Úr hringleikahúsi fáránleikans

Af fréttum að dæma er staðan í kjaradeilu Eflingar og SA óljós. Nýr sáttasemjari er sagður hlaupa á milli herbergja. Hann segist vera að reyna að finna út úr því hvort hægt sé að koma sér saman um á hvaða leikvangi eigi að spila. Guð einn virðist vita eitthvað. En á meðan eru verkföll Eflingar í gangi. Og óafgreidd miðlunartillaga sáttasemjara.

Fer þetta saman? Af lestri greinargerðar löggjafans með breytingum á vinnulöggjöfinni 1996 er ljóst að löggjafinn gerði ekki ráð fyrir því að þessi staða gæti komið upp. Löggjafinn var að auka valdheimildir sáttasemjara til að reyna að minnka líkur á ófriði á vinnumarkaði með tilheyrandi verkföllum með alvarlegum neikvæðum afleiðingum fyrir fjölmarga sem standa utan kjaradeilu hverju sinni.

Nú reynir á löggjöfina með nýjum hætti. Það hafði engum dottið til hugar að sú staða gæti komið upp að aðili að vinnudeilu myndi einfaldlega neita að afhenda kjörskrá til að koma í veg fyrir að unnt væri að afgreiða framkomna miðlunartillögu sáttasemjara.

Meirihluti Félagsdóms er búinn að skera úr um það að þrátt fyrir að óafgreidd sé miðlunartillaga sáttasemjara þá teljist boðaðar verkfallsaðgerðir og framfylgd þeirra vera í samræmi við ákvæði 14. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur. Þrátt fyrir að stéttarfélagið hunsi framkomna miðlunartillögu sem sett er fram samkvæmt ákvæðum sömu laga. Að auki byggði meirihluti Félagsdóms niðurstöðu sína á því að hann teldi að ríkissáttasemjari væri að leita þeirra leiða sem lög byðu til að tryggja að atkvæðagreiðsla um tillöguna gæti farið fram, m.a. með því að óska heimildar dómstóla til innsetningar í skrá yfir félagsmenn.

Ofangreint er athyglisvert. Meirihluti Félagsdóms virðist þarna gera ráð fyrir því að það sé til leið til að tryggja að atkvæðagreiðsla fari fram. Sem sagt meirihlutinn virðist þeirrar skoðunar að atkvæðagreiðsla hefði átt að fara fram. Og að sáttasemjari væri að fara rétta leið til að ná í atkvæðaskrána. Við þetta er tvennt að athuga. Nú hefur Landsréttur sagt að þessi leið sé sáttasemjara ófær. Og þar með er ekki hægt að láta kosningu fara fram. Ætli meirihluti Félagsdóms myndi ennþá vera sömu skoðunar, að þessari niðurstöðu Landsréttar fenginni, að stéttarfélagið sé ekki að brjóta gegn 14. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur? Að stéttarfélaginu sé í raun heimilt að láta eins og miðlunartillaga hafi ekki verið sett fram og halda sínu striki með ófrið sinn. Án þess að sáttasemjara hafi tekist að sinna lögbundnu hlutverki sínu til að stilla til friðar.

Landsréttur kaus við úrlausn sína að horfa til löggjafarviljans árið 1978 í stað þess að kanna til hlítar hver löggjafarviljinn var árið 1996. Það er framsækið. Eða væri kannski réttara að segja að það væri afturhvarf? En hvað um það Landsréttur hafnaði því að sáttasemjari ætti rétt til þess að fá afhenta félagaskrá til unnt væri láta kjósa póstkosningu um miðlunartillögu skv. 3. málslið 3. mgr. 29. gr. laganna um stéttarfélög og vinnudeilur. Samt var það yfirlýstur vilji löggjafans árið 1996 að bæta þessari aðferð við til þess m.a. gefa möguleika á að tryggja enn betur þátttöku félagsmanna í mikilvægum ákvörðunum. Landsréttur 2023 er ekki á því að löggjafinn 1996 hafi gert þetta með réttum hætti. Enda hafði hann m.a. sér til stuðnings við túlkun sína álit löggjafans 1978.

Og þar við situr. Stéttarfélagi, eða félagi atvinnurekanda eftir atvikum, er heimilt að sitja sem fastast á sinni kjörskrá og koma í veg fyrir að vilji löggjafans árið 1996 nái fram að ganga. Ákvæðin um sáttamiðlun sáttasemjara eru bara í plati ef annar hvor samningsaðilanna ákveður það. Löggjafarvilji hvað? Jú, þessi frá 1978 alveg rétt.

Eru þá bara allir mát? Nei, aldeilis ekki. Nokkrir stjórnendur Eflingar eiga sviðið. Þeir einfaldlega fara sínu fram í boði Félagsdóms og Landsréttar, já og sáttasemjara og SA. Það horfa bara allir á, hlaupa á milli herbergja og brosa vandræðalega framan í fjölmiðlafólk. Á sama tíma spyr bílstjóri í ljósvakamiðli af hverju félagar í Eflingu mega ekki kjósa um samning eins og félagar í VR. Þar var formaðurinn þó mótfallinn samningi. Samningur við VR var samþykktur með yfirgnæfandi meirihluta. Já, nú er Bleik brugðið. Rétturinn til að fá að greiða atkvæði hefur almennt verið talinn heilagastur af öllu heilögu og lærðar ræður verið haldnar þess vegna. T.d. af hverju má ekki kjósa um nýja stjórnarskrá? En nú hafa nokkrir stjórnendur Eflingar ákveðið að félagsmenn þeirra fái ekki að kjósa um sambærilega samninga og félagsmenn annarra stéttarfélaga hafa fengið að gera. Til öryggis vilja þeir frekar hafa verkföll. Frekar en að lenda í því að félagsmenn þeirra myndu ekki hafna tillögu sáttasemjara. Og halda þar með friðinn fram að næstu kjarasamningum, sem eru rétt handan við hornið.

En er eitthvað til ráða? Að mínu mati á sáttasemjari að boða til kosninga um miðlunartillögu sína annað hvort á kjörfundi eða utan kjörfundar ef það þykir heppilegra. Sem sagt skv. 1. eða 2. málslið 3. mgr. 29. gr. laganna. Með því fullnægir hann lagaskyldu skv. lögunum. Þeir einir fá að kjósa sem geta sannað að þeir séu félagsmenn í Eflingu. T.d. með framlagningu launaseðils þar sem fram kemur að stéttarfélagsgjöld séu greidd til Eflingar.

Þá kunna einhverjir að segja að þessi leið sé ekki fær nema fyrir liggi kjörskrá. Ég er í sjálfu sér sammála því að það hafi verið ætlan löggjafans 1996 að slík kjörskrá myndi liggja fyrir. En nú hefur Landsréttur 2023 sagt að aðili að vinnudeilu þurfi bara ekkert að afhenda slíka skrá. Það hlýtur þá að gilda í báðar áttir. Þ.e. fyrst stéttarfélag þarf ekki að leggja fram skrána þá einfaldalega sættir sáttasemjari sig við það og heldur sína kosningu án skrárinnar. Ef stéttarfélagið vill halda því fram að miðlunartillaga hafi verið felld af fjórðungi félagsmanna samkvæmt atkvæða- eða félagaskrá þá er það stéttarfélagsins að sanna það. Með því að leggja skrána fram. Annars telst miðlunartillagan samþykkt. Ef hins vegar meira en fjórðungur félagsmanna Eflingar myndi fella miðlunartillöguna, miðað við framlagða kjörskrá, þá myndi raunverulegur vilji félagsmanna Eflingar liggja fyrir. Þá þyrfti ekki lengur að efast um rétt þeirra til verkfallsaðgerða.

En hvað svo ef miðlunartillagan er ekki felld? Það blasir við að önnur af tveimur leiðum yrði farin. Stjórnendur Eflingar halda áfram að láta eins og engin miðlunartillaga hafi verið sett fram eða um hana kosið. Og halda sínu verkfalli áfram. Eða stjórnendur Eflingar halda því fram að þessi aðferð hafi ekki verið heimil af hálfu sáttasemjara. Af hverju? Jú af því að hann hafði ekki félagaskrána. (Og af hverju hafði hann hana ekki?). Í fyrra tilvikinu yrði SA að leita aftur til Félagsdóms. Í seinna tilvikinu yrðu stjórnendur Eflingar að leita til Félagsdóms.

Þar með væri Félagsdómur aftur kominn með málið til úrlausnar. En nú á aðeins öðrum grunni. Sáttasemjari hélt sína kosningu og fékk niðurstöðu. Meirihluti Félagsdóms veit núna að sáttasemjari hafði enga leið til að fá kjörskrána frá stjórnendum Eflingar.

Ef niðurstaða Félagsdóms í þessu seinna máli yrði sú að sáttasemjara hefði ekki verið heimilt að halda kosninguna af því að hann hafði ekki félagsskrána þá er komin ný staða.

Þá væri búið að staðfesta að sáttasemjari hefur enga leið til að láta kosningu fara fram um miðlunartillögu sína ef annar hvor deiluaðila ákveður að afhenda ekki kjörskrá sína.

Það er niðurstaða sem er þvert á löggjafarviljann árið 1996. Það er almenn lögskýringarregla að sett lög skuli túlka á þann hátt að þau hafi einhverja skilgreinda merkingu. Ef þetta yrði niðurstaða Félagsdóms þá myndi liggja fyrir að sett lagaákvæði af hálfu Alþingis hafa enga sjálfstæða þýðingu ef einhver aðili úti í bæ ákveður það. Jafnvel þótt þessi aðili úti í bæ sé annar aðili að kjaradeilu.

