Suðurskautslandið, sjöunda heimsálfan sigruð, maraþonhlaup á endimörkum heimsins

Það var viðeigandi að sjöunda og síðasta heimsálfan til að hlaupa maraþonhlaup í biði uppá meiri áskoranir en hinar sex. Ekki aðeins í landfræðilegum skilningi heldur einnig í líkamlegum og andlegum.

Ég hef nú þegar bloggað áður um þetta fyrirhugaða hlaup og í aðdraganda þess upplýst um líkamlegt ástand mitt vegna blóðkrabbameins og hversu tæpt það var að ég kæmist í ferðina. Ég ætla engu að síður að skrifa aðeins meira um aðdragandann því sjálfum finnst mér hann um margt athyglisverður í æfingalegu tilliti-veit að það er nördalegt en þetta er minn pistill!

Sjúkdómurinn fór að hafa áhrif á æfingar hjá mér í byrjun síðasta sumars. Smátt og smátt urðu þær erfiðari og það hægðist á mér. Mér er minnisstætt að ég var oft býsna gramur eftir löngu æfingarnar fyrir hlaupið í Lissabon sem var um miðjan október. Ég þurfti oft að stoppa og hvíla mig og það jafnvel þótt ég hlypi hægar en áður. Þegar til kom gekk mér hins vegar býsna vel í hlaupinu og þakka ég það ekki síst reynslu við að útfæra hlaupið á sem taktískastan hátt miðað við stöðuna sem ég var í þá. Þegar heim kom hélt ég áfram æfingum því það styttist í maraþonið á Suðurskautinu. Ég vissi líka að í desember myndi ég lítið geta æft þar sem ég þyrfti að fara í uppskurð á hendi í byrjun mánaðarins. Sá uppskurður var vegna enn eins króníska krankleikans sem ég virðist vera duglegur að ná mér í sem kallast Dupuytrens eða lófafellskreppa eða víkingakreppa uppá íslenskan talsmáta.

Uppskurðurinn gekk vel og ég tók mína fyrstu æfingu eftir uppskurðinn laugardaginn 22. desember. Það var eiginlega áfall. Ég gat nánast ekkert hlaupið. Þurfti að hvíla mig fyrst eftir 4 km og síðan á 2-3 km fresti þar til ég gafst upp. Ég tók í kjölfarið þrjár mjög hægar æfingar þar til aftur var kominn laugardagur. Þann laugardag tókst mér að lengja æfinguna upp í 17 km en það var sama sagan og vikuna áður. Ég var verulega þreyttur og þurfti oft að hvíla mig. Næsta laugardag þar á eftir gekk þetta heldur skár. Ég komst 20 km og það án þess að vera alltaf að stoppa og hvíla. Þetta var mikil og góð breyting til batnaðar. Þarna sá ég að ástandið var að skána og ég virtist loksins vera að taka framförum. Ég settist því niður og bjó mér til æfingaplan. Ég var búinn að átta mig á því að það fyrsta sem ég þurfti að gera var að hætta alfarið að hugsa um þær æfingar sem ég hafði áður verið að gera og hætta að hugsa um þá tíma sem ég hafði áður miðað við. Nú var planið eingöngu að koma mér í stand til að geta átt raunhæfan möguleika til að klára maraþonið á Suðurskautslandinu. Ég ákvað að stilla upp 5 daga æfingavikum þar sem væru tvær lykilæfingar í miðri viku og síðan ein löng um helgar. Lykilæfingarnar voru ein á vaxandi tempói 10-12 km löng og önnur-tempó-æfing sem átti helst að vera í 60-70 mínútur. Hraðinn yrði einfaldlega sá hraði sem ég réði við. Löngu æfingunum var stillt þannig upp að ég ætlaði bara að reyna að klára vegalengdina hverju sinni og skeyta ekkert um tímann sem það tæki. Þannig að planið fram að hlaupinu á Suðurskautinu voru 23 km, 26 km, 29 km, 32 km, 26 km, 29 km, 33 km og 22 km.

Það er skemmst frá því að segja að þessi áform gengu ljómandi vel eftir. Það sem mér þykir athyglisvert er að á þessum tíma var blóðmagnið að minnka smátt og smátt og þar með geta líkamans til að flytja súrefni út í vöðvana þar sem það breytist í orku. Þannig að fræðilega séð þá hefði getan til hlaupa átt að minnka jafnt og þétt. En það gerðist ekki heldur jókst getan smátt og smátt. Alls ekki mikið en þar sem ég tók alltaf lykilæfingarnar eins viku eftir viku þá gat ég fylgst mjög vel með ástandinu. Og það merkilega er að ég tók framförum. Ekki miklum en samt alltaf smávegis á milli vikna út æfingatímabilið. Mér finnst þetta áhugavert og ég er viss um að æfingarnar hjálpuðu mér dags daglega að halda úthaldi í amstri dagsins þrátt fyrir að sjúkdómurinn væri að ágerast jafnt og þétt.

En hvað um það tæpt var það! Eins og ég hef greint frá áður fékk ég fararleyfið daginn fyrir brottför. Það var því skrítin tilfinning kvöldið áður en ég fékk fararleyfið að vera að pakka niður í töskur og vita ekki nema ég þyrfti að pakka uppúr þeim strax daginn eftir. En sem betur fer gerðist það ekki og ég var mættur í flugstöðina á laugardagsmorgni ásamt ferðafélögum í eina mest spennandi utanlandsferð sem ég hef farið í. Ferð á Suðurskautslandið til að reyna að hlaupa þar maraþon!

Ferðalagið gekk vel og framan af snuðrulaust. Við flugum til London og þaðan til Buenos Aires í Argentínu. Þar lentum við á sunnudeginum og dvöldum í borginni þar til á miðvikudeginum. Notuðum tækifærið og skutumst til Coloniu í Uruguay sem er lítill fallegur bær á heimsminjaskrá UNESCO. Til stóð að fljúga frá BA til Ushuia á syðsta odda Argentínu eldsnemma á miðvikudagsmorgninum og eyða megninu af deginum í Ushuia áður en stigið yrði á skipsfjöl um kl. 16. Í boði Boeing 737 MAX var þeim áformum breytt. Við áttum sem sagt að fljúga með slíkri vél en sem betur fer var hún kyrrsett þannig að fluginu var frestað fram á miðjan dag. Þegar við loks komum til Ushuia var enginn tími til að skoða bæinn og við drifin um borð í Rússneska ísbrjótinn Vavilov sem átti að vera heimili okkar og fararskjóti næstu 10 dagana. Það er skemmst frá því að segja að um leið og allir voru komnir um borð voru landfestar leystar og við lögð af stað. Strax byrjaði dagskrá án miskunnar. Við skyldum sko vinna upp tímatöfina og allir voru settir í æfingu við að yfirgefa skipið–og við rétt stigin um borð! En þetta gekk vel og allir fengu að prufa björgunarvesti og björgunarbátana. Okkur var sagt til hughreystingar að í þeim ættum við að geta verið amk í 4-5 daga án vandræða. Ja það sem maður leggur á sig fyrir eitt maraþon!

Næstu tveir dagar voru tíðindalitlir á leið yfir Drake Passage. Á skalanum 1-10 var okkur sagt að sjógangur hefði ekki náð nema 4,5 sem okkur landkröbbunum fannst nú alveg nóg. En dvölin um borð í ísbrjótnum var ánægjuleg og ýmislegt við að vera. M.a. þurftum við að sótthreinsa allan fatnað sem við ætluðum að vera í utan yfir okkur í hlaupinu og í önnur skipti sem við færum í land. Hlaupaskóna varð að sótthreinsa sérstaklega vel og voru þeir skoðaðir gaumgæfilega af eftirlitsfólki áður en þeir voru samþykktir. Matur um borð var mjög góður og á kvöldin og oft í hádeginu var þjónað til borðs. Á kvöldin var alltaf þríréttað og var hægt að velja um kjötrétt, fiskrétt eða grænmetisrétt. Að sjálfsögðu var hægt að fá rauðvín með matnum og það á sanngjörnu verði. Þannig að það var engin þörf á að breyta undirbúningi fyrir maraþonhlaup af þessum sökum!

Daginn fyrir hlaupið komum við að landi. Við vorum ferjuð í land á Zodiak gúmmíbátum við rússnesku rannsóknarstöðina Bellingshausen Station og fengum að skoða okkur aðeins þar um en daginn eftir átti að starta hlaupinu þarna. Við sáum ekki nema rétt fyrsta km af brautinni þarna og það var ekkert sérlega upplífgandi sjón. Til að byrja með smá halli upp í móti sem endaði síðan í snarbrattri brekku. En við trúðum því eins og fiskar á þurru landi að þetta hlyti að vera eina brekkan eða í það minnsta sú lang stærsta. Einmitt.

Eftir að hafa skoðað okkur þarna um og kíkt við í minjagripaverslun þeirra rússnesku, alls staðar sami kapítalisminn í gangi!, fórum við í skoðunarferð á bátunum og sáum fyrstu mörgæsirnar í návígi. Ég reyndi að ná mynd af þeim öllum en gafst upp eftir ca 200 myndir. Þarf sennilega að fara eitthvað í gegnum þær og grisja. Hef mögulega tekið tvær myndir eða fleiri af sumum. En þrátt fyrir mikla afkastagetu þá hef ég samt örugglega misst af að minnsta kosti 1000 til viðbótar. Mögnuð kvikindi mörgæsir.

Jæja þá var dagurinn runninn upp og langt frá því að vera bjartur og fagur. Það jákvæða samt var að hiti var rétt um og yfir frostmarki. Það neikvæða var að það var ausandi rigning og örugglega hundrað og eitthvað metrar á sekúndu í vindstyrk. Jæja kannski ekki alveg svo mikið en nógu mikið til að tilkynnt var um frestun á startinu. Okkur var samt sagt að veðurspáin væri þannig að vind ætti að lægja með morgninum og rigningin að hætta þannig að við skyldum bíða átekta. Sem við gerðum. Gáðum til veðurs reglulega eins og reyndir kotbændur ofan af Íslandi og tilfellið var að vind var að lægja. En samt var frestað aftur og aftur. En loksins var okkur tilkynnt að starfsmenn hlaupsins væru að undirbúa landtöku og að við skyldum gera okkur klár í bátana. Það þurfti ekki að endurtaka þau tilmæli.

