörkuð vörn í því þótt dómstólar komist löngu seinna að þeirri niðurstöðu að svo hafi verið þegar það sem leynt átti að fara hefur verið gert opinbert. Slíkt ástand gæti reynst kappsömum erfið freisting að standast til að búa til fréttir eða komast í fréttir.

Það er einnig vert að hafa í huga að telji einstaklingur sig verða vitni að fyrirhuguðu lögbroti eða fá upplýsingar um þegar framið lögbrot hefur sá hinn sami alltaf þann kost að upplýsa yfirvöld um málið, sé hann ekki bundinn sérstakri þagnarskyldu, án sérstakra afleiðinga fyrir hann sjálfan.

höf. er stundakennari við læknadeild HÍ um þagnarskylduákvæði.