Ef þessi staða kæmi upp þá yrði löggjafarvaldið að stíga inn í og tala með skýrum og skiljanlegum hætti en skilja ekki þjóðfélagið eftir í hringleikahúsi fáránleikans.

Hvort á löggjafarviljinn árið 1978 eða 1996 að ráða? Eru Félagsdómur og Landsréttur úti í skurði?

Ég heyrði í viðtali við Láru V. Júlíusdóttur að hún efaðist um að löggjafarvilji frá árinu 1978 ætti að hafa eitthvert gildi við túlkun á vinnulöggjöfinni í dag. Af því tilefni ákvað ég að rifja betur upp átökin sem áttu sér stað árið 1996 þegar umtalsverðar breytingar voru gerðar á vinnulöggjöfinni. Eftir þá upprifjun er ég sammála Láru um að löggjafarviljinn árið 1978 hefur enga þýðingu. Löggjafinn árið 1996 var að gera umtalsverðar breytingar á löggjöfinni eftir víðtækt samráð þótt ekki hafi allir aðilar á vinnumarkaði verið sammála um útfærsluna.

Ég tel það hafið yfir allan vafa að vilji og ætlun löggjafans árið 1996 var og er sá að kosning um miðlunartillögu sáttasemjara skuli fara fram skv. kjörskrám vinnuveitenda og stéttarfélaga, sem þýðir að hvorugur þessara aðila hefur heimild til þess að neita að afhenda kjörskrá sína.

Enda myndi slík niðurstaða fela í sér að annar deiluaðila, félag vinnuveitanda eða stéttarfélag, hefði í hendi sér hvort lög sett af Alþingi hefðu eitthvert sjálfstætt innihald eða ekki. Það þarf tæpast lögfróða til að átta sig á að slík niðurstaða gengur ekki upp.

Það er því fullt og nauðsynlegt tilefni til að fá fram endurskoðun Hæstaréttar á dómi Landsréttar.

Hér að neðan tek ég upp valda kafla úr greinargerð með breytingalögunum árið 1996. Þeir sem áhuga hafa geta skoðað textann sem frá löggjafanum árið 1996 kemur fram og lagt á það mat hvað felst í honum. En ég ítreka að textinn er mun lengri og stundum tek ég stakar setningar út til að draga fram áherslur löggjafans.

Sums stað set ég inn athugasemdir og vangaveltur. Þar sem þessi ágæti bloggmiðill mbl býður ekki uppá mikla möguleika í ritvinnslu hef ég sett mínar athugasemdir fram á milli XXX merkinga.

Úr greinargerðinni.

Hér á landi hafa um langt skeið farið fram umræður um nauðsyn þess að bæta samskiptareglur á vinnumarkaði með það að markmiði að auðvelda og einfalda gerð kjarasamninga. Þannig yrði stuðlað að friðsamlegum samningum og dregið úr átökum á vinnumarkaði og oft langvinnum vinnustöðvunum…

Þannig virðist hafa skort á að leikreglur hafi með fullnægjandi hætti stuðlað að frjálsum samningum aðila vinnumarkaðarins. Aðilar kunna að hafa treyst um of á íhlutun stjórnvalda.

Mjög fámennir hópar geta knúið fram sérhagsmuni sína í krafti lykilaðstöðu. Þá skortir á að tryggt sé að vel sé vandað til afgreiðslu kjarasamninga og ákvarðana um vinnustöðvanir. Á það bæði við um samtök atvinnurekenda og stéttarfélög. Þær breytingar, sem lagt er til að gerðar verði á vinnulöggjöf, eru í samræmi við stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar, enda miða þær að stöðugleika, ábyrgð samningsaðila og auknum áhrifum félagsmanna í stéttarfélögum. Nauðsynlegt er því að taka til endurskoðunar ýmis ákvæði gildandi vinnulöggjafar, þ.e. bæði laga nr. 80/1938, um stéttarfélög og vinnudeilur, með síðari breytingum, og laga nr. 33/1978, um sáttastörf í vinnudeilum, og breyta þeim í samræmi við nýjar aðstæður í þjóðfélaginu.

XXX

Hér er rétt að veita því sérstaka eftirtekt að löggjafinn árið 1996 tekur beinlínis fram að verið sé að endurskoða og breyta lögunum frá 1938 og einnig frá 1978. Berum orðum er tekið fram að þetta sé gert í samræmi við nýjar aðstæður í þjóðfélaginu. Miðað við að þarna er enginn efi um það að löggjafinn árið 1996 er breyta þáverandi gildandi löggjöf er ótækt af Landsrétti að horfa til löggjafarvilja árið 1978 til að túlka lög sem löggjafinn árið 1996 setti.

XXX

Félagsmálaráðherra skipaði 4. október 1994 vinnuhóp til að fjalla um samskiptareglur á vinnumarkaði. …

Fyrir hópinn var lagt að taka saman skýrslu um niðurstöðuna af athugun sinni. Ef í ljós kæmi að breyta þyrfti íslenskri löggjöf var hópnum falið að setja fram tillögur um það efni. …

Hugmyndir hópsins, sem fram koma í áfangaskýrslunni, lúta fyrst og fremst að svonefndri viðræðuáætlun, miðlunartillögu, tengingarreglu og meðferð samningsumboðs, en hópurinn leggur í umfjöllun sinni áherslu á leiðir til að gera kjaraviðræður markvissari og styttri.

Í niðurlagi skýrslunnar kemur og fram að hópurinn telur að einnig þurfi að huga að reglum um vinnudeilur, inntak þeirra og hvort efni séu til að setja nánari formreglur um ákvarðanir um vinnustöðvanir og framkvæmd þeirra. Í áfangaskýrslunni kemur loks fram að ýmis atriði, sem tengjast þeim hugmyndum sem fram eru settar, hafi ekki verið rædd til hlítar, svo sem miðlun sáttasemjara og fyrirkomulag atkvæðagreiðslu um hana, boðun vinnustöðvana, hlutverk ríkissáttasemjara í vinnudeilum og vinnustaðarfyrirkomulag.

Eftir að áfangaskýrslan var lögð fram í nóvember 1995 hafa fulltrúar aðila vinnumarkaðarins í nefndinni ekki náð samstöðu um tillögur til breytinga á ákvæðum gildandi laga til að hrinda í framkvæmd framangreindum hugmyndum vinnuhópsins. Lagafrumvarp þetta hefur því verið samið á vegum félagsmálaráðherra, m.a. á grundvelli ábendinga sem fram koma í áfangaskýrslu vinnuhópsins og umræðna sem hafa farið fram í vinnuhópnum. Rétt þykir nú að fella lög um sáttastörf í vinnudeilum inn í lög nr. 80/1938, um stéttarfélög og vinnudeilur, þar sem III. kafli um sáttatilraunir í vinnudeilum var upphaflega, enda þykja öll þessi efnisatriði eiga heima í einum lögum um stéttarfélög og vinnudeilur. Við samningu frumvarpsins hefur sérstaklega verið gætt að stjórnarskrárvörðum réttindum einstaklinga, svo og að alþjóðasamþykktum sem Ísland hefur gerst aðili að á sviði vinnuréttar.

Helstu nýmæli.

Póstatkvæðagreiðsla.

Heimiluð er póstatkvæðagreiðsla um gerða kjarasamninga og um ákvörðun um vinnustöðvun. Ef sú heimild er nýtt þarf að jafnaði ekki að ná tilteknu hlutfalli mótatkvæða gegn samningsniðurstöðu eða tiltekinni þátttöku við almenna ákvörðun um vinnustöðvun. Ríkissáttasemjara er veitt heimild til að ákveða í samráði við aðila að atkvæðagreiðsla um miðlunartillögu fari fram með pósti (2. mgr. 2. gr., 1. mgr. 4. gr. og 3. mgr. j-liðar 6. gr. (29. gr.)).

Skýrari miðlunarheimildir.

Lagaskilyrði fyrir heimild sáttasemjara til að leggja fram sameiginlega miðlunartillögu eru gerð mun skýrari.

XXX

Hvernig getur þessi vilji löggjafans samræmst því að annar samningsaðila geti komið í veg fyrir það að atkvæðagreiðsla fari fram?

XXX

Tilhögun atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu.

Ríkissáttasemjara eru fengnar heimildir til að ákveða póstatkvæðagreiðslu og utankjörfundaratkvæðagreiðslu. Ávallt skal haft samráð við aðila vinnudeilu áður en slíkar ákvarðanir eru teknar (3. mgr. j-liðar 6. gr. (29. gr.)).

XXX

Hvernig getur þessi vilji löggjafans samræmst því að annar samningsaðila geti komið í veg fyrir það að atkvæðagreiðsla fari fram?

XXX

Afgreiðsla miðlunartillögu.

Miðlunartillaga er felld í atkvæðagreiðslu ef meiri hluti greiddra atkvæða og jafnframt að minnsta kosti þriðjungur atkvæða alls er mótatkvæði. Er sú breyting gerð með vísan til heimilda ríkissáttasemjara til að ákveða póstatkvæðagreiðslu eða utankjörfundaratkvæðagreiðslu, en ef þær heimildir verða nýttar mun þátttaka aukast. Skilyrðið um lágmarkshlutfall mótatkvæða á við óháð tilhögun atkvæðagreiðslu (l-liður 6. gr. (31. gr.)).

XXX

Hvernig getur þessi vilji löggjafans samræmst því að annar samningsaðila geti komið í veg fyrir að atkvæðagreiðsla fari fram? Þarna er beinlínis gert ráð fyrir því að ríkissáttasemjari geti nýtt þessar nýju heimildir til að ákveða póstatkvæðagreiðslu eða utankjörfundaratkvæðagreiðslu. Niðurstaða Landsréttar felur í sér að hann geti það bara alls ekki af annar hvor deiluaðila ákveður að hann geti það ekki.