Ég man ekki til þess áður að hafa á meðal áhorfenda spígsporandi mörgæsir nokkra tugi metra frá starti í maraþoni. Ansi sérstakt og reyndar mjög gaman. Tók af þeim smá myndband til sönnunar og þetta er eiginlega alveg magnað. Minnti mig reyndar aðeins á Afríku hlaupið þar sem manni fannst undarlegt að hlusta á hlaupahaldara tilkynna rétt fyrir hlaupið að þeir hefðu þurft að breyta hlaupaleiðinni fyrr um morguninn vegna þess að ljónynja hefði drepið bráð á brautinni! Ekki eins en sannarlega öðru vísi.

Hlaupið átti að hefjast kl. 9 um morguninn en vegna aðstæðnanna frestaðist það til kl. 11:30. Áður en hlaupinu var startað var það áréttað að maraþonhlauparar þyrftu að ná tímamörkunum 3:10:00 til að mega halda áfram seinni hlutann. Næðu þeir ekki þessum tímamörkum myndu þeir fá skráðan tíma í hálfu maraþoni. Jafnframt var tekið fram að ef maraþonhlauparar vildu skipta yfir í hálft maraþon þá mættu þeir það en þeir yrðu að ákveða það ekki seinna en að afloknum 21,1 km. Þ.e. til að fá skráðan tíma í hálfu maraþoni mættu þeir ekki halda áfram eftir hálft maraþon og hætta eftir t.d. 30. km.

Bang. Síðasta álfuhlaupið hafið! Á suðurskautinu af öllum stöðum. Mögnuð tilfinning og ekki síst eftir allt það sem á undan var gengið. En kálið er sko ekki sopið úr ausunni þótt þangað sé komið. Það þurfti að klára. Venjulega er hlaupið að tveimur stöðvum frá þeirri rússnesku, þeirri frá Chile og þeirri frá Uruguay. Í þetta skiptið höfðu hins vegar Chile menn neitað um heimild. Ástæðan var sú að eitt bréf utan af orkustöng fannst á víðavangi nálægt stöðinni þeirra í fyrra. Það er stranglega bannað að bera með sér nokkurt bréfsefni eða skilja nokkurn skapaðan hlut eftir sig í landi og þar sem augljóslega einhver hafði brotið þá reglu þá einfaldlega sögðu Chilebúar nei við hlaupahaldara. Það þýddi að við þurftum að hlaupa sex sinnum í átt að Uruguay stöðinni og aftur til baka. Það lá því fyrir að þetta væru sex ferðir. Við höfðum sex og hálfan tíma til að ljúka við hlaupið þannig að ég var búinn að setja upp það plan að við þyrftum að reyna að vera sem næst einni klst. með hverja ferð og eiga þá eftir 30 mínútur uppá að hlaupa ef á þyrfti að halda. Þetta yrði spennandi! Upp þessa fyrstu brekku sem ég var viss um að væri sú eina og í það minnsta sú brattasta. Þegar upp hana var komið tók við kafli sem var að mestu aflíðandi brekkur niður á við. Þá tók við langur kafli með brekkum upp sem voru mun lengri en þær fyrstu. Þegar þangað var komið tók við nánast eini slétti kaflinn í brautinni. En þar var líka allt á kafi í leðju og vatni. Frábært. Rennblaut í lappirnar strax á fyrstu kílómetrunum og leðjan sat föst í skónum og þyngdi þá töluvert. Aftur kom kafli niður á við og þá tók við annar kafli uppá við og síðan enn annar niður á við. Þá vorum við hálfnuð og snérum við. Og hvað? Jú jú, hlaupa allar sömu brekkurnar en bara í hina áttina. Þarna tók maður allt í einu eftir vindinum. Hafði varla orðið var við hann í byrjun enda fannst manni þetta bara vera léttur andvari í bakið. En því var nú ekki að heilsa þegar hann kom í andlitið. Þetta var bara afskaplega íslenskur vindur uppá 10-12 metra á sekúndu og alveg ískaldur. Til að leggja áherslu á hversu kaldur hann væri skall á okkur haglélsdrífa með svo stórum kornum að þau meiddu þegar þau lentu framan í okkur. Þegar þarna var komið leist mér nú ekki orðið á blikuna. Ef þetta yrði svona allan tímann þá myndi ég tæplega klára. En sem betur fer reyndist þetta vera eina ferðin þar sem við fengum úrkomu í formi hagléls. Ég hafði viljandi ekki lagt saman tímann sem við vorum búin að vera að hlaupa heldur fylgdist eingöngu með hverjum kílómetra fyrir sig. Þegar við komum aftur yfir marklínuna fórum við beint í drykkjarföngin okkar og fengum okkur smá hressingu. Þegar við fórum út aftur þá tók ég tímann. Með fyrsta hringinn höfðum við verið 52 mínútur. Það var bara býsna gott. Miðað við þennan tíma þá áttum við inni 8 mínútur í-bankanum-miðað við planið. Næsta hring tókum við á 53 mínútum og áttum þá inni 15 mínútur. Á þriðja hring fór þetta heldur að þyngjast og vorum við 57 mínútur með hann. Engu að síður áttum við þarna inni 18 mínútur og útlitið því alveg þokkalegt. Við ákváðum þarna að hægja aðeins á okkur og nýta okkur bankainnistæðuna til að reyna að tryggja að ekkert leiðinlegt kæmi uppá eins og krampar eða algjört orkuleysi. Þetta plan reyndist okkur vel. Við vorum rúmlega klukkustund með hvern af síðustu þremur hringjunum og enduðum hlaupið á tímanum 5:49:05. Við skiluðum því ekki nema um 7 mínútum til baka af því sem við áttu inni í bankanum eftir hálft maraþon. Þetta plan okkar gekk mjög vel upp því á síðustu 2 hringjunum fóru engir fram úr okkur en við fórum að ná öðrum hlaupurum sem sumir voru komnir með krampa eða farnir að ganga mikið. Eftir hlaupið fengum við oft að heyra að mörgum fannst okkar útfærsla góð og sögðust betur myndu hafa fylgt okkur. Það er rétt að geta þess að löngu fyrir hlaupið vorum við búin að ákveða að hlaupa það saman og þá að sjálfsögðu á þeim hraða sem sá hægasti réði við. Þegar til kom varð það mitt hlutskipti að vera hraðastjórinn. Eins og ég hef laumulega reynt að koma að í aðdraganda hlaupsins voru 66 Norður svo vinsamlegir að styrkja okkur með hlaupafatnaði. Við vorum því öll í frábæru hlaupajökkunum þeirra og vorum öll gul á lit. Þar sem við hlupum alltaf saman var afskaplega auðvelt fyrir aðra keppendur að fylgjast með ferðum okkar enda vorum við ýmist kölluð the yellow team eða the yellow train. Það er rétt að geta þess hér að við fengum margar fyrirspurnir um jakkana og hvaða fyrirtæki þetta væri 66 Norður.

Það er eiginlega ekki hægt annað en að geta þess að skv. strava var samanlögð hækkun í brautinni tæplega 1500 metrar. Það er ansi mikið og líkist að sjálfsögðu meira hefðbundnu utanvega hlaupi en venjulegu maraþoni. Enda kom það glöggt í ljós að brautin og veðrið höfðu betur en margur maraþonhlauparinn. Þegar til kom kláruðu 52 fullt maraþon en 16 sem ætluðu að hlaupa það urðu að láta sér nægja að hlaupa hálft maraþon. Þar á meðal voru hlauparar sem voru búnir að hlaupa maraþon í hinum sex heimsálfunum og ætluðu sér að komast í 7 álfu klúbbinn. Sérstaklega súrt þegar það er haft í huga að daginn eftir var langbesti dagurinn veðurfarslega með hita um frostmark, heiðskýrt og nánast alveg logn. Það er rétt að geta þess að í þessa ferð er farið á tveimur skipum sinn hvorn daginn með jafnstóran hóp hlaupara í hvoru fyrir sig. Hitt skipið var degi á eftir okkur þannig að þeirra hlaupadagur var þessi bjarti og fallegi dagur. Í þeirra hópi voru bara 6 maraþonhlauparar sem þurftu að láta sér nægja hálft maraþon. Þannig að það er ekkert sjálfgefið í þessum blessuðu maraþonhlaupum.

Tveimur dögum seinna var blásið til sameiginlegrar grillveislu í öðru skipinu þar sem verðlaun voru veitt og þeir sem höfðu lokið við að hlaupa maraþon í álfunum 7 fengu sína viðurkenningu. Afskaplega skemmtileg stund.

En að öðru leyti var ferðin aldeilis frábær og mikil upplifun. Ef einhver vina minna hefur áhuga þá á ég um 1500 myndir af hvölum, selum, jöklum og mörgæsum!

Að lokum get ég ekki orða bundist en verð að þakka mínum frábæra lækni, Hlíf Steingrímsdóttur, fyrir að gera mér kleift að fara í þessa ferð.

Life with Waldenströms Macroglobulinemia for 14 years.

(Please note, this is my translation from Icelandic with the help from Mr. Google so the English is not perfect, but hopefully good enough for native speaking English to understand the content).

 

Prologue:

The reason that the following reflections, thoughts and narratives are set down on a page serves three-fold purposes.

Firstly; for myself. This method helps me to better understand my thoughts and speculations. Helps me remember what happened, review and put in context with whats going on.

Secondly, to inform my friends and family members together with the many who have through the years been asking me about my health and have shown me great support, about what Waldenströms Macroglobulinemia is. Many of those who are diagnosed know much better than I do about the disease.

Thirdly; to inform my new community, diagnosed with Waldenströms Macroglobulinemia, about how I have consistently used running as my mental and physical approach to addressing the challenge of living life with incurable blood cancer. Although it has been my method, I do not doubt that any other activity that suits each and every person can do the same benefit as running has done for me. My family and friends already know the running story, because I have blogged regularly for many years.

 

I. Section.

The years before, treatment, life after first treatment.

Preface:

Being diagnosed with incurable cancer is an experience that no one wants to experience. But those diagnosed sit up with the diagnosis. What does that mean? What next? What can be done? How long time do I have left? How will this be? Many questions go to through ones mind. But in the end, this is simply a part of being a person. Much happens during a lifetime that affects each one. All those events and all the experiences we experience will be part of us. First, I thought; why me? I think that is a normal reaction, but fortunately I quickly managed to change that thought to; why not me? After diagnosis this is simply a part of me and it doesnt change anything to think what if I had not been diagnosed. That didnt happen and therefore it is not my story.