XXX

Formleg skilyrði fyrir vinnustöðvun.

Vinnustöðvun hefur víðtækar afleiðingar — ekki aðeins fyrir samningsaðila og einstaka félagsmenn þeirra heldur einnig fyrir aðra, bæði einstaklinga og fyrirtæki, sem ekki hafa nokkurn möguleika á að hafa áhrif á kjaradeilu þeirra. Því úrræði á ekki að beita fyrr en fullreynt er að ekki gengur saman með samningsaðilum. …

Kröfur samningsaðila verða einnig að vera þess eðlis að gagnaðili geti mætt þeim án þess að það brjóti gegn öðrum skuldbindingum hans. Þessi meginregla kemur skýrt fram í dómum Félagsdóms, sbr. t.d. dóm hans frá 5. desember 1993. Gert er að skilyrði að leitað hafi verið milligöngu sáttasemjara áður en tillaga um vinnustöðvun er borin fram. Í því felst jafnframt að sáttasemjara hafi gefist tóm til að leita sátta í samræmi við reglur þar um og í samræmi við viðræðuáætlun.

XXX

Fram er komið að búið er að semja við þorra launafólks á vinnumarkaði. Með því að ganga að kröfum Eflingar væru SA að brjóta gegn skuldbindingum sínum gagnvart þeim hópi.

XXX

Því er það skilyrði lögmætrar ákvörðunar um boðun vinnustöðvunar að samningaviðræður — eða viðræðutilraunir — um framlagðar kröfur, og þá fyrst og fremst kröfur þess aðila sem ráðgerir vinnustöðvun, hafi reynst árangurslausar þrátt fyrir milligöngu sáttasemjara.

XXX

Þarna tekur löggjafinn árið 1996 sérstaklega fram að það sé skilyrði lögmætrar ákvörðunar um boðun vinnustöðvunar að samningaviðræður hafi reynst árangurslausar þrátt fyrir milligöngu sáttasemjara. Í þeirri stöðu sem nú er uppi hefur sáttasemjara ekki gefist færi á að beita þeim úrræðum sem löggjafinn árið 1996 ætlaðist til að hann hefði til að miðla málum. Ekki hefur farið fram kosning um miðlunartillögu hans þannig að sú staða er ekki uppi að stéttarfélagið hafi fellt tillöguna. Því eru ekki lögbundin skilyrði fyrir því verkföll nái fram að ganga. Skilyrði 14. gr. vinnulöggjafarinnar eru ekki fyrir hendi. Dómur meirihluta Félagsdóms er því rangur.

XXX

Ákvörðun um vinnustöðvun.

Boðun vinnustöðvana og framkvæmd getur haft mikil áhrif á hagsmuni fjölda einstaklinga og fyrirtækja sem ýmist eiga beina aðild að deilunni eða verða fyrir áföllum vegna deilna sem þeir hafa engin áhrif á. Að sjálfsögðu hefur vinnustöðvun áhrif á gagnaðila, enda er henni ætlað að knýja á um kröfur í vinnudeilu. Auk gagnaðilans eru hins vegar margir sem vinnustöðvun bitnar beinlínis jafnharkalega á og þeim sem henni er ætlað að knýja til samninga. …

Þolendur vinnustöðvunar geta jafnvel orðið fyrir meira tjóni en þeir sem að henni standa beint, þ.e. félagsmenn þess stéttarfélags sem gerir verkfall. Því er í frumvarpinu lagt til að ákveðnar reglur gildi um almennan vinnumarkað rétt eins og nú er um opinbera starfsmenn.

Póstatkvæðagreiðsla.

…

Samkvæmt frumvarpinu er ríkissáttasemjara heimilt að höfðu samráði við aðila vinnudeilu að ákveða að atkvæðagreiðsla um miðlunartillögu fari fram með leynilegri almennri póstatkvæðagreiðslu meðal félagsmanna sem lokið skal innan fyrir fram ákveðins tíma.

Með póstatkvæðagreiðslu er í frumvarpi þessu átt við þá tilhögun atkvæðagreiðslu að öllum atkvæðisbærum félagsmönnum á kjörskrá, þ.e. atkvæðaskrá samtaka atvinnurekenda eða félagaskrá stéttarfélaga, sem eiga í hlut, séu send kjörgögn heim.

XXX

Þarna segir löggjafinn árið 1996 að senda skuli öllum atkvæðisbærum félagsmönnum á kjörskrá kjörgögn heim. Þessi fyrirmæli eru ekki háð því að það sé háð vilja samningsaðila hvort svo sé gert eða ekki. Niðurstaða Landsréttar er því röng.

XXX

…

Þegar greidd eru atkvæði um miðlunartillögu skal slík póstatkvæðagreiðsla framkvæmd með sama hætti og hér er greint frá, en frumkvæði og stjórn póstatkvæðagreiðslu er þá í höndum ríkissáttasemjara auk þess sem embætti hans greiðir kostnað við póstatkvæðagreiðslu um miðlunartillögu. Þá skal áritað umslag merkt ríkissáttasemjara. Svipaður háttur á atkvæðagreiðslu hefur verið viðhafður í nokkrum stéttarfélögum hér á landi og er því ekki nýlunda. Þessi leið gefur möguleika á að tryggja enn betur þátttöku félagsmanna í mikilvægum ákvörðunum.

Skýrari miðlunarheimildir.

Í gildandi lögum eru mjög rúmar heimildir fyrir sáttasemjara til að setja fram miðlunartillögur. Þeim hefur hins vegar lítið verið beitt. Gerð er tillaga um að sáttasemjari haldi þessum heimildum en með nokkrum takmörkunum sem eiga að tryggja að miðlunartillaga verði ekki borin fram nema áður hafi reynt á samningsleiðir til þrautar.

…

Hafi samningsaðilar hvorki komist að niðurstöðu innan þess tíma sem tilgreindur er í viðræðuáætlun né náð sáttum fyrir atbeina sáttasemjara metur sáttasemjari hvort og þá hvenær rétt er að setja fram miðlunartillögu fyrir þá hópa sem í hlut eiga, þ.e. þá hópa sem eru enn með lausa samninga.

Meginskilyrðið er að sameiginleg miðlunartillaga sé til þess fallin að leiða til friðsamlegrar samtímalausnar kjaramála. Er skilyrðið háð mati sáttasemjara sem ræðst ekki síst af afstöðu samtaka á vinnumarkaði og hugsanlegri niðurstöðu í heildarviðræðum. Gert er ráð fyrir að sáttasemjari taki mið af slíkri niðurstöðu.

XXX

Hér er sérstök ástæða til að staldra við og skoða löggjafarviljann árið 1996. Hér er sagt að það sé sáttasemjari sem meti það hvort og þá hvenær rétt sé að setja fram miðlunartillögu. Meginskilyrði sé að hún leiði til friðsamlegrar samtímalausnar kjaramála. Með öðrum orðum að reynt sé að koma í veg fyrir verkföll. Tekur löggjafinn sérstaklega fram að mat sáttasemjara ráðist m.a. af hugsanlegri niðurstöðu í heildarviðræðum og að gert sé ráð fyrir að sáttasemjari taki mið af slíkri niðurstöðu. Fyrir liggur að almenn sátt er um þær niðurstöður kjaraviðræðna sem átt hafa sér stað. Eingöngu Efling hefur efnt til ófriðar. Á þessa stöðu á sáttasemjari horfa samkvæmt löggjafarviljanum árið 1996.

XXX

Tilhögun atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu.

Beinar lagaheimildir ríkissáttasemjara hvað varðar tilhögun atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu eru auknar í samræmi við hugmyndir sem fram komu í vinnuhóp félagsmálaráðherra um samskiptareglur á vinnumarkaði og ábendingar ríkissáttasemjara.

XXX

Hvernig samrýmist þessi vilji löggjafans árið 1996 niðurstöðu Landsréttar?

XXX

…

Breytingarnar eru til þess fallnar að auka þátttöku í atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu. Er það í samræmi við lýðræðishefðir að stuðla að aukinni þátttöku í atkvæðagreiðslu um svo mikilvæg réttindi manna.

XXX

Hvernig samrýmist þessi vilji löggjafans árið 1996 niðurstöðu Landsréttar? Löggjafinn árið 1996 segist vera að auka heimildir sáttasemjara til afskipta og jafnframt að stuðla að aukinni þátttöku í atkvæðagreiðslu um mikilvæg réttindi manna. Með því að annar aðili geti tekið ákvörðun um að taka ekki þátt í atkvæðagreiðslu þá er það í fullkominni andstöðu við þennan löggjafarvilja.

XXX

Einnig er sem mest þátttaka eðlileg með hliðsjón af því að ríkissáttasemjari leggur því aðeins fram miðlunartillögu að samninganefndum aðila einstakrar vinnudeilu hafi ekki sjálfum tekist með frjálsum samningum að ná saman um gerð eða endurnýjun kjarasamnings.

XXX

Löggjafinn árið 1996 gerir augljóslega ekki ráð fyrir því að engin þátttaka sé í atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu sáttasemjara.

XXX

Afgreiðsla miðlunartillögu.

Lagt er til að meiri hluta greiddra atkvæða og jafnframt þriðjung atkvæða samkvæmt atkvæða- eða félagaskrá þurfi til þess að fella miðlunartillögu sem sáttasemjari leggur fram. Er það töluverð breyting frá gildandi lögum sem kveða á um lágmarksþátttöku 20% atkvæðisbærra manna. Þarf þá minnst 65% greiddra atkvæða til þess að fella miðlunartillögu sáttasemjara. Samkvæmt gildandi lögum lækkar tilskilið hlutfall atkvæða í hlutfalli við aukna þátttöku miðað við fjölda atkvæðisbærra þannig að ef 35% eða fleiri atkvæðisbærra taka þátt þarf minnst 50% greiddra atkvæða til þess að fella miðlunartillögu. Hér er því gert ráð fyrir verulegri efnisbreytingu en um leið einföldun ákvæðisins.