When I was diagnosed on December 23rd, 2005, at the age of 38, the doctors were having difficulty diagnosing exactly what disease I had. However, it seemed clear, that it was some sort of a blood cancer. About three weeks after the diagnosis, it was said that it was most likely some sort of leukemia called CLL (Chronic Lymphocytic Leukemia).

In the next 7 months I received 6 treatments with the drugs rituximab, fludarabine and cyclophosphamide. Since then I have regularly visited my doctor for follow up.

About 2 years ago, I received the information after a marrow analysis, that I did not have the leukemia CLL but a blood cancer called Waldenströms Macroglobulinemia (WM). Of those two WM seems to be a little better.

I did not particularly mind this and did not investigate much what this "new" disease meant. I simply continued my daily life and continued with my follow ups with the doctor. At the beginning of the summer of 2018, however, there was a knock on the door. Falling values and likelihood of having to start chemotherapy again. In the next blood test, the levels were better and in the case of WM, postponement of treatment as long as possible is generally considered the best option. But in the end of the summer the values began to fall again. Now it seems unavoidable to start treatment and the question is only when. The big question in my mind is, whether I can finish running marathon in the 7th continent, Antarctica now in March, before treatment must start and whether I will have the energy to it.

I made the decision in the beginning of this year to look my "new" disease in the eyes and try to understand it better. I found out that the disease is considered rare and probably fewer than 30,000 people in the world have it. That is considered a low number. However, I found out that despite a relatively small group of patients, they have formed a very powerful patient organization and they have a very good website: iwmf.com (International Waldenstroms Macroglobulinemia Foundation).

In my newly started research I have found out that it is considered pretty good to have lived for 13 years without any symptoms after the first drug treatment. But having been as long as I have asymptomatic and during that period kind of changed disease, at least subjectively, means that I really feel like being diagnosed again for the first time. So I have used the IWMF website thoroughly, and most importantly, I have read the patients stories; Stories of hope, some of which have survived quite a long time with WM and through many treatments. Through these stories, and indeed other topics I have read, it can be seen that the disease affects people quite differently and with different symptoms although much is in common.

Although my story is just beginning, I am at least convinced that my method of dealing with life after diagnosis has benefited myself well. Like others, diagnosed with WM or not, I have had to deal with what life has handed us, the good and the bad.

For the recently diagnosed WM, my story is just one of many good stories. One more story that tells us that we have a future - even a long future without too much intervention on our lives. I am grateful for 13 good years after the first treatment and am optimistic that I will have a long future ahead after the next treatment and the treatments after that.

 

1. Chapter. The years before.

I suppose the disease began to evolve in 2004. The reason I believe this is that this summer I started to run occasionally and I noticed some changes when the year went by. I never ran very far and always one of two circles that were about 7-8 km long. In the fall, I noticed that it was more difficult to run uphill. As the winter progressed, I found the endurance was diminishing and I felt I had less power to play indoor soccer once a week. In the summer of 2005 I traveled to New York and I remember very well that when we went to see the Empire State building, there was some failure in the elevator so it didnt go up to the top and we had to walk up the stairs the last 20 floors. It turned out to be surprisingly difficult and I remember that I was very unhappy how bad shape physically I seemed to be in. In the fall I continued to play indoor soccer once a week but now I had to take a short rest in mid-exercises. On December 22, 2005, I went to the gym, as I had done all autumn, to try to improve strength and endurance. After training, I went to a hot tub and sat there for a while. As I got up and was going out of the tub, I almost passed out, and I just managed to grab the railing so I didnt fall. There for the first time I realized that my condition was not normal and that I needed to be examined. Probably you can say that I was particularly long to realize that there was something wrong with me. But it simply never occurred to me that it might be. I was a man of the best age and there had never been anything wrong with me. It just couldnt be that something was wrong – except maybe unusually long cables in my head!

At this time, it is safe to say that it should have been easy to get an examination. I was at the time working as the CEO of the Icelandic Medical Association with doctors all around me and worked with them daily. When I came to work after lunch on December 22, I discussed the incident in the hot tub with the chairman of the Medical Association, colleague, healthcare professional, and my friend. He immediately sent me to have my blood examined. The next day, I was having an Icelandic traditional lunch before Christmas with my wife and wifes family when he called. He told me to go to the National Hospital emergency room immediately, he had already called and let them know that I was coming and told me that a certain doctor, whom I knew well since he was on the Board of the Medical Association, would receive me. When I got there, he told me that something was wrong and as I understood him it was not certain that I would survive my illness.

For those interested, my values at this time were the following:

Hgb 61 g / L (male standard is 135-175 g / L)

Platelets 46 g / L

IgM 31.45 g / L

 

2. Chapter. The treatment.

There is little to say about the treatment. It was tolerable. I was given the drugs rituximab, fludarabine and cyclophosphamide. These drugs obviously proved to be good for me and it has been discussed that it may be wise to try this combination again, even though newer drugs are on the market. I think I like the idea, although I have read that certain side effects may follow the fludarabine drug in the long run.

 

3. Chapter. The disease.

What is Waldenströms Macroglobulinemia? For the "recently" diagnosed, it is simply not easy to describe the disease other than that it is a blood cancer or lymphoma. Most people are diagnosed in their sixties, although there are obviously anomalies. More men than women are diagnosed. The disease is incurable and until recently, median survival was reported to be about 5 years after diagnosis. However, it has more recently changed to 14-16 years. And now it has changed more since now it is even said that it is not possible to speak of any "median survival" because today too many patients are still alive so that it cannot be calculated yet. I just dont care though it will never be figured out!

But otherwise, the disease is described as anemia and possible increased blood clotting, which may increase the risk of nasal and oral haemorrhage, retinal haemorrhage, and neurological symptoms. Then there is an increased risk of any infections when the white blood cells, which are the defense mechanism of the body, go on strike so that ordinary cold can become a hell of a problem and even lead to premature non existing of breath. There have also been descriptions of patients having blurred vision, fevers, weakness, excessive fatigue, mental fog, spleen and liver enlargement, enlargement of the lymph nodes, excessive sweating, loss of appetite, weight loss, rashes all over one´s body, swelling and pain in elbow, hands and feet, shingles (an acute, painful inflammation of the nerve body, with a skin eruption often forming a girdle around the middle of the body (a nasty little companion!)).

 

4. Chapter. Running as a method of therapy.

After the treatment ended, my blood was regularly tested and my values were monitored. The numbers did vary a little but mostly fairly stable. However, I always had a rather low blood level, hgb around 120-124 g/L. But it didnt really bother me unless I was always a little nervous when it came to the next blood test.

At the beginning of 2008, I wondered if I should try to start running again. The reason was initially twofold. On the one hand, I had added some weight in the chemotherapy in 2006 and I hadnt been able to get those kilos off me. On the other hand, I thought that if I would start running regularly, I might even be able myself to better monitor how my physical conditions would develop, remember how difficult it was to run uphill in 2004.

On my birthday on April 10, 2008, when I was 41, I took a day off in work, and went out and ran half the marathon distance, 21.1 km. It was nice weather that day, rather cold but calm, and I ran slowly so I always felt comfortable. Actually, I felt very well. So well that I decided to keep on running.

Now, almost 11 years later, I have run 38 marathons in 17 countries, 11 capitals and in 6 continents. A few ultra-runs (longer than marathons), the longest 100 km and many runs between the marathon distance and the half-marathon length, or a total of 32,597.3 km since I started running regularly in 2008. Ive used the runs as a way to explore the world and has finished the 6 big marathons (Tokyo, London, Berlin, Chicago, Boston and New York) and just has to finish the Antarctica to finish running a marathon on all of the seven continents.

But what really happened?

Should I say that I was lucky enough to have been diagnosed with blood cancer? I really dont know. Of course I dont know how my life would have evolved if I hadnt been diagnosed with WM. Maybe I would have run and maybe not. If I hadnt run, I would never have known what the runs can do. But I know I got WM and thats why I started running and thats why I know what the runs can do. Maybe I was lucky to get the WM?

In 2008, I gradually increased my exercises, and in the fall I got the idea that it might be fun to run a marathon. I had listened to the glory stories of my veteran running buddies about the different marathons they had run, and I found the challenge interesting. My exercises had gone well and I thought to myself that since they could run a marathon, I should be able to do that too. I ran my first marathon in Copenhagen in the spring of 2009. There I reached a time that surprised many people, but I ran the run in just over 3 hours and 9 minutes and managed to run what is called a negative split, or the second half a little faster than the first. I found the experience great. Marathon running is a very mind consuming sport because it is important not to run too fast and you need to listen carefully to your body and weigh the situation at all times. The energy must last the entire run and you also dont want to run too slowly so you cant get everything out of you. This is therefore a constant struggle of the mind, not less than the body. I also found it great to see all the people standing by the track encouraging the runners. It was amazing how many people seemed to be interested in the race and were involved by standing there and encouraging. But in the race itself, I was just thinking about the difference. I didnt doubt it would be fun to watch the race - but I was one of the participants myself and was running the race. I told my friend after the race that participating in the race was like participating in life itself. Of course it would be nice to be a watcher, but I didnt want to be a watcher in life - I wanted to participate in life.

This experience of my first marathon caused that I have made running my lifestyle. The running has helped me in so many ways. The running has helped me to consider myself a healthy person, who sometimes has to deal with disease or diseases, but not as a patient. Shortly after I started exercising regularly I heard two runners talking in a hot tub after one race. One told the other that one should always be in shape to run a marathon. I thought a lot about this phrase and found out that this was correct. If you are running anyway, is it not just as good to always be in shape to run a marathon? It can certainly vary how fast you can run depending on the shape any given time, but if you can run the marathon distance anyway then you should be in a reasonably good shape and not too much wrong with your health. So I decided with myself that I should always be in shape to run a marathon, which I find quite fun to do, and the plus is that it keeps track of your health.

One more plus of running is that on the run you often have a good time thinking and speculating about things. Time you might not otherwise give yourself. Because of my week immune system, I use treadmills in fitness centers a lot during winter times. Running on treadmills for over 3 hours can be quite challenging. But by having not to think about the race track or what is in front of you, gives you good time to think and speculate. Think about the future and how you think that you would respond to a particular situation.

Like others, I have had to deal with difficulties in life. The most difficult experience was when I lost my wife from cancer. She was diagnosed on June 21, 2013 and completed her chemo in the fall. The chemo was thought to be successful. But it didnt turn out that way. In February 2014, the cancer was back again and now it was incurable. She chose not to tell our closest friends and family about the situation and she did not want to discuss what was ahead. When she died on August 23, 2014, I had spent a lot of time alone with myself running and thinking about the future. Exercise, try to imagine how life would be after her death. At this time, I was given a book by Dalai Lama. There he discusses the value of thinking about what is inevitable, such as dead of loved ones. Though such thoughts may be difficult, it is even more difficult if we have not tried to imagine how life will be when the difficult experience happens. When it happened, I had at least realized how I wanted to try to live a new reality.

Another difficult experience that had a big impact on me was when I got atrial fibrillation in the spring of 2012. I couldnt run for months and even thought Id never be able to run again. At that time, I had run 5 marathons and one 100 km run. I was very focused on being able to run as fast as possible, and I was going to try to improve my times even further. I ran a marathon in Paris on April 10, 2011, at the age of 44 in the time 2:55:14 and in the summer of 2011 I ran 100 km at 8:52:40, which is still the third best time of an Icelander and is a respectable time internationally. I also intended to start competing in longer runs and was exploring some 100-mile races. I had never been in the same physical form as in the spring of 2012 when I felt the heavens collapsing on my head. Late in the fall, I finally got my heart “reset” in rhythm with electrical cardioversion. I almost immediately started exercising again. I regularly had problems with my heart rhythm and had several times to have electrical cardioversion again but usually it was enough to take an extra pill of my heart medicine to get back in rhythm.

A month after my wifes death in the fall of 2014, a so-called ablation was performed, which means that my heart rarely gets out of rhythm and I can run almost unhindered because of this. But now I run differently than before. Now I am not so occupied of running as fast as I can. Now the emphasis is on running marathons as often as possible and in as many places as possible. My cardiologist advised me not to run longer runs than marathons, but said nothing about how many marathons I could run! The year I turned 50 years old, 2017, I ran 10 marathons, but last year I had to limit them to 5 since I felt the disease, WM, had started to progress again. My last race last fall I consider as one of my best runs though the time was not that special or almost 3 hours and 50 minutes. This was a run in Lisbon in mid-October, which had some slopes that are particularly difficult for those with low blood volume. In my last blood test before the run, my hemoglobin was at 111 g/L so there was considerable uncertainty about how I would do in that run.

But my runs have given more. Being a part of a running group is extremely rewarding. Connect with people with the same interests and where everyone is on their own terms. The atmosphere is comfortable and relaxed and everyone encourages each other. In this group I found my current wife. It is wonderful to be able to share an interest with a spouse, and in recent years we have been diligent in collecting marathons in various parts of the world. If everything goes as planned in March, then I finish my 7th continent to run a marathon in and my wife her 6th. And the plan is then to finish her 7th continent in June in Madagascar. If she does, she will then have run 7 marathons in total and that in 7 continents. One marathon on each continent and well within 3 years. Thats something!

When all things are considered, maybe it isn’t the worst thing to have been diagnosed with WM? Although we who have WM are dealing with incurable cancer, in my mind it is better to deal with that fact and have good hope for many, many more years rather than having other type of incurable cancer that can kill you in several months.

I will end this section by quoting the lyrics from the music band American Authors in their song: I´m born to run. I love the lyrics and when I first heard the song it hit home instantly. And keep in mind that being young is a matter of mental state and to me the lyrics doesn’t mean to die at young age literally – but to live my life to the fullest, always.

 

Im born to run down rocky cliffs

Give me grace, bury my sins

Shattered glass and black holes

Cant hold me back from where I need to go

Yellow hills and valleys deep

I watch them move under my feet

Stranger things have come and gone

To see the world and take the throne

 

(Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

A winding road where strangers meet

To feel the love of a warm drink

My body moves, its speaking loud

Dont have to say what Im thinking now

 

[Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

[Bridge]

All these things Ive een and done

I live my life like Im born to run

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

(I was born, born, born, born, born to run I was born, born, born, born, born to run)

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

Gunnar Ármannsson

Hgb 102 g/L

Platelets 73 g/L

IgM 26,0 g/L

 

II. Section: Life after second treatment.

To be written.

III. Section: Life after third treatment.

To be written.

IV. Section: Life after fourth treatment.

To be written.

V. Section. A man in his eighties.

To be written.

 

Epilogue:

 

The End………xx

 

 

 

Lifað með Waldenströms Macroglobulinemia í 14 ár.

Formáli:

Ástæða þess að eftirfarandi hugleiðingar, hugsanir og frásögn er sett niður á blað þjónar þríþættum tilgangi.

Í fyrsta lagi fyrir sjálfan mig. Þessi aðferð hjálpar sjálfum mér við að koma betra skikki á hugsanir mínar og vangaveltur. Hjálpar mér við að muna hvað gerðist, rifja upp og setja í samhengi við það sem er að gerast.

Í öðru lagi til að upplýsa vini mína og stórfjölskyldu ásamt þeim fjölmörgu sem í gegnum tíðina hafa spurt mig frétta og sýnt mér margvíslegan stuðning með vinarþeli betur um hvað Waldenströms Macroglobulinemia er. Þeir sem eru greindir þekkja þá lýsingu margir betur en ég.

Í þriðja lagi til að upplýsa mitt nýja samfélag, greinda með Waldenströms Macroglobulinemia, um hvernig ég hef markvisst notað hlaupin sem mína andlegu og líkamlegu aðferð við að takast á við þá áskorun að lifa lífinu með ólæknandi blóðkrabbamein. Þótt hlaupin hafi verið mín aðferð þá efast ég ekki um að hvaða hreyfing önnur sem hæfir hverjum og einum getur gert svipað gagn og hlaupin hafa gert fyrir mig. Stórfjölskyldan og vinir þekkja nú þegar hlaupasöguna margir vel því um hana hef ég bloggað reglulega í mörg ár.

 

1. Hluti.

Aðdragandi, meðferð, lífið eftir fyrstu meðferð.

Inngangur:

Að greinast með ólæknandi krabbamein er upplifun sem engan langar að upplifa. En þeir sem greinast sitja uppi með greininguna. Hvað þýðir það? Hvað tekur við? Hvað er hægt að gera? Hvað á ég langan tíma eftir? Hvernig verður þetta? Margs konar spurningar fara á flug. En þegar öllu er á botninn hvolft þá er þetta einfaldlega partur af því að vera manneskja. Margt gerist á lífsleiðinni sem hefur áhrif á hvern og einn. Allir þeir atburðir og öll sú reynsla sem við upplifum verður partur af okkur. Fyrst hugsaði ég; af hverju ég? Ég held að það séu eðlileg viðbrögð en sem betur fer auðnaðist mér fljótt að breyta þeirri hugsun í; af hverju ekki ég? Eftir greiningu er þetta einfaldlega hluti af mér og það þýðir ekki að velta því fyrir sér hvað ef ég hefði ekki greinst. Það gerðist ekki og er því ekki sagan mín.

Þegar ég greindist þann 23. desember 2005, 38 ára gamall, áttu læknarnir í erfiðleikum með að greina nákvæmlega hvaða sjúkdóm ég væri með. Það lá þó fyrir að um einhvers konar blóðsjúkdóm væri að ræða. Um þremur vikum eftir greiningu fékk ég þá niðurstöðu að líklegast væri um að ræða hvítblæði sem kallað er CLL (Chronic Lymphocytic Leukemia).

Við tók 7 mánaða lyfjameðferð þar sem ég fékk 6 meðferðir með lyfjunum rituximab, fludarabine og cyclophosphamide. Síðan þá hef ég farið reglulega í eftirlit á nokkurra mánaða fresti.

Fyrir um 2 árum fékk ég þær upplýsingar, eftir mergástungu, að ég væri ekki með hvítblæðissjúkdóminn CLL heldur blóðkrabbamein sem kallast Waldenströms Macroglobulinemia (WM). Af tvennu illu virðist WM vera heldur skárra.

Ég kippti mér ekkert sérstaklega upp við þetta og skoðaði ekki vel hvað þessi „nýi“ sjúkdómur þýddi. Ég einfaldlega hélt áfram með mitt daglega líf og fór áfram reglulega í eftirlit. Í byrjun sumars 2018 var hins vegar bankað. Fallandi gildi og líkur á því að ég þyrfti að hefja lyfjameðferð aftur. Í næstu blóðmælingu voru gildin betri og þegar um er að ræða WM er frestun á meðferð eins lengi og hægt er almennt talinn kostur. En sælan stóð stutt yfir því í lok sumars fóru gildin aftur að falla. Nú er svo komið að meðferð virðist óumflýjanleg og í raun bara spurning um hvenær hún hefst. Stóra spurningin í mínum huga á þessum tímamótum er auðvitað sú hvort mér takist að ljúka við að hlaupa maraþon í 7. heimsálfunni, Suðurskautinu nú í mars, áður en meðferð þarf að hefjast og hvort ég muni hafa orkuna til þess.

Ég tók þá ákvörðun um síðustu áramót að líta almennilega í augun á þessum „nýja“ sjúkdómi mínum og kynna mér betur hvað hann felur í sér. Ég komst að því að sjúkdómurinn telst vera sjaldgæfur og sennilega eru færri en 30.000 manns með hann í heiminum. Það telst lítið. Ég komst hins vegar að því að þrátt fyrir lítinn hóp þá eru starfandi mjög öflug sjúklingasamtök sem halda úti miklu starfi og mjög góðri heimasíðu: iwmf.com (International Waldenstrom´s Macroglobulinemia Foundation).

Með því að lesa mér til hef ég komist að því að það telst gott að hafa lifað í 13 ár án einkenna eftir fyrstu lyfjameðferð. En það að hafa verið svona lengi einkennalaus og hafa á tímabilinu í raun skipt um sjúkdóm, amk huglægt, þýðir að mér finnst ég í raun vera að greinast aftur í fyrsta sinn. Ég hef því nýtt mér vel heimasíðu IWMF og lesið mér til og ekki síst hef ég lesið frásagnir sjúklinga, Stories of hope, sem sumir hverjir hafa lifað býsna lengi með WM og gengið í gegnum margar lyfjameðferðir. Í gegnum þessar sögur, og reyndar annað efni sem ég hef lesið, má sjá að það er býsna misjafnt hvernig sjúkdómurinn herjar á fólk og mismunandi einkenni sem koma fram þó að margt sé sameiginlegt.

Þótt mín saga sé rétt að byrja þá er ég amk sannfærður um að mín aðferð til að takast á við lífið eftir greiningu hefur gagnast sjálfum mér vel. Eins og aðrir, greindir með WM eða ekki, þá hef ég þurft að takast á við það sem lífið réttir okkur, það góða og það slæma.