Efnisbreytingin er rökrétt afleiðing af þeim formbreytingum sem felast í auknum heimildum ríkissáttasemjara um tilhögun atkvæðagreiðslu. Einnig þykir eðlilegt að í þessu efni gildi sömu reglur um atvinnurekendur og launafólk, en samkvæmt orðanna hljóðan tekur 12. gr. laga nr. 33/1978, um sáttastörf í vinnudeilum, aðeins til launafólks.

Með þriðjungi atkvæða samkvæmt atkvæða- eða félagaskrá hér og víðar í frumvarpi þessu er annars vegar átt við þriðjung atkvæða samkvæmt gildandi atkvæðaskrá hjá samtökum atvinnurekenda en þar er fjöldi atkvæða jafnan miðaður við útgreidd laun, þ.e. í raun fjölda launamanna. Hins vegar er átt við þriðjung atkvæðisbærra launamanna sem eru fullgildir félagar í því stéttarfélagi eða þeim stéttarfélögum sem eiga í hlut. Um það hvort miðlunartillaga ríkissáttasemjara eða samningur, sem samninganefndir hafa undirritað, telst felld munu því gilda nákvæmlega sömu reglur hvort sem atvinnurekendur eða launamenn eiga í hlut. Jafnræði er því með aðilum.

XXX

Ofangreindur texti er athyglisverður. Rétt er að taka fram að með breytingatillögu var ákveðið að nóg væri að fjórðungur atkvæðisbærra félagsmanna greiddi atkvæði gegn miðlunartillögu þannig að hún teldist felld.

Löggjafinn árið 1996 tekur fram að sáttasemjari sé kominn með auknar heimildir frá því sem var um tilhögun atkvæðagreiðslu. Jafnframt tekur hann fram að sömu reglur gildi um bæði atvinnurekendur og launafólk. Löggjafinn útskýrir nákvæmlega hvernig skuli haga talningu og við hvað skuli miða. Í tilfelli launamanna eru það fullgildir félagar í því stéttarfélagi sem á í hlut.

Með því að tiltaka skýrt að með lagabreytingunni árið 1996 sé verið að auka heimildir sáttasemjara er ótækt að horfa til löggjafarviljans árið 1978 eins og Landsréttur gerir.

Hugleiðing Jóns Sigurðssonar (f. 1934, d. 15.1.2023) um hvort verkfall sé frambærilegt vopn í launabaráttu

Hefur ekkert áunnist sl. tæpu 50 ár í fyrirkomulagi kjarabaráttu? Á árinu 1996 var hart tekist á um fyrirhugaðar breytingar á vinnulöggjöfinni. Nánast öll stéttarfélög og mörg önnur hagsmunafélög skiluðu umsögnum til Alþingis með alvarlegum athugasemdum um fyrirliggjandi frumvarp. M.a. skilaði Lagastofnun ítarlegu áliti með margvíslegum ábendingum. Þá voru fjölmargir aðilar kallaðir til funda við félagsmálanefnd um málið til frekari útskýringa. M.a. var ég í þeim hópi fyrir hönd BHM og sáum við marga meinbugi á fyrirhuguðum breytingum. Að lokum var frumvarpið afgreitt af meirihlutanum gegn mjög hörðum andmælum minnihlutans.

Eins og segir í nýjum Landsréttardómi var þó tilgangurinn m.a. með breytingunum sá að bæta samskiptareglur á vinnumarkaði í því augnamiði að auðvelda og einfalda gerð kjarasamninga. Hafi breytingunum verið ætlað að stuðla að friðsamlegum samningum og draga úr átökum á vinnumarkaði og langvinnum vinnustöðvunum með skýrari leikreglum sem ættu að stuðla að frjálsum samningum á vinnumarkaði.

Í þessu samhengi er afar fróðlegt að lesa grein Jóns Sigurðssonar sem birtist í Morgunblaðinu 14. mars 1974. Á þessum tíma sem hann ritaði greinina hafði hann m.a. verið ráðgjafi í fjármálaráðuneytinu, hagsýslustjóri 1966-1967 og ráðuneytisstjóri fjármálaráðuneytis 1967-1974.

Við lestur greinarinnar hvarflar sú hugsun óneitanlega að manni að lítið hafi áunnist á þessu sviði frá því að greinin var skrifuð.

Ég hef ritað upp valda kafla úr grein hans, sem er töluvert lengri, og fært stafsetningu til nútímans en aðrar breytingar á texta hef ég ekki gert.

XXXXX

Þegar litið er á launabaráttu allra launþega samtaka sem heild, er hún í eðli sínu pólitísk. Þá er ekki átt við, að hún sé flokkspólitísk, heldur pólitísk að því leyti, að henni verður ekki ráðið til lykta með neinum rökrænum hætti, heldur verður að koma til pólitískt mat, þar sem andstæðir hagsmunir eru vegnir hverjir gegn öðrum. Hér er að nokkru fjallað um tekjuskiptinguna í þjóðfélaginu, en jafnframt ákveðið, hver skuli vera fjármálalegur styrkur atvinnufyrirtækja. Þá fela ákvarðanir á þessu sviði í sér mikilvægustu forsendur allrar hagþróunar á samningstímanum.

Hvernig sem á þessa baráttu er litið, er öllum aðilum að ágreiningnum nauðsynlegt, að honum verði ráðið til lykta, hverju sinni sem hann rís. Sé það ekki gert án þess að til verkfallsátaka komi, skaðast allir aðilar að málinu, oft mest þeir, sem síst skyldi. Auk þess bitna afleiðingarnar á blásaklausu og óviðkomandi fólki, eins og dæmin sanna.

Eðlilegt er að líta á beitingu verkfalls í upphafi sem neyðarrétt í þeim almenna skilningi, sem því hugtaki er fenginn, þ.e. að hagsmunum eða verðmætum sé þegar svo ber undir heimilt að fórna, sé það nauðsynlegt til að varðveita aðra hagsmuni eða verðmæti, sem eru miklum mun meiri.

Þegar verkalýðsfélög voru að berjast fyrir því, sem nú er litið á sem sjálfsagðan rétt, að geta sest niður við sama borð og atvinnurekendur og samið við þá um kjör félagsmanna sinna, var verið að slást um mannréttindi. Þar voru hagsmunir, sem eru meira virði en svo, að þeir verði metnir til fjár. Þess vegna átti hin almenna regla neyðarréttarins algerlega við. Sú eyðilegging verðmæta og sú röskun, sem verkfallið hafði í för með sér, var réttlætanlegt eins og á stóð til að tryggja verkalýðnum ómetanleg mannréttindi.

Viðhorfið til verkfallsbeitingar sem neyðarréttar við núverandi aðstæður hlýtur að endurskoðast og spurningar að rísa um það, hvort þeir hagsmunir, sem verið er að sækja, séu raunverulega meiri, þegar á heildina er litið en þeir, sem fórnað er með verkfalli. Því verður heldur ekki trúað, að ekki sé finnanleg önnur, greiðari og ódýrari leið til að koma þeim raunhæfu kjarabótum, sem rúmast innan getu hagkerfisins, til skila til þeirra, sem launþegasamtökin telja á hverjum tíma mest þurfandi fyrir slíkar kjarabætur.

Það, sem mestu ræður um þessa bjartsýni, er að vitneskjan um raunverulega afkomu atvinnugreina og þjóðarbúsins til að byggja á raunhæfar ákvarðanir um kjör er nú að verða svo góð, að hún verður að teljast grundvöllur að nýju fyrirkomulagi í þessu efni. Þessi vitneskja er öllum aðilum vinnumarkaðarins aðgengileg og engum á að líðast að starfa eins og svo sé ekki.

Liður í umsköpun ákvarðanatöku á þessu sviði yrði að vera nýtt verksvið og aukið valdsvið sáttasemjara ríkisins til að koma í veg fyrir verkföll og jafnvel skera úr ágreiningi hjá einstökum félögum og innan einhverra marka í heildarsamningum. Meiri háttar ágreiningi þyrfti sáttasemjari að mega skjóta til Alþingis, enda væri þar um að ræða stórpólitískt mál, sem telja verður rökrétt, að Alþingi ráði til lykta eins og stjórnskipun ríkisins gerir ráð fyrir og þegnarnir beygi sig fyrir niðurstöðu þess, hvernig sem þeim líkar, rétt eins og um væri að ræða hegningarlög, skattalög eða lög um almannatryggingar.

Næst á eftir því að víkja sé undan að fást við vandamál er íhaldssemi alltaf auðveldasta viðbragð við þeim. Og það þarf kjark til að snúa af þeirri leið, sem lengi hefur verið gengin. Það er að mínu mati allt of kostnaðarsöm íhaldssemi hjá launþegasamtökum að halda áfram þeirri verkfallsstefnu, sem þau hafa haft uppi. Samfélagið hefur ekki efni á að láta hnefaréttinn ráða til að lykta ágreiningi á þessu sviði fremur en öðrum.

Landsréttur staðfestir að félagsmenn Eflingar fái að kjósa um miðlunartillögu ríkissáttasemjara

Rétt í þessu staðfesti Landsréttur að ríkissáttasemjari geti látið kjósa um miðlunartillögu sína á kjörfundi.