Fyrir nýlega WM greinda þá er mín saga hingað til aðeins ein af mörgum góðum sögum. Ein saga til viðbótar sem segir okkur að við eigum okkur framtíð – jafnvel langa framtíð án of mikilla afskipta sjúkdómsins á líf okkar. Ég er þakklátur fyrir 13 góð ár eftir fyrstu meðferð og er bjartsýnn á að ég eigi langa framtíð framundan eftir næstu meðferð og þær meðferðir sem fylgja þar á eftir.

 

1. Kafli. Aðdragandinn.

Ég geri ráð fyrir að sjúkdómurinn hafi farið að gera vart við sig árið 2004. Ástæða þess að ég tel svo vera er að það sumar tók ég upp á því að fara út að hlaupa annars slagið og varð var við breytingar þegar fór að líða á árið. Ég hljóp aldrei mjög langt og alltaf annan af tveimur hringjum sem voru ca 7-8 km langir. Um haustið tók ég eftir því að mér fannst orðið erfiðara að hlaupa upp brekkur. Þegar fór að líða á veturinn fann ég að þrekið fór minnkandi og ég fann að ég hafði minni kraft til að spila innanhúss fótbolta sem ég gerði einu sinni í viku. Sumarið 2005 ferðaðist ég til New York og mér er sérlega minnisstætt að þegar við fórum og skoðuðum Empire State bygginguna þá var einhver bilun í gangi þannig að lyftan fór ekki alla leið uppá topp og við þurftum að ganga upp stigana síðustu 20 hæðirnar. Það reyndist mér furðu erfitt og ég man að ég var mjög óhress með hvað ég virtist í vondu formi líkamlega. Um haustið hélt ég áfram að spila innanhúss fótbolta einu sinni í viku en nú var svo komið að ég gat ekki spilað heilan tíma heldur þurfti ég að taka mér hvíldarpásur á miðjum æfingum. Þann 22. desember 2005 fór ég í lyftingasal, eins og ég hafði gert allt haustið, til að reyna að bæta styrk og þrek. Eftir æfingu fór ég í heitan pott og sat þar nokkra stunda. Þegar ég stóð upp og ætlaði úr pottinum leið næstum yfir mig og ég rétt náði að grípa í handrið þannig að ég dytti ekki. Þá fyrst gerði ég mér grein fyrir að ástand mitt væri ekki eðlilegt og að ég þyrfti að láta rannsaka mig. Sennilega er óhætt að segja að ég hafi verið sérlega lengi að átta mig á því að það væri eitthvað að. En það hvarflaði einfaldlega aldrei að mér að svo gæti verið. Ég var maður á besta aldri og það hafði aldrei verið neitt að mér. Það bara gat ekki verið að það væri eitthvað að mér – nema þá óvenju langar snúrur í höfðinu á mér!

Á þessum tíma má segja að heimatökin hafi verið hæg. Ég var starfandi sem framkvæmdastjóri Læknafélags Íslands og með lækna allt í kringum mig og vann með þeim daglega. Þegar ég kom til vinnu eftir hádegisæfingu þann 22. desember ræddi ég atvikið í pottinum við formann Læknafélagsins, samstarfsmann, heilsugæslulækni og vin minn. Hann lét strax taka úr mér blóð til rannsóknar. Daginn eftir var ég í hádeginu staddur með fjölskyldu eiginkonu minnar í skötuveislu þegar hann hringdi. Hann sagði mér að fara strax á bráðamóttöku Landspítalans, hann væri búinn að hringja og láta vita að ég væri að koma og sagði mér að nafngreindur læknir, sem ég þekkti vel enda í stjórn Læknafélagsins, myndi taka á móti mér. Þegar þangað kom sagði hann mér blákalt að eitthvað mikið væri að og ég skildi hann þannig að það væri alls ekki öruggt að ég myndi hafa þetta af.

Fyrir þá sem áhuga hafa þá voru gildin mín á þessum tíma eftirfarandi:

Hgb 61 g/L (venjulegt í karlamanni er 135-175 g/L)

Blóðflögur 46 g/L

IgM 31,45 g/L

 

2. Kafli. Meðferðin.

Um meðferðina er lítið að segja. Hún var bærileg. Ég fékk lyfin rituximab, fludarabine og cyclophosphamide. Þessi lyf reyndust mér augljóslega vel og komið hefur til tals að mögulega geti verið skynsamlegt að prófa þessa samsetningu aftur þótt ný lyf séu komin á markaðinn. Mér lýst ágætlega á þá hugmynd þótt ég hafi lesið að tilteknar aukaverkanir geti fylgt fludarabine lyfinu þegar til lengri tíma er litið.

 

3. Kafli. Sjúkdómurinn.

Hvað er Waldenströms Macroglobulinemia? Fyrir „nýlega“ greindan er bara hreint ekki einfalt að lýsa þessum blessaða sjúkdómi öðru vísi en að þetta er blóðsjúkdómur eða eitilfrumukrabbamein. Flestir greinast á sjötugsaldri þótt það séu augljóslega frávik. Fleiri karlar en konur greinast. Sjúkdómurinn er ólæknandi og til skamms tíma var talað um að meðallifun væri um 5 ár eftir greiningu. Það hefur þó breyst í 14-16 ár. En það hefur líka breyst á allra síðustu árum og nú er jafnvel sagt að það sé ekki hægt að tala um einhverja „meðallifun“ því í dag séu bara of margir sjúklingar lifandi þannig að ekki sé hægt að reikna þetta út ennþá. Mér er bara slétt sama þótt aldrei verði hægt að reikna þetta út!

En að öðru leyti þá lýsir sjúkdómurinn sér í blóðleysi og mögulegri aukinni seygju í blóði sem getur aukið hættu á blæðingum í nef- og munnholi, blæðingu í sjónhimnu auk einkenna frá taugakerfi. Þá fylgir aukin hætta á hvers kyns sýkingum þegar hvítu blóðkornin, sem eru varnarvarðliðar líkamans, detta úr takti þannig að venjulegt kvef getur orðið heljarinnar vandamál og jafnvel leitt til ótímabærrar stöðvunar andardrátts. Þá hafa sést lýsingar sjúklinga eins og sjóntruflanir, hiti, slappleiki og þróttleysi, mikil þreyta, þyngsli í höfði, stækkað milta og lifur, stækkun eitla, geðvonska, mikil svitamyndun, lystarleysi, þyngdartap, útbrot um allan líkamann, bólgur og sársauki í olnbogum, höndum og fótum, ristill (shingles; an acute, painful inflammation of the nerve gagnlia, with a skin eruption often forming a girdle around the middle of the body (þetta er óþægilegur fjandi)).

Sem sagt, töluvert úrval einkenna. En sjúkdómurinn leggst mjög misjafnlega á fólk þannig að það er misjafnt hvaða einkenni hver og einn fær. Sumir eru svo illa haldnir að þeir geta ekki stundað vinnu. Hingað til hef ég verið heppinn og sloppið við flest þessara einkenna önnur en blóðleysi, þróttleysi og þreytu, stundum þyngsli í höfði og bælt ónæmiskerfi sem hefur þýtt langvinn og leiðinleg kveftímabil. Síðustu tvö ár hef ég hins vegar fengið inngjöf einu sinni í mánuði sem bústar upp ónæmiskerfið og hef ég síðan átt betra með að berjast við kvefpestir. Já og í fyrstu meðferðinni fékk ég að prófa þennan svokallaða ristil og hann er ekki skemmtilegur félagi.

 

4. Kafli. Hlaup sem meðferðarúrræði.

Eftir að meðferð lauk fór ég reglulega í blóðprufur og fylgst var vel með gildunum mínum. Þau voru aðeins breytileg en nokkuð stöðug. Ég var hins vegar alltaf með frekar lágt blóðgildi, hgb í kringum 120-124 g/L. Það hins vegar háði mér ekki en ég varð alltaf nokkuð stressaður þegar tók að líða að næstu blóðprufu.

Í byrjun árs 2008 fór ég að velta því fyrir mér hvort ég ætti að reyna að byrja að hlaupa aftur. Ástæðan var í upphafi tvíþætt. Annars vegar hafði ég þyngst nokkuð í lyfjameðferðinni árið 2006 og hafði ekki náð þeim kílóum af mér. Hins vegar hugsaði ég með mér að ef ég færi reglulega á hlaupaæfingar þá gæti ég mögulega sjálfur fylgst betur með því hvernig líkamlegt ástand myndi þróast, minnugur þess hversu erfitt varð að hlaupa upp brekkur á árinu 2004.

Á afmælisdaginn minn 10. apríl 2008, þegar ég varð 41 árs, tók ég mér frí úr vinnu, reimaði á mig hlaupaskó og fór út og hljóp hálf maraþonvegalengdina, 21,1 km. Það var gott veður þennan dag, frekar kallt en stillt, og ég hljóp rólega þannig að mér leið alltaf vel. Reyndar mjög vel. Svo vel að ég ákvað að þessu skildi ég halda áfram.

Núna, tæplega 11 árum síðar, hef ég hlaupið 38 maraþon í 17 löndum og 11 höfuðborgum. Nokkur ultra hlaup (lengri en maraþon), það lengsta 100 km og mörg hlaup sem eru á milli maraþonvegalengdarinnar og hálfmaraþonvegalengdarinnar eða samtals alls 32.597,3 km frá því að ég byrjaði að hlaupa reglulega 2008. Ég hef notað hlaupin sem aðferð til að skoða heiminn og er búinn að ljúka við þau 6 stóru (Tokyo, London, Berlín, Chicago, Boston og New York) og á aðeins eftir að hlaupa á Suðurskautinu til að klára að hafa hlaupið maraþon í öllum heimsálfunum 7.

En hvað gerðist eiginlega?

Á ég að segjast hafa verið svo heppinn að hafa greinst með blóðkrabbamein? Ég veit það svei mér ekki. Ég veit auðvitað ekkert hvernig lífið hefði þróast ef ég hefði ekki greinst með WM. Kannski hefði ég farið að hlaupa og kannski ekki. Ef ég hefði ekki farið að hlaupa þá hefði ég hvort sem er aldrei vitað hvað hlaupin geta gefið. En ég veit að ég fékk WM og þess vegna fór ég að hlaupa og þess vegna veit ég hvað hlaupin geta gefið. Kannski var ég heppinn að hafa fengið WM?