Landsréttur bendir á að meginregla laganna, sbr. 1. málslið 3. mgr. 29. gr., sé sú að atkvæðagreiðsla um miðlunartillögu skuli fara fram á kjörfundi sem standi yfir í fyrirfram ákveðinn tíma.

Landsréttur fer síðan ítarlega yfir undantekningarreglurnar, sem er að finna í 2. og 3. málslið sömu greinar, sem felur í sér heimild til að atkvæðagreiðsla fari við ákveðin skilyrði fram utan kjörfundar eða að almenn póstatkvæðagreiðsla fari fram meðal félagsmanna. Landsréttur segir um þessar undantekningarreglur að það leiði af eðli máls að til þess að unnt sé að efna til slíkrar atkvæðagreiðslu þurfi kjörskrá aðila vinnudeilu að liggja fyrir. Það sé hins vegar hvergi í lögunum kveðið á um að sáttasemjara sé heimilt að knýja aðila vinnudeilu til afhendingar kjörskrár eða aðgangs að henni við þær aðstæður að stéttarfélag telji sér ekki skylt að afhenda hana.

Það liggur því fyrir, gagnstætt niðurstöðu meirihluta Félagsdóms, að þessi leið er ekki fær fyrir sáttasemjara til að láta kjósa um tillöguna. Þess í stað verður hann að fara eftir meginreglunni í 1. málslið 3. mgr. 29. gr. laganna og boða til kjörfundar þar sem atkvæðagreiðsla getur farið fram úr því að stéttarfélagið kýs að ljá ekki atbeina sinn til að undantekningarreglunum verði beitt.

Þessi staða er í raun og veru öfugsnúin því með þessum breytingum var tilgangurinn sá að auðvelda félagsmönnum að nýta kosningarétt sinn. Í því samhengi vitnar Landsréttur í lögskýringargögn og bendir á að auk kjörfundaratkvæðagreiðslu sé ríkissáttasemjara heimilað að efna til atkvæðagreiðslu utan kjörfundar á tilteknum stöðum eða svæðum. Sé þá unnt að nýta hvers konar tækni til utankjörfundaratkvæðagreiðslu hvar sem er í lögsögu íslenska ríkisins án þess að öllum félagsmönnum sem miðlunartillaga tekur til, sé gert að mæta á kjörfund, t.d. bifreiðastjóra og sjómenn.

Í ljósi þeirrar stöðu sem upp er komin í samfélaginu er fullt tilefni til að vekja sérstaka athygli á umfjöllun Landsréttar um lögskýringargögn um breytingalög frá 1996 á lögum um stéttarfélög og vinnudeilur. Þar tekur Landsréttur m.a. fram að af almennum athugasemdum með frumvarpinu megi ráða að þessum breytingum hafi meðal annars verið ætlað að bæta samskiptareglur á vinnumarkaði í því augnamiði að auðvelda og einfalda gerð kjarasamninga. Hafi breytingunum verið ætlað að stuðla að friðsamlegum samningum og draga úr átökum á vinnumarkaði og langvinnum vinnustöðvunum með skýrari leikreglum sem ættu að stuðla að frjálsum samningum á vinnumarkaði. Með lögunum hafi meðal annars verið gerðar breytingar á lagaskilyrðum fyrir heimild ríkissáttasemjara til að leggja fram miðlunartillögu. Er í því samhengi vísað til undantekningarreglnanna í 2. og 3. málslið 3. mgr. 29. gr. laganna. Tekur Landsréttur sérstaklega fram að í athugasemdum með frumvarpinu sé tekið fram að beinar lagaheimildir ríkissáttasemjara til að taka ákvörðun um tilhögun atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu væru auknar til samræmis við hugmyndir sem komu fram í vinnuhópi félagsmálaráðherra um samskiptareglur á vinnumarkaði og ábendingar ríkissáttasemjara.

Í ljósi niðurstöðu Landsréttar er ekki annað að sjá en að einu mögulegu mistök ríkissáttasemjara hafi verið þau að boða ekki strax til kjörfundar í stað þess að láta reyna á skyldu stéttarfélagsins til að afhenda kjörskrá. Á kjörfundi skal atkvæðagreiðsla vera skrifleg og leynileg og þeim einum heimilt að kjósa sem sanna á sér deili og að þeir séu félagsmenn í Eflingu. T.d. með framvísuna launaseðla þar sem fram kemur hvert stéttarfélagsgjöld eru greidd. Með þessu móti má fá skjóta niðurstöðu um hvort miðlunartillaga telst samþykkt eða felld og hvort friðarskylda sé komin á eða hvort stéttarfélag heldur áfram undirbúningi verkfallsaðgerða sinna.

Það amk hlýtur að vera hverjum sanngjörnum manni augljóst að sú staða sem nú er uppi er ekki í samræmi við þá lýsingu sem Landsréttur gerir að umtalsefni í umfjöllun sinni um löggjafarviljann 1996.

Bananalýðræði í boði meirihluta Félagsdóms

Fyrir dómsuppkvaðningu Félagsdóms var ég sannfærður um að dómurinn myndi dæma á þann veg að boðað verkfall Eflingar væri ólögmætt. Ástæðan var ekki sú að ég sem löglærður hefði greint lagaumhverfið og komist þannig að niðurstöðunni. Mér fannst einfaldlega augljóst að með því að beita rökhugsun, þá væri útilokað annað en að fá þá niðurstöðu að á Íslandi gilti sú regla að sá sem kemur í veg fyrir að lögbundin fyrirmæli nái fram að ganga hagnist á því. Ég taldi einfaldlega víst að íslenskt regluverk væri með þeim hætti að slík staða gæti ekki komið upp–amk ekki ef leitað væri úrlausnar þar til bærra aðila.

Það verður því að segjast eins og er að það kom mér verulega á óvart að einn löglærður dómari, hvað þá þrír, skyldu komast að niðurstöðu í málinu sem leiðir af sér að sá sem ekki fer að lögum kemst upp með það, en sá sem fer að lögum verði að leita réttar síns.

Ég hef núna, til að reyna að skilja málið, sett upp lögfræðigleraugun og lesið bæði meirihlutaákvæðið og minnihlutaákvæðið. Minnihlutaákvæðið er vel rökstutt og þar er beitt lögfræðilegri aðferðafræði til að komast að rökréttri niðurstöðu.

Í 111. málsgrein í dómi Félagsdóms er að finna afar sérkennilega rökleiðslu meirihlutans, þar sem komist er að þeirri niðurstöðu að hið boðaða verkfall, sem ekki fari í bága við fyrirmæli laga, komi til framkvæmda. Þarna er að finna það skemmtilega orðalag að stefndi hafi ekki ljáð atbeina sinn til að miðlunartillaga ríkissáttasemjara fái þann framgang sem lög mæla fyrir um. Með öðrum orðum stefndi er að brjóta lögin með framgöngu sinni. Næsta setning er í raun algjört gullkorn því meirihlutinn orðar það svo ekki verði betur séð en að ríkissáttasemjari hafi leitað þeirra leiða sem lög bjóða til að tryggja að atkvæðagreiðslan fari fram, með innsetningarbeiðni í skrá yfir félagsmenn stefnda. Sem sagt, ríkissáttasemjara ber að fara að lögum til að reyna að fá því framfylgt að miðlunartillaga hans fái þann framgang sem lög mæla fyrir um. Sá brotlegi, stefndi í þessu tilviki, þarf hins vegar ekkert að aðhafast heldur getur hann haldið áfram að fylgja meintum lagabókstaf um hvernig skuli boða til og framkvæma verkföll án þess í nokkru að taka tillit til þess að fram sé komin miðlunartillaga sem á að hafa tiltekinn framgang sem hin sömu lög mæla fyrir um hvernig eigi að vera. Þannig að sá sem fer að lögum er lentur einhvers staðar að fjallabaki á meðan sá sem brýtur lögin heldur áfram sinni ferð á breiðgötu réttlætisins–eða þannig. Að lokum klykkir meirihlutinn út í þessari málsgrein með því að fullyrða að hið löglega boðaða verkfall fari ekki í bága við fyrirmæli laga, þar með talið 14. gr. laganna um stéttarfélög og vinnudeilur. Það er beinlínis röng niðurstaða eins og minnihlutinn bendir réttilega á.

Eins og minnihlutinn bendir á þá eru skilyrði í nefndri 14. gr. sem fara þarf eftir til að verkfall teljist heimilt. Það er ekki flókið því fara þarf að skilyrðum og takmörkunum sem sett eru í lögum. Í 27. gr. laganna er kveðið á um að þegar miðlunartillaga er komin fram þá skuli leggja hana fram til samþykkis eða synjunar. Það segir ekki í greininni að það megi gera hvorugt. Eða að það megi láta það vera að ljá atbeina sinn – eins og meirihlutinn virðist telja að sé mögulegt. Löggjafinn hefur tekið af allan vafa að þegar fram er komin miðlunartillaga þá skal kjósa um hana og fá niðurstöðu. Segir þannig í 2. mgr. 29. gr. laganna að miðlunartillaga skuli borin undir atkvæði og henni svarað játandi eða neitandi. Þetta er lögbundin skylda að gera og felur í sér að þeir sem þurfa að koma að framkvæmdinni verða að ljá atbeina sinn til þess. Að fenginni niðurstöðu er þá annað hvort komin á friðarskylda og kjarasamningur eða ekki. Ef ekki þá getur viðkomandi stéttarfélag haldið áfram verkfallsundirbúningi sínum ef það svo kýs.