Á árinu 2008 jók ég æfingamagnið smátt og smátt og um haustið fékk ég þá flugu í höfuðið að það gæti verið gaman að geta hlaupið maraþon. Ég var búinn að hlusta á frægðarsögur hlaupafélaga um hin og þessi maraþon og mér fannst áskorunin áhugaverð. Æfingarnar mínar höfðu gengið vel og ég hugsaði með mér að úr því að þeir gætu hlaupið maraþon þá hlyti ég að geta það líka. Ég hljóp mitt fyrsta maraþon í Kaupmannahöfn um vorið 2009. Þar náði ég tíma sem kom mörgum á óvart en ég rann skeiðið á rúmlega 3 tímum og 9 mínútum og náði að hlaupa það sem kallað er á negatívu splitti, eða seinni helminginn aðeins hraðari en þann fyrri. Mér fannst upplifunin stórkostleg. Maraþonhlaup er mjög huglæg íþrótt því það er mikilvægt að hlaupa ekki of hratt af stað og nauðsynlegt að hlusta á öll einkenni líkamans og vega og meta ástandið öllum stundum. Orkan verður að endast allt hlaupið og þú villt heldur ekki hlaupa of hægt þannig að þú náir ekki öllu úr þér sem þú getur. Þetta er því stöðug barátta hugans ekki síður en líkamans. Mér fannst líka frábært að sjá allt fólkið sem stóð við brautina að hvetja hlauparana. Það var alveg magnað hvað margir virtust hafa áhuga á hlaupinu og taka þátt í því þó ekki væri nema með því að hvetja. En í hlaupinu sjálfu fór ég einmitt að hugsa um muninn. Ég efaðist ekki um að það væri gaman að fylgjast með hlaupinu – en ég var sjálfur einn af þátttakendunum og var að hlaupa hlaupið. Ég sagði við vin minn eftir hlaupið að það að taka þátt í hlaupinu væri eins og að taka þátt í lífinu sjálfu. Sjálfsagt væri gaman að vera áhorfandi en ég vildi ekki vera áhorfandi í lífinu – ég vildi taka þátt í því.

Þessi upplifun af mínu fyrsta maraþoni varð þess valdandi að ég hef í framhaldinu gert hlaupin að mínum lífsstíl. Þau hafa hjálpað mér á svo margvíslegan hátt. Þau hafa hjálpað mér að líta á sjálfan mig sem heilbrigðan einstakling, sem þarf stundum að kljást við sjúkdóm eða sjúkdóma, en ekki sem sjúkling. Skömmu eftir að ég hóf að æfa hlaup reglulega heyrði ég á tal tveggja hlaupara í heitum potti eftir eitt keppnishlaupið. Annar sagði þá við hinn að maður ætti alltaf að vera í formi til að geta hlaupið maraþon. Ég hugsaði heilmikið um þessa setningu og komst að því að þetta væri í raun og veru alveg rétt. Ef maður er á annað borð að hlaupa er þá ekki bara alveg eins gott að vera alltaf í formi til að geta hlaupið maraþon? Það getur vissulega verið misjafnt eftir aðstæðum hversu hratt maður getur hlaupið en ef maður getur hlaupið maraþon vegalengdina þá ætti maður að vera í þokkalega góðu líkamsformi og ekki mikið að. Ég ákvað því með sjálfum mér að ég skyldi alltaf vera í formi til að geta hlaupið maraþon, sem mér finnst alveg einstaklega skemmtileg iðja, og plúsinn er sá að með því fylgist maður vel með heilsunni.

Enn einn plúsinn við það að stunda hlaup er sá að á hlaupum gefst oft góður tími til að hugsa og velta hlutunum fyrir sér. Tími sem maður myndi kannski ekki annars gefa sér. Vegna þess hversu lélegt ónæmiskerfið hefur verið hjá mér hef ég yfir veturinn mikið notað hlaupabretti inni á líkamsræktarstöðvum. Það að hlaupa á bretti í rúmlega 3 tíma getur alveg tekið á. En með því að þurfa ekkert að hugsa um hlaupaleiðina eða það sem fyrir augun ber gefst í staðinn gott næði til íhugunar. Hugsa um framtíðina og hvernig maður telji að maður bregðist við tilteknum aðstæðum.

Eins og aðrir hef ég þurft að takast á við mótlæti í lífinu. Það erfiðasta var þegar ég missti eiginkonuna úr krabbameini. Hún greindist 21. júní 2013 og lauk lyfjameðferð þá um haustið sem talið var að hefði heppnast vel. Svo reyndist ekki vera. Í febrúar 2014 lá fyrir að krabbinn var farinn aftur af stað og að nú væri hann ólæknandi. Hún kaus að segja ekki okkar nánustu frá stöðunni og sjálf vildi hún ekki ræða hvað var framundan. Þegar hún lést 23. ágúst 2014 var ég búinn að eyða ómældum tíma einn með sjálfum mér á hlaupum og hugsa um framtíðina. Æfa mig, reyna að ímynda mér hvernig lífið yrði eftir fráfall hennar. Á þessum tíma var mér gefin bók eftir Dalai Lama. Þar fjallar hann um gildi þess að hugsa um það sem er óumflýjanlegt eins og t.d. dauða ástvina. Því þótt slíkar hugsanir geti verið erfiðar þá sé ennþá erfiðara að takast á við áföll ef við höfum ekki reynt að ímynda okkur hvernig lífið verður þegar áföllin skella á. Þegar til kom þá hafði ég amk áttað mig á því hvernig ég vildi reyna að takast á við nýjan veruleika.

Annað áfall sem hafði heilmikil áhrif á mig var þegar ég fékk gáttatif í hjarta vorið 2012. Ég gat ekki hlaupið í marga mánuði og taldi jafnvel að ég myndi aldrei geta hlaupið aftur. Á þessum tíma var ég búinn að hlaupa 5 maraþon og eitt 100 km hlaup. Ég var mjög upptekinn af því að geta hlaupið sem hraðast og ætlaði mér að bæta tímana mína enn frekar. Ég hafði hlaupið maraþon í París 10. apríl 2011, þá 44 ára, á 2:55:14 og um sumarið 2011 100 km á 8:52:40 sem er ennþá þriðji besti tími Íslendings í greininni. Ég stefndi einnig á að færa mig meira yfir í lengri hlaup og var farinn að skoða 100 mílna hlaup. Ég hafði aldrei verið í jafngóðu formi og vorið 2012 þegar mér fannst himnarnir hrynja á hausinn á mér. Um haustið komst ég loks í rafvendingu og þá tókst að koma hjartanu aftur í takt. Ég fór nánast strax að æfa hlaup aftur. Ég datt reglulega úr takti eftir þetta og þurfti stundum að fara í rafvendingu en oftast var nóg að taka aukapillu af hjartalyfinu mínu til að komast aftur í takt.

Mánuði eftir andlát eiginkonunnar haustið 2014 fór í svokallaða brennsluaðgerð sem gerir það að verkum að nú dett ég sjaldan úr takti og get hlaupið nánast óhindrað vegna þessa. Ég hleyp öðru vísi en áður. Nú er ég ekki jafn upptekinn af því að hlaupa sem hraðast heldur má segja að áherslan liggi á því að hlaupa maraþon sem oftast og á sem flestum stöðum. Hjartalæknirinn minn ráðlagði mér að láta lengri hlaup en maraþon eiga sig en sagði ekkert um það hversu oft ég mætti hlaupa maraþon! Árið sem ég varð 50 ára, 2017, hljóp ég 10 maraþon en í fyrra varð ég að láta 5 duga þar sem ég fann að sjúkdómurinn var farinn aftur af stað. Síðasta hlaupið í fyrrahaust tel ég nú samt með einum af bestu hlaupunum mínum þótt tíminn hafi ekki verið neitt sérstakur eða tæplega 3 klst. og 50 mínútur. Þetta var hlaup í Lissabon um miðjan október í braut sem er með nokkuð af brekkum og þær eru sérlega erfiðar þeim sem er með lítið blóðmagn. Í síðustu mælingu fyrir hlaupið var hemóglóbínið komið í 111 g/L og því var töluverð óvissa fyrirfram hvernig mér myndi ganga.

En hlaupin hafa gefið meira. Að vera hluti af hlaupahóp er einstaklega gefandi. Umgangast fólk með sama áhugamál og þar sem allir eru á sínum eigin forsendum. Andrúmsloftið þægilegt og afslappað og allir hvetjandi í garð hvers annars. Í þessum hópi fann ég núverandi eiginkonu mína. Það er dásamlegt að geta deilt áhugamáli með maka og síðustu ár höfum við verið dugleg að safna maraþonum á hinum ýmsu stöðum í heiminum. Ef allt gengur upp nú í mars þá lýk ég við maraþon í 7. heimsálfunni og hún í sinni 6. Planið er síðan að hún ljúki við 7. heimsálfuna í júní nk. í Madagascar. Takist það þá hefur hún um ævina hlaupið 7 maraþon og það í 7 heimsálfum. Eitt maraþon í hverri heimsálfu og það á vel innan við 3 árum.

Þegar öllu er á botninn hvolft er kannski ekki sem verst að vera með WM? Þótt við sem erum með WM séum með ólæknandi krabbamein er betra að vera með það og eiga möguleika á mörgum, mörgum árum en að fá aðra tegund af krabbameini sem getur gert út af við viðkomandi á fáum mánuðum.

Mér finnst viðeigandi að enda þennan hluta á tilvitnun í texta hljómsveitarinnar American Authors: I´m born to run.

Textinn við lagið hitti beint í mark hjá mér. Það er auðvitað fyrst og fremst huglægt mat hjá hverjum og einum hvað hann telur að feli í sér að vera ungur. Ég tek því ekki bókstaflega að átt sé við að deyja ungur að aldri í árum - heldur áskoruninni um að lifa lífinu til fullnustu, alltaf.

 

Im born to run down rocky cliffs

Give me grace, bury my sins

Shattered glass and black holes

Cant hold me back from where I need to go

Yellow hills and valleys deep

I watch them move under my feet

Stranger things have come and gone

To see the world and take the throne

 

[Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

A winding road where strangers meet

To feel the love of a warm drink

My body moves, its speaking loud

Dont have to say what Im thinking now

 

[Pre-Chorus] Dont hold back Oh, I wont hold back

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

[Bridge]

All these things Ive een and done

I live my life like Im born to run

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

(I was born, born, born, born, born to run I was born, born, born, born, born to run)

All these things Ive seen and done

I live my life like Im born to run

 

[Chorus]

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

Im gonna spend my time like tomorrow wont come

Do whatever I want like Im born to run

I wanna see Paris, I wanna see Tokyo

I wanna be careless even if I break my bones

Im gonna live my life like Im gonna die young

Like its never enough, like Im born to run

 

Gunnar Ármannsson

Hgb 102 g/L

Blóðflögur 73 g/L

IgM 26,0 g/L

 

2. Hluti: Lífið eftir 2 meðferð.

Skrifað síðar.