Hvað varðar mögulegan ágreining um embættistakmörk ríkissáttasemjara þá leysir minnihlutinn það mál með því einfaldlega að vísa til viðeigandi ákvæðis í stjórnarskrá og hvernig skuli leysa slíkan ágreining. Og klykkir út með því að benda á að skv. ákvæðinu beri að hlýða yfirvaldsboði í bráð. Með öðrum orðum það er bundið í stjórnarskrá að hlíta skuli fyrirmælum stjórnavalda þar til um þau hefur verið fjallað af dómstól og breytt eftir atvikum.

Það er ekki í boði að neita að hlýða úrskurðum, dómum, ákvörðunum eða fyrirmælum opinberra aðila jafnvel þótt unnt sé að leita endurskoðunar fyrir dómstólum eða æðri dómstól eftir atvikum. Sé slík háttsemi látin viðgangast er það viðurkenning á bananalýðræði.

Áramótahlaupaannáll 2022

Jæja enn einn pistillinn að loknu hlaupaári. Þetta ár var ekkert spes á hlaupabrautinni og í raun það lakasta síðan 2012. Í síðasta pistli fyrir ári síðan setti ég fram þær væntingar að geta hlaupið meira en 3000 km á árinu, í stað þess að rétt skríða yfir 2000 km síðustu tvö Covid ár. En það fór öðru vísi en ætlað var. Hafði sloppið við Covid pestina fram að þessu ári en kvikindið náði mér þrisvar í ár. Fyrst um miðjan febrúar sem gerði að verkum að ég hljóp mjög lítið í næstum því mánuð. Í annað skiptið í byrjun ágúst og þá náði paddan mér hressileg þannig að ég fékk ferð með þar til gerðu ökutæki á spítala og fékk að rifja upp kynni af misgóðum spítalamat. Þetta þýddi að sjálfsögðu að hlaupaæfingar voru fáar í ágúst og september. Í þriðja skiptið náði paddan mér helgina fyrir jól. Það var alveg týpískt. Var þá rétt einu sinna að komast af stað aftur og búinn að ná 5 æfingum eftir um sex vikna stopp vegna hjartavesens. Af þessu tilefni var mér bent á að það gæti verið góð hugmynd að setja saman stýrihóp um endurskoðun á þjónustuhandbók um viðbrögð við Covid veikindum. Vonast ég til að slík vinna komi í framtíðinni í veg fyrir fyrirséð en alveg óvænt veikindi af þessum sökum.

En sem sagt, ég datt úr hlaupagírnum í lok október í haustmaraþoninu. Síðasti leggurinn í hlaupinu var óvenju erfiður og þurfti ég að labba þær litlu brekkur sem eru á leiðinni frá Ægissíðunni og í mark. Þess hef ég nú ekki þurft hingað til. Og ofan á þreytuna sýndist mér hlaupaúrið hafa bilað þar sem púlsmælirinn fór alveg í ruglið. Ég áttaði mig síðan ekki á því fyrr en daginn eftir að það var ég sjálfur sem hafði farið alveg í ruglið því ég var dottinn úr takti. Ekki dugði að bryðja viðbótar hjartatöflur þannig ég hélt áfram að vera taktlaus. Að sumra mati er ég það nú alltaf hvort sem er. En hvað um það ég fór í rafvendingu um miðjan nóvember og komst þá loksins aftur í takt. Mátti samt ekki gera neitt skemmtilegt alveg strax og rétt náði síðustu rjúpnahelginni sem blessunarlega var fyrstu helgina í desember en ekki þá síðustu í nóvember eins og verið hefur síðustu ár. Þannig að þetta þýddi hlaupastopp í næstum sex vikur.

Mér telst til að hlaupnir kílómetrar þetta árið nái ekki einu sinn 1700. Það er minnsta magn síðan 2012 þegar ég var rúmlega 6 mánuði úr takti. En þetta var nú samt ekki alslæmt hlaupaár. Í maí sl. kláraði ég að hlaupa vegalengdina umhverfis hnöttinn, sem er 40.075 km um miðbaugslínu. Það var skemmtilegt að ná því og fínt að vera byrjaður á umferð tvö. Nema ég fari núna nýja leið og miði við vegalengdina með því að fara um pólana. Það er kannski gáfulegt því sú leið er víst um 43 km styttri. Maður er víst ekkert að yngjast.

En talandi um hlaupin, sem þessi pistill á að vera um, þá náði ég þó að trekkja í 4 maraþon á árinu þrátt fyrir skakkaföll. Eftir árið lít ég svo á að ég sé að verða búinn að mastera maraþonhlaup með því að taka bara tvær til þrjár langar æfingar í undirbúning. Það er reyndar ekkert sérlega skynsamlegt ef verið er að hugsa um einhverja tíma en nægjanlegt til að geta verið með og skemmt sér með hlaupafélögunum. Ég tók þátt í vormaraþoninu einu sinni sem oftar og einnig haustmaraþoninu eins og ég er búinn að nefna. Mér telst til að ég sé núna búinn að hlaupa þá braut í keppnismaraþonum 11 sinnum og er þetta sú braut sem ég hef oftast hlaupið heilt maraþon. Reykjavíkurmaraþonbrautin er sú braut sem ég hef hlaupið næst oftast eða 6 sinnum. Þá braut mun ég víst ekki hlaupa aftur þar sem búið er að breyta henni. Það stóð auðvitað til að hlaupa nýju brautina í sumar en eftirköst Covid pestarinnar komu í veg fyrir það. Ég skráði mig í tvöfalda Vesturgötu í sumar og ætlaði að hlaupa hana. En mér tókst sjálfum að koma í veg fyrir það með ógætilegri meðferð á sláttuorfi í sveitinni. Mér varð alveg hugsað til Sigga P sem hefur predikað það í mörg ár að gera ekkert ógáfulegt líkamlega rétt fyrir löng keppnishlaup. Ég fékk sem sagt hressilega í bakið og gat varla gengið þegar Vesturgatan fór fram. Ég hef svo sem aldrei reynt að halda því fram að ég sé beittasti hnífurinn.

En í vor þegar ég var búinn með vormaraþonið þá var ég bara í þokkalegu standi þannig að ég skellti mér í Mývatnsmaraþonið í annað skiptið um ævina. Það var bráðskemmtilegt í góðu veðri. Þegar ég var á leið að startlínu með Ívari Adolfs tókum við Þjóðverja tali sem virtist nokkuð sprækur og á okkar reki. Við auðvitað spurðum hann hvort hann væri búinn að hlaupa mörg maraþon og sagðist hann vera búinn með 15. Okkur fannst það nú bara nokkuð gott hjá honum. Alveg þangað til hann bætti því við að það væri bara á þessu ári. Já og flest þessi hlaup voru á tíma nálægt þremur klukkustundum. Það er bara önnur deild en við erum í og bara gaman að því!

Fjórða maraþonið sem ég hljóp á árinu var rauðvíns maraþonið í Medoc í Frakklandi þann 10. september. Bjössi læknir var reyndar búinn að banna mér að taka þátt í hlaupinu þar sem ég væri ekki búinn að klára eftirköst Covid. Ég brá því á það ráð að fá álit hjá öðrum heilbrigðisstarfsmanni, landsþekktum sjúkranuddara, og hann var alveg sammála mér um að það hlyti að gera mér gott að hlaupa rauðvínsmaraþon. Sem það auðvitað var. Þetta er náttúrulega þannig hlaup að þarna er markmiðið að hlaupa eins hægt og mögulegt er og njóta allra þeirra veitinga sem boðið er uppá á leiðinni. Til að gera langa sögu stutta þá er þetta skemmtilegasta maraþon sem ég hef tekið þátt í af þeim 50 sem ég hef hlaupið á ferlinum. Og þegar er búið að setja stefnuna á að hlaupa þetta hlaup aftur 2024.

Já 50 maraþona ferill. Ekki merkilegt í sjálfu sér og alls enginn ferill sem slíkur. En ferðalag. Og ferðalög. Maður minn lifandi hvað þessi hlaupa baktería hefur gefið mikið af skemmtilegum minningum, skemmtilegum hlaupafélögum og skemmtilegum stöðum að heimsækja. Þegar ég hugsa um það þá er partur af þessu öllu saman, og kannski drifkraftur, þetta blessaða heilsuvesen á mér. Ég fór ekki að hlaupa skipulega fyrr en eftir að ég greindist með blóðkrabbann. Þá m.a. til að geta fylgst betur með líkamsástandinu. Hvort blóðkrabbinn væri að fara af stað aftur. Enda vissi ég það sumarið 2018, áður en ég fékk niðurstöðu úr blóðsýnum, að það væri farið að styttast í aðra lyfjameðferð. Síðan hefur hjartað reglulega látið vita af sér og nú síðast bara fyrir fáum vikum. Það hefur því verið mitt hlutskipti að þurfa reglulega að vera að byrja uppá nýtt. Viðurkenni það alveg fúslega að stundum er þetta pirrandi og hefur truflað þegar markmiðið var að reyna að ná í einhverja tíma. En á hinn bóginn þá þekki ég orðið vel muninn á því að vera í litlu formi og í góðu formi til að geta hlaupið maraþon. Það lærist að það þarf ekkert endilega að hlaupa maraþon hratt til að geta notið þess. Það er samt staðreynd að það er auðveldara að hlaupa maraþon hratt ef maður er í formi til þess en að hlaupa maraþon hægt og vera ekki í formi til þess. Þess vegna er mikilvægt að reyna að finna þennan gullna meðalveg með að geta verið amk í þokkalegu formi til að geta hlaupið maraþon og haft þar af leiðandi meira gaman af því. Í mínum huga er þetta því alltaf sama keppnin, óháð endanlegum tíma, sem er að reyna að hlaupa hlaupið sem jafnast fyrri helminginn og þann seinni. Ef ég næ að hlaupa seinni helminginn ekki hægar en 4-5 mínútum hægar en fyrri helminginn þá er ég ánægður með útfærsluna. Þar sem maður er auðvitað hálfgerður njörður á þessu sviði þá á ég tölfræði yfir þetta. Ég hef 8 sinnum hlaupið á negatívu splitti, þ.e. seinni helminginn hraðar en þann fyrri. Og til viðbótar þá hef ég hlaupið 12 sinnum þannig að minna en fimm mínútum hefur munað á fyrri og seinni helmingi og þar af 5 sinnum þannig að munaði innan við 2 mínútum. Önnur hlaup hafa gengið alla vega og á ég ýmsar skrautlegar afsakanir til útskýringar í excel skjalinu mínu góða. T.d. má nefna tak aftan í læri eftir 10 km, mótvindur í 41 km, blóðrásarvesen niður í lappir eftir 12 km, farið af stað meiddur, mjög heitt, krampi í rasskinn eftir 25 km og í annað skiptið eftir 28 km (þetta er vondur staður til að fá krampa), stíf vestanátt (fyrri helmingur hlaupinn undan vindi og sá seinni á móti), slæmska í mjaðmakúlu, langt flug rétt fyrir hlaup, með gamla, skurðferð, illa æfður og datt úr takti.