3. Hluti: Lífið eftir 3. meðferð.

Skrifað síðar.

4. Hluti: Lífið eftir 4. meðferð.

Skrifað síðar.

5. Hluti: Maður á níræðisaldri.

Skrifað síðar.

 

Eftirmáli:

The End……… xx

Áramótahlaupaannáll 2018

Þetta hlaupaár varð heldur endasleppt og þróaðist með öðrum hætti en ég hefði viljað. Keppnishlaupin á árinu voru ekki nema 6 í heildina, 5 maraþon og Hvítasunnuhlaup Hauka. Ég stefndi á að hlaupa gott hlaup í Mendoza í Argentínu í vor og var markmiðið að fara amk undir 3:15 og helst undir 3:10. Æfingar gengu vel og ekkert sem átti að vera því til fyrirstöðu. Ég átti ágætt æfingahlaup í Barcelona í mars sem gaf góð fyrirheit þrátt fyrir að ég hafi fengið krampa í rasskinn sem hægði á mér. Þegar til kom þá fannst mér ég hins vegar vera kraftlaus og ég var sérstaklega óánægður með síðustu 10 km en oft hef ég verið hlutfallslega sterkur á þeim kafla. Það hins vegar gerðist ekki í þetta skiptið og ég var að missa fram úr mér óþarflega marga hlaupara. En svona er þetta bara, tíminn rúmlega 3:23 klst sem er ekki svo slæmt.

Ég skellti mér í Hvítasunnuhlaup Hauka í fyrsta sinn og fór þar lengstu leiðina. Ég var þungur á mér en skrifaði það á að of stutt hefði verið frá hlaupinu í Mendoza. Þriðja maraþon ársins var í Þórshöfn í Færeyjum. Það var bráðskemmtileg upplifun. Brautin er erfið með mörgum löngum brekkum. Mér gekk hins vegar ágætlega þar því ég hljóp fyrri hlutann rólega með Þóru minni sem var að hlaupa hálft maraþon. Síðari hlutann hljóp ég heldur hraðar en þar sem markmiðið var að vera rétt undir 4 klst. reyndist þetta hlaup mér ekki svo erfitt.

Ég var skráður í Laugaveginn þannig að ég tók til við að reyna að hlaupa upp Esjuna og önnur smærri fell og hæðir. Eftir því sem æfingunum fjölgaði versnaði úthaldið. Það er að sjálfsögðu ekki eðlilegt enda kom í ljós að ég var að falla í blóðgildum eða hemóglóbíni. En frá því að ég greindist með hvítblæðið um árið hafa mín blóðgildi oftast legið í kringum 120 en talað er um að meðalgildi fyrir karla sé 135 - 175 g pr l. Þetta skiptir máli því hemóglóbínið hefur það hlutverk að binda súrefni og flytja það til vefjanna þar sem það er losað og nýtt við orkumyndun.

Vikurnar fyrir Laugaveginn mældist hemóglóbínið 114 g pr.l og það er einfaldlega of lítið til að geta unnið almennilega í brekkunum. Ég ákvað því að hætta við að hlaupa Laugaveginn því ég var alls ekki viss um að ég myndi ná tímamörkum til að geta klárað hlaupið.

Ég lét mig hafa það að hlaupa Reykjavíkurmaraþonið og kláraði það á rétt undir 3:50 klst. Þar var ég ágætur uppí ca 25 km en næstu 10 km þar á eftir voru verulega erfiðir og mig langaði mest til að hætta. En við 35 km markið var eins og ég kæmist yfir baslið þannig að ég gat notið þess að hlaupa síðustu 7 km þokkalega.

Þar sem ég var skráður í Lissabon maraþonið um miðjan október var ekki annað að gera en að reyna að halda áfram æfingum. Ég náði 4 löngum æfingum frá Reykjavíkurmaraþoninu og að Lissabon hlaupinu. Þær æfingar voru frekar skrautlegar því þótt ég hlypi ekki nema á næstum 6 pace þá þurfti ég að stoppa og hvíla mig á 4 - 7 km fresti. Á einni æfingunni datt ég tvisvar úr takti en hrökk aftur í takt eftir smá hvíld. Það var því viðbúið að Lissabon hlaupið gæti orðið erfitt. En þegar til kom gat ég hlaupið það á 5:24 pace og það án þess að stoppa til að hvíla mig og mér leið bara ágætlega í hlaupinu allan tímann. Þegar upp er staðið tel ég þetta vera eitt af mínum betri hlaupum á ferlinum þótt tíminn bendi ekki til þess.

En þetta blessaða blóðleysi hefur sannarlega áhrif. Í síðustu mælingu var hemóglóbínið komið í 106 g pr. l og ég finn það vel á sjálfum mér. Á fimmtudag á milli hátíða í fyrra hljóp ég 15 km á 4:20 pace. Á fimmtudegi milli hátíða í ár hljóp ég 11 km á 5:30 pace – og þurfti svo sannarlega að hafa fyrir því. Það má því segja að sennilega hefur hægst á mér um rúmlega eina til tvær mínútu pr. km. á árinu.

Það skiptir svo sem ekki öllu máli svo fremi sem ég get hlaupið áfram.

Ég ætla á gamlársdag að hlaupa í gamlárshlaupi ÍR 10 km. Með því hlaupi rýf ég 2.600 km múrinn í ár og hef notað til þess 175 æfingar, að meðtöldum keppnum, og rúmlega 240 klst. Samtals eru því km í árslok 32.469,3 síðan ég hóf að hlaupa skipulega á afmælisdaginn minn þann 10. apríl 2008. Ef ég næ að hlaupa svipað magn næstu þrjú árin þá ætti ég að ljúka við hringinn í kringum hnöttinn ef miða er við miðbaugslínu (40.075 km) í lok árs 2021. Það er gott markmið.

Að baki eru nú 38 maraþon í 17 löndum, 11 höfuðborgum og 6 heimsálfum.

Markmið næsta árs eru númer eitt að geta hlaupið áfram. Viðbótarmarkmið er að klára 7. heimsálfuna í mars nk. á Suðurskautinu. Þá er stefnan á maraþon í Madagascar eða Mauritius í byrjun sumars þannig að Þóra nái að klára sína 7. heimsálfu þar. Ég stefni á Reykjavíkurmaraþonið og er markmiðið þar að hlaupa með karli föður mínum og reyna að aðstoða hann við að komast undir 5 klst. á 70 ára afmælisárinu. Að lokum er stefnan sett á lystisemdarhlaup í Medoc í september þar sem markmiðið verður að hlaupa eins hægt og leyfilegt er og njóta þess sem verður boðið uppá á drykkjarstöðvunum!

Þetta eru vissulega nokkuð sérstæð tímamót. Að vera aftur staddur á sama stað og fyrir 13 árum með afar óljósa hugmynd um hvernig sjúkdómurinn kemur til með að þróast á næstu mánuðum. En síðast tókst vel til þannig að það er góð von til þess að það gerist aftur.

Gleðilegt nýtt hlaupaár!

Um sjálfhverfur - eða klikkað samfélag?

Sjálfhverfur fjölmiðlamanna og annarra.

Einn býr til frétt um hversu margir erlendir fjölmiðlar fjalla um hörmulegt slys á Íslandi. Hvað skyldu vera mörg klikk í því?

Annar býr til frétt um gagnrýni heilbrigðisstarfsmanns á birtingu fjölmiðla á myndum af slysstað þar sem þrír látast. Sá sem tók myndirnar er fyrrverandi starfsmaður fjölmiðils. Sá sem spyr vill fá svar við því hvar mörkin eiga að liggja. Upplýsingaskylda fjölmiðla vs. friðhelgi einstaklinga og þagnarskyldu heilbrigðisstarfsfólks. Það sem um er fjallað gerist nánast í rauntíma með myndum. Hvað eru mörg klikk í því?

Marvin fer á stjá og þjóðin tekur andköf í kjölfarið. Marvin ákveður að stíga undan dulnefninu þegar ljóst er hvernig vindar blása. Marvin, Marvin, Marvin. Hver er Marvin? Hvað eru mörg klikk í því? Hvað verður um Marvin? Hver ætlar að passa Marvin? Um hvað snérist aftur málið? Hvað gerist í næsta þætti? Hvað eru mörg klikk í því?

Sjálfskipaðir álitsgjafar og besservisserar á fésbókinni hneykslast endalaust á því þegar aðrir eru annarrar skoðunar en þeir sjálfir og viðhlæjendur jeta það upp í kór með viðeigandi orðbragði. Það fást mörg klikk úr því.

Hvað eða hver býr til virka í athugasemdum? Þar eru mörg klikk.

Hvað orsakar allt þetta klikk hjá einni þjóð? Fortíðarþrá eftir heykvíslum, tjöru og fiðri? Það var sko klikk.

Er það kannski stjórnarskráin sem er klikk? Fylgjendur nýrrar stjórnarskrár telja að minnsta kosti margir hina vera klikk.

Sennilega eigum við þetta öll skilið þar sem við búum þetta til. Sem er klikk.

Einn af fáum sem er ekki klikk er Theobald Þráins Bertelssonar og hann fær mitt klikk.

Valkvæð túlkun ákvæða Stjórnarskrár

Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með þróun umræðunnar um Klausturmálið eftir að Marvin ákvað að upplýsa þjóðina um hver stæði að baki því dulnefni. Sérstaklega hefur mér fundist fróðlegt að fylgjast með ummælum sumra þeirra sem komu að gerð nýrrar stjórnarskrár og fylgismanna þeirra.

Eins og ég hef skilið málflutning þeirra þá hefur mér heyrst þeirra helsta gagnrýni, amk að hluta, snúa að því að þeir telji núgildandi stjórnarskrá ekki vernda borgarana með fullnægjandi hætti. Þeir eru að sjálfsögðu frjálsir þessarar skoðunar sinnar. En í þessu ljósi kemur það mér á óvart að þeir hinir sömu skuli þá ekki vilja framfylgja ákvæðum gildandi stjórnarskrár um vernd borgaranna þegar þau ákvæði eru brotin. Þeim til málsbótar má þó væntanlega segja að í Klaustursmálinu eru atvik um margt öfgakennd og auðvelt að missa þráðinn í tilfinningahita tengdu því máli. Það breytir þó ekki því að flest hljótum við að vilja að leikreglum réttarríkisins sé fylgt en ekki að það sé valið úr eftir hentisemi hvenær ber að fara eftir lögum og hvenær ekki. Því ef slík aðferðafræði fær brautargengi skiptir í raun ekki öllu máli hvað segir í Stjórnarskránni hverju sinni.