Að baki eru nú 50 maraþon í 19 löndum, 11 höfuðborgum og 7 heimsálfum. Já og Madagascar sem sumir kalla áttundu heimsálfuna!

Markmið næsta árs eru þau sömu og síðasta ár og reyna að hlaupa meira en í ár og helst fleiri maraþon. Ég er með á dagskránni að hlaupa maraþon í Helsinki næsta vor og klára þar með að hlaupa maraþon í öllum höfuðborgum Norðurlanda. Það væri gaman að ná því.

Ég hleyp af því að ég get það. Og þegar ég get.

Gleðilegt nýtt hlaupaár!

Ammæli

Enn eitt árið að baki og nýr afmælisdagur. Því ber að fagna því eðli málsins samkvæmt fer þeim fækkandi. En það er nú samt reyndar ekki sú nálgun sem ég hef gagnvart afmælisdögum. Þvert á móti fagna ég hverjum og einum og tel mig í hvert skipti sem slíkur rennur upp hafa grætt einn í viðbót. Því eins og þekkt er þá er víst bara tvennt öruggt í þessu lífi, þ.e. að því líkur einhvern tímann og þangað til greiðum við helling af sköttum. En þangað til er um að gera að njóta daganna og borga sem mest af sköttunum.

Þetta sl. ár er búið að vera ágætt og loksins virðist Kóvit krumlan vera farin að losa takið. Vonandi losar hún það bara alveg sem fyrst og mér væri alveg sama þó ég sæi hana aldrei aftur. Paddan náði mér um miðjan febrúar sl. og mér fannst hún ekkert sérlega viðkunnaleg. Þótt ég hafi ráðið betur við hana en ég þorði að vona þá að sjálfsögðu setti hún allar hlaupaæfingar úr skorðum. Það verður því enn og aftur að aðlaga sett markmið að raunveruleikanum. Alveg óþolandi.

Annað markvert í mínu lífi er að í mars sl. fór ég í síðustu lyfjagjöfina í eftirmeðferðinni. Gott að vera laus undan því. Nú er bara að vona að ég fái sem flest ár í friði fyrir þessari óværu og geti farið að æfa hlaup aftur án þessarar íhlutunar.

Þetta eru víst orðin 55 ár. (Er það ekki kallað snemm miðaldra?). Lengi fram eftir aldri var ég viss um að ég myndi ekki ná þessum áfanga. Hélt að í besta falli yrðu þetta 52-53 ár. Var stundum skammaður af Möggu heitinni fyrir að halda þessu fram, þar sem henni fannst þetta vera arfa vitlaust. Þannig að eins og stundum (sjaldan) áður þá hafði ég augljóslega rangt fyrir mér.

En þetta með aldurinn maður. Skrítið hvað sumir eldast en aðrir ekki. Í vikunni kom ég við á fyrrverandi vinnustað og hitti þar fyrir þrjár fyrrverandi samstarfskonur sem eru hver annarri skemmtilegri og fallegri. En maður minn, þær eru nú engin unglömb lengur! Enda búnar að vinna þarna eins lengi og elstu menn muna. Ég aftur á móti ber að sögn aldurinn mjög vel. En svona er þetta bara. Kannski ég sé ekkert að heimsækja þær aftur alveg á næstunni ef þær skyldu slysast til að lesa þetta skrifelsi.

Áramótahlaupaannáll 2021

Þetta skrýtna ár - var fyrirsögn pistilsins í fyrra. Þar sem alltaf er verið að hvetja okkur til meiri umhverfisvitundar ætla ég að endurnýta fyrirsögnina í ár því að mörgu leyti er árið búið að vera déja vu ársins í fyrra.

Þetta skrýtna ár.

Árið í ár er í tvennum skilningi búið að vera endurómur ársins í fyrra. Að sjálfsögðu allt sem tengist Covid 19 og síðan hitt að nú er ég um það bil að verða búinn að ljúka seinna árinu í eftirmeðferðinni. Á bara eitt skipti eftir sem ég klára í mars nk. ef allt gengur að óskum.

Heilsufarslega er árið búið að vera svipað og í fyrra. Ég hef náð að næla mér í pest eftir pest en þó hingað til sloppið við kóvítis kóvítið (höf. Þráinn Bertelsson, facebook), 7,9,13. Þetta pestavesen er búið að hafa svipuð áhrif og í fyrra á þann hátt að ég hef getað hlaupið minna en ég vildi. Yfirleitt alltaf þegar ég hef verið að ná mér á strik þá hef ég orðið að hætta eða draga úr æfingum í einhvern tíma. Þannig að þetta er búið að einkennast af því að það er eins og maður sé alltaf nánast á byrjunarreit. En það ber þó að þakka fyrir það að geta aftur og aftur komist á byrjunarreit. Sumir sem þurfa að stoppa af heilsufarsástæðum komast nefnileg ekki alltaf aftur á byrjunarreit. Af tvennu illu er mun betra að komast þangað aftur og aftur og aftur -en ekki.

En þetta ár var þó skárra en árið í fyrra að því leytinu til að ég náði að klára þrjú maraþon og einn Laugaveg þótt engin hraðamet hafi verið slegin. Að auki náði ég einu fínu hálfmaraþoni á vegum HHHC liða daginn sem Reykjavíkurmaraþonið átti að vera. Ég hljóp aðeins of langt en var á meðal hraðanum 4:45 min. pr. km. sem kom mér skemmtilega á óvart því fram að þessu hlaupi hafði ég nánast ekkert verið að hlaupa á undir 6:00 min. pr. km. Þannig að þetta sannaði ágætlega fyrir mér að hægar æfingar þær gefa.

En núna undir lok árs varð sú breyting á inngjöfum vegna ónæmiskerfisins að í stað þess að fara á fjögurra vikna fresti inn á spítala og fá inngjöf í æð þá er ég nú farinn að gefa mér ónæmislyf sjálfur undir húð á vikufresti. Með því fæ ég meira magn af lyfinu og inngjöfin verður jafnari. Það eru því heilmiklar væntingar á þessum bæ um að það fari að sjá fyrir endann á þessu pesta standi. Og það er því aldrei að vita nema ég geti farið að hlaupa með markvissari hætti og jafnvel að nálgast einhverja tíma í maraþonhlaupum sem ég hef ekki séð síðan á fyrri hluta ársins 2018.

En talandi um árið 2018. Það var um mitt það ár sem blóðsjúkdómurinn fór aftur að láta kræla á sér og það dró smátt og smátt af mér í hlaupunum. Það ár endaði ég með að hlaupa 2600,3 km og eyddi í það tæplega 241 kls.t á hlaupum í 175 æfingum. Árið 2019 urðu kílómetrarnir 2019 á 208 klst. í 154 æfingum. Árið 2020 urðu kílómetrarnir 2020 á 196 klst. í 160 æfingum. Nú þegar árið 2021 er að klárast kemur í ljós að æfingamagnið í kílómetrum er nánast það sama og árið 2018, eða 2600, en klukkutímarnir á hlaupum þó töluvert fleiri eða um 263 í rúmlega 190 æfingum. Þannig að þótt magnið sé sama og árið 2018 er ég þó búinn að ná fleiri klukkustundum á hlaupum þó að ég fari hægar yfir.

Þannig að ef hin nýja aðferð við að gefa mér ónæmislyfið gagnast vel, og eftirmeðferðinni verður lokið, er aldrei að vita nema ég nái aftur að komast yfir 3.000 km hlaupna á næsta ári.

Þá er það tölfræðin. Ég endaði síðasta ár með því að hafa hlaupið samtals frá 10. apríl 2008 36.508,3 km. Með því að bæta við núna 2.600 eru kílómetrarnir orðnir 39.108,3. Mig vantar því ekki nema rúmlega 900 km til ná að klára hringinn í kringum hnöttinn um miðbaugslínu sem eru 40.075 km. Ef mér tekst að halda mér sæmilega við efnið fyrstu mánuði ársins gæti þetta tekist í afmælismánuðinum í apríl 2022. Þetta verða þá engir 80 dagar eins og í skáldsögu Jules Verne heldur 14 ár!

Að baki eru nú 46 maraþon í 19 löndum, 11 höfuðborgum og 7 heimsálfum. Að auki eru að baki 6 hlaup sem eru lengri en maraþonvegalengdin.

Markmið næsta árs eru einfaldlega þau að ná að hlaupa meira en í ár og helst fleiri maraþon. Ég á skráningu í rauðvínsmaraþonið í Frakklandi í haust og vonandi verður ástandið þannig að hægt verði að hlaupa það. Að auki stefni ég auðvitað á sem flest maraþon hér innanlands og aldrei að vita nema hægt verði að skjótast eitthvað út fyrir landsteinana í fleiri hlaup en rauðvínshlaupið.

Ég hleyp af því að ég get það -og þegar ég get.

Gleðilegt nýtt hlaupaár!

Maður á sextugsaldri lést úr Covid 19 í gær – en hann var hvort sem er með undirliggjandi sjúkdóm.

Þessari hugsun laust í kollinn á mér sl. mánudag þar sem ég lá klæddur í ullarnærföt, liggjandi undir tveimur sængum og hríðskalf. Stöðug hóstaköst og andardráttur ekki góður. Ég fór að velta því fyrir mér hvort verið gæti að ég væri ekki með mín hefðbundnu kvefeinkenni, sem ég fæ reglulega, heldur hefði ég smitast af Covid 19. Það var ekki góð tilhugsun og ég svitnaði meira. Var sú staða komin upp að ég þyrfti að leggjast inná spítala og fá aðstoð við öndun? Mér hefur ekki fundist frásagnir af þeirri lífsreynslu spennandi og vil gjarnan losna við raunhæfa tilraun um hvort ég lifi eina slíka af.

Mér finnst fyrirsögn eins og er á þessum pistli eiginlega ekki koma mér við því hvorki upplifi ég sjálfan mig sem mann á sextugsaldri né mann með undirliggjandi sjúkdóm. En staðreyndirnar segja mér þó að þetta er minn raunveruleiki. Og færi ég þessa leið sem í fyrirsögninni segir myndi ég enda í hugum flestra, annarra en þeirra sem þekkja mig, nákvæmlega svona. Þ.e. enn eitt nafnlaust fórnarlamb Covid 19, en auðvitað var ég með undirliggjandi sjúkdóm. Það var auðvitað skýringin. Einn enn, tölfræði á blaði.

Ég var ekki lítið feginn þegar ég fékk skilaboð um kl. 23:00 að ég væri ekki með Covid 19. Þetta var þá bara þetta venjulega sem ég ætti að geta ráðið við eins og hingað til. En mér var verulega brugðið og þetta voru ekki góðir tímar þar sem ég var kominn í vafa. En af hverju fór ég í Covid test?

Vegna undirliggjandi sjúkdóms fæ ég á fjögurra vikna fresti inngjöf með lyfi til að styrkja ónæmiskerfið. Sú inngjöf er virk í ca 3 vikur. Þannig að fjórðu hverju viku er ónæmiskerfið hjá mér lakara en ella. Það gerist oftar en ekki þessa viku að það fer að snörla í nefinu á mér og ég fæ kvefeinkenni. Stundum, en ekki alltaf, breytist það í fullvaxið kvef. Það hefur gerst að ég hef endað með hita í stuttan tíma þannig að ég þekki einkennin orðið býsna vel.

Síðasta vika var ein af þessum fjórum þegar ónæmiskerfið er lélegra en venjulega. Ég fór í inngjöf á fimmtudeginum en var þá farinn að finna fyrir þessu snörli í nefi. Á föstudeginum var ég fínn og fann ekki fyrir neinu. Aðfaranótt laugardags vaknaði ég um miðja nótt til að taka rútu upp í Landmannalaugar og hlaupa þar Laugaveginn. Þá fann ég fyrir því að ég var farinn að hósta og blótaði því að sjálfsögðu í sand og ösku. En hvað um það þetta var ekkert öðru vísi en venjulega þannig að ég hugsaði ekki meira um það. Fyrr en í hlaupinu sjálfu. Eftir 2 til 3 km upp fyrstu brekkurnar fór ég að finna fyrir því að þetta var að há mér og ég var orðinn alveg kraftlaus eftir rúma 20 km þegar komið var í Álftavatn. Ég kláraði samt hlaupið þótt ég hafi farið heldur hægar yfir en ég ætlaði mér.

Daginn eftir, á sunnudeginum, var ég í fínu standi. Við konan fórum í sund í Hveragerði og fórum Suðurstrandarveginn heim. Fínn dagur. Á mánudag fór ég í vinnu á venjulegum tíma. Um tíuleytið byrjuðu hins vegar nánast óstöðvandi hóstaköst. Þau ágerðust eftir því sem á daginn leið og um tvö leytið fann ég að ég var kominn með heilmikinn hita og hristist og skalf. Ég ákvað því að drífa mig heim, en í ljósi umfjöllunar um fjölgun smita núna allra síðustu daga, ákvað ég einnig að drífa mig í sýnatöku áður en heim væri farið. Einkennin voru vissulega býsna hressileg og komu ansi skyndilega fram fyrir minn smekk. Og sagt er að ef minnsti grunur leikur á um smit þá eigi að bregðast við því eins og um smit sé að ræða þar til það afsannast. Ég taldi reyndar ekki miklar líkur á að ég væri með Covid 19 þar sem allur undanfari var eins og oft áður. En þessi snögga breyting skaut mér skelk í bringu. Eftir á að hyggja þá er líklegasta skýringin á þessari skyndilegu versnun að 55 km utanvegahlaup sé kannski ekki rétta meðalið í þessum aðstæðum.

Ég er tvíbólusettur. En það sem ég les mér til um áhrif bólusetningar á þá sjúklinga sem eru með sjúkdóm eins og ég er með, er að við séum líklega að fá lakari vörn en aðrir. Sumir jafnvel enga. Sérstaklega hef ég séð að lyfin frá Pfizer og Moderna séu þannig samsett að þau gagnist okkur ekki vel.

Ég fékk Pfizer.

Ég styð hertari innanlandsaðgerðir gegn Covid 19.

Vorið er komið enn á ný.

Eftir drunga síðasta árs og byrjun þessa var dásamlegt að geta loksins tekið þátt í almenningshlaupi hér á Íslandi. Vakna að morgni hlaupadags með spenning í maganum og hefja sinn vanabundna undirbúning síðustu klukkutímana fyrir maraþon. Jú því þann 24. apríl sl. var blásið til maraþonhlaups á vegum Félags maraþonhlaupara frá Elliðaárdal og inn á Ægissíðu og til baka, tvisvar. Eitt það besta við vor- og haustmaraþonin hér á Íslandi er að mínu mati upphitunin. Það er algjörlega frábært að geta hitað upp inni í bíl, með hitann í botni á sætinu og stýrishjólinu, músíkina í botni og stökkva síðan út úr bílnum funheitur og fínn að ráslínunni þremur mínútum í start. Ég hef til þessa hvergi annars staðar rekist á þennan lúxus í ferðum mínum um heiminn að eltast við maraþonhlaup.

Það var þvílíkt gaman að rekast á gamalkunnug andlit hlaupafélaga á ráslínunni og mæta þeim síðan aftur nokkrum sinnum í brautinni, hvetja áfram og fá hvatningu til baka. Síðan þegar hálfmaraþonararnir bættust við í brautina fjölgaði enn frekar í kunningjahópnum og kveðjurnar flugu. Sumir hægðu á sér og hlupu stuttan spöl með mér og Pálmari, sem hlupum þetta saman eins og samlokur, og spurðu frétta og sögðu sjálfir fréttir. Geggjað!

Já að hlaupa eins og samlokur á tímum Covid 19 er ekki endilega gáfulegt. Þar sem töluverður strekkingur var að austan þá hjálpuðumst við Pálmar að við að brjóta vindinn í bæði skiptin sem við hlupum í austur átt. Sem var gott og blessað. En það er alveg öruggt að ef annar okkur hefur verið kominn með pestina fyrir hlaupið án þess að vita af því þá er hinn búinn að ná í hana eftir hlaupið. Því auðvitað hlupum við í svitaperlum hvors annars til skiptis þegar við brutum vindinn fyrir hvorn annan. En samstarfið gekk vel og engin einkenni komin fram ennþá. Við vorum ekki nema rétt um tveimur og hálfri mínútu lengur með seinni legginn, sem telst ágætt í maraþoni og ekki síst þar sem vindurinn varð meiri eftir því sem leið á hlaupið. Loka tíminn ekkert endilega frábær en undir því sem við ætluðum og í góðu samræmi við æfingamagn og almennt líkamsástand.

Talandi um líkamsástand. Ég er bara nokkuð góður og allur að koma til. Síðasta ár var auðvitað erfitt á margan hátt eins og við þekkjum. Í byrjun þessa árs lauk ég við fyrra árið af tveimur í eftirmeðferðinni og því bara eitt ár eftir. Það þýðir fjórar inngjafir í viðbót með einhverju styrkjandi. Ég hefði átt að fá inngjöf fyrir um tveimur vikum en í samráði við doktorinn var því frestað þar sem ekki er heppilegt að ég sé nýbúinn að fá lyfið þegar kemur að Covid sprautunni margþráðu. En mér sýnist reyndar á öllu að ég hefði ekkert þurft að fresta inngjöfinni því enn bíð ég og vona og ekkert bólar á bóluefninu. Allir í kringum mig eru að fara á taugum og ég er spurður daglega hvort ég sé búinn að fá þetta blessaða sms. Steininn tók nú eiginlega úr í gær þegar konan fékk boð um að koma í bólusetningu. Sem var svo auðvitað bara plat eins og hjá svo mörgum.

Sem sagt, allt í góðu en ég þoli ekki fésbókarvini mína sem eru að pósta þessum helv. myndum úr Laugardalshöllinni. Haldið þessu bara fyrir ykkur og gleðjist innra með ykkur yfir blessun ykkar.

Að minnsta kosti er ég ekki að pósta endalausum gosmyndum.