Ég er ekki í nokkrum vafa um að upptakan á Klausturbar var ólögmæt. Til að komast að þeirri niðurstöðu er nóg að líta til greinargerðar með 9. gr. l. nr. 97/1995 sem breytti friðhelgisákvæði Stjórnarskrárinnar. Greinargerðin öll er áhugaverð aflestrar og sýnir að stjórnarskrárgjafinn vildi á þessum tíma víkka verulega út þágildandi ákvæði um friðhelgi einkalífsins. Eftirfarandi ummæli stjórnarskrárgjafans taka af öll tvímæli:

Með því að setja fram beina reglu um friðhelgi einkalífsins í 1. mgr. 9. gr. frumvarpsins er gert ráð fyrir að skylda hvíli á ríkinu til að forðast afskipti af einkalífi manna og persónulegum högum. Þetta er þó ekki nægilegt til þess að menn fái í reynd notið friðhelgi einkalífs því hættan á að slík friðhelgi sé rofin stafar ekki eingöngu frá ríkinu, heldur einnig frá öðrum einstaklingum og einkaaðilum. Af þessum sökum felur krafan um friðhelgi einkalífs ekki eingöngu í sér að ríkið gangi ekki á þennan rétt, heldur einnig að því sé skylt að setja reglur í löggjöf til verndar einstaklingunum í innbyrðis samskiptum þeirra. Á það einkanlega við um skyldu til að þessum réttindum einstaklinganna sé að vissu marki veitt vernd með ákvæðum refsilaga sem gera brot annarra einstaklinga á þessum réttindum refsiverð. Skyldur ríkisins í þessum efnum eru þó ekki bundnar við að veita refsivernd, heldur má einnig nefna í þessu sambandi skyldur ríkisins til að binda í löggjöf skýrar reglur um öflun, skráningu og meðferð persónuupplýsinga hvort sem um er að ræða meðferð stjórnvalda eða einkaaðila á upplýsingunum og að einstaklingur eigi rétt til aðgangs að upplýsingum um sjálfan sig. Má segja að þörf á ákveðnum reglum um þetta svið hafi aukist mjög á undanförnum áratugum samhliða ört vaxandi tækni við öflun og meðferð persónuupplýsinga. Við þessu hefur verið brugðist í íslenskri löggjöf með setningu laga um meðferð og skráningu persónuupplýsinga, nr. 121/1989, - nú lög nr. 90/2018 - þar sem skýrar reglur koma fram um þessi efni og eftirlit með framkvæmd laganna er falið sérstakri nefnd, tölvunefnd. Fleiri atriði falla tvímælalaust undir vernd einkalífs þótt þau séu ekki sérstaklega orðuð í 1. mgr. 9. gr. frumvarpsins, svo sem réttur manna til trúnaðarsamskipta við aðra. Á þetta fyrst og fremst við um margs konar tjáskipti milli manna sem ekki er gerlegt að telja hér með tæmandi hætti, en nærtækustu dæmin eru þó bréfaskipti og tjáskipti augliti til auglitis eða í síma, svo og orðaskipti í símskeytum, skjölum sem fara um myndsendi og önnur slík fjarskipti.

Í ofangreindri umfjöllun stjórnarskrárgjafans eru engir einstaklingar undanþegnir, hvorki stjórnmálamenn né aðrir. Þá er verndin ekki takmörkuð við staði sem ekki teljast opinberir. Það er hins vegar annað mál að ef fjölmiðlar fá upplýsingar í hendur sem fengnar eru með ólögmætum getur önnur regla gripið inn í, sem er tjáningarfrelsisákvæði Stjórnarskrárinnar, sem veitir fjölmiðlum ríkari heimildir en öðrum til að birta upplýsingar sem þeir komast yfir.

Eins sannfærður og ég er um að upptakan hafi verið ólögmæt þá er ég jafn sannfærður um að fjölmiðlum var heimilt að birta upptökuna, eða amk hluta hennar, eins og hér stóð á. En það svarar ekki spurningunni um hvernig skuli meðhöndla mál uppljóstrarans. Ef uppljóstrarinn stígur ekki fram eða finnst með öðrum hætti reynir ekki á ábyrgð hans og þar með þarf ekki að skoða þennan anga málsins frekar. Uppljóstrarinn getur vel haft málefnalegar ástæður fyrir uppljóstrun sinni, t.d. óttast að yfirvöld aðhafist ekkert og mögulega svæfi mál. En hvað skal gera þegar það upplýsist hver uppljóstrarinn er?

Á það að fara eftir því hver uppljóstrarinn er? Eða á það að fara eftir því hverju er uppljóstrað? Eða hverjir það eru sem í hlut eiga sem verið er uppljóstra einhverju um? Eða einhverju öðru, t.d. skoðanakönnun á netinu? Eigum við kannski að láta einstökum blaðamönnum eða ritstjórnum fjölmiðla að ákveða þetta? Eða valinkunnum álitsgjöfum?

Sem betur fer þurfum við ekki að velta þessu fyrir okkur með þessum hætti. Stjórnarskrárgjafinn hefur tekið af öll tvímæli með því að kveða á um að ríkinu beri að vernda borgarana. M.a með því að kveða á um að stjórnarskrárvörðum réttindum skuli veita vernd með ákvæðum refsilaga sem gera brot annarra einstaklinga á þessum réttindum refsiverð og jafnframt hvernig skuli fara með öflun, skráningu og meðferð persónuupplýsinga.

Það er ríkisvaldsins að framfylgja því eftir bestu getu að borgararnir fari að þeim lögum sem í landinu gilda. Ef grunur vaknar um refsivert athæfi ber ríkisvaldinu að rannsaka málið. Í því samhengi eiga allir að vera jafnir fyrir lögunum og það á ekki að fara eftir því hvort við höfum samúð með meintum brotamanni eða hvort við höfum óbeit á honum. Né heldur hverjar afleiðingarnar eru af brotinu.

Ef ríkisvaldið rannsakar ekki og saksækir eftir atvikum uppljóstrara, sem skýrir frá stjórnarskrárvörðum einkamálefnum annars manns eða manna, þá eigum við á hættu að allir geti alltaf átt það á hættu að vera hljóðritaðir og að það sé háð mati einstakra blaðamanna eða ritstjórna hvað teljist eiga erindi við almenning og hvað ekki. Telji einstaklingur á sér brotið er takmörkuð vörn í því þótt dómstólar komist löngu seinna að þeirri niðurstöðu að svo hafi verið þegar það sem leynt átti að fara hefur verið gert opinbert. Slíkt ástand gæti reynst kappsömum erfið freisting að standast til að búa til fréttir eða komast í fréttir.

Það er einnig vert að hafa í huga að telji einstaklingur sig verða vitni að fyrirhuguðu lögbroti eða fá upplýsingar um þegar framið lögbrot hefur sá hinn sami alltaf þann kost að upplýsa yfirvöld um málið, sé hann ekki bundinn sérstakri þagnarskyldu, án sérstakra afleiðinga fyrir hann sjálfan.

höf. er stundakennari við læknadeild HÍ um þagnarskylduákvæði.

Hlaup, heilsa og ferðalög

Fyrr á árinu náði ég því á æfingu að hlaupa þrjátíuþúsundasta kílómetrann frá því að ég fór að hlaupa skipulega á afmælisdaginn minn þann 10. apríl 2008. Ekki hvarflaði það að mér þegar ég byrjaði að ég myndi ná þessum áfanga. Reyndar gerði ég ekkert frekar ráð fyrir því að ég væri yfir höfuð á ferðinni árið 2018 því þegar ég ákvað að reima á mig skóna og fara út og hlaupa þá voru liðin rúm 2 ár frá því að ég greindist með blóðkrabbamein. Ég hef reglulega mætt í eftirlit á 3 til 6 mánaða fresti til að fylgjast með framvindu sjúkdómsins. Fyrst þegar ég greindist fékk ég þær fréttir að erfitt væri að greina nákvæmlega þá tegund sem ég væri með en að útlitið væri ekki endilega bjart. Kannski væri þetta ólæknandi. En um þremur vikum eftir greiningu lá þó fyrir að sjúkdómurinn væri ekki þess eðlis að talað væri um mánaðar lífslíkur heldur væru þær mældar í árum. Það var að sjálfsögðu betra. Til að byrja með mætti ég í eftirlit á 3 til 6 mánaða fresti til að fylgjast með framvindu sjúkdómsins. Eftir nokkur ár fór þetta að venjast betur og þessar heimsóknir trufluðu mig minna. Nú er ég hins vegar farinn að fara í mælingar á um 4 vikna fresti þar sem framganga sjúkdómsins er farin að hafa meiri áhrif á blóðmagn í líkamanum en áður og getuna til að hlaupa.

Á árinu hef ég rekist á tvær góðar greinar um gildi hreyfingar fyrir andlega og líkamlega heilsu. Annars vegar er um að ræða greinina - Hlaupið frá þunglyndi og kvíða - eftir Stefán Gíslason sem birtist á hlaup.is og hins vegar rakst ég á grein um mögulega gagnsemi hreyfingar í baráttunni gegn krabbameinum en slík rannsókn fer nú fram á Gundersen spítalanum í USA.

Ég get amk staðfest að hlaupin hafa gagnast mér mjög vel til að takast á við andleg áföll og erfiðleika. Á hlaupum gefst oft góður tími til að hugleiða og velta fyrir sér stóru spurningum lífsins. Tími sem maður kannski annars myndi síður gefa sér. Að auki er vitað að hreyfing er góð fyrir almenna heilsu og hver veit nema rannsóknin á Gundersen spítalanum leiði í ljós gagnsemi hreyfingar í baráttunni gegn krabbameinum? Komi það í ljós þá er ávinningurinn auðvitað margfaldur. Það að minnsta kosti sakar ekki að hafa það á bak við eyrað ef maður er latur og nennir ekki á æfingu!

Árið 2012 hélt ég að hlaupaferlinum væri lokið þegar ég greindist með gáttatif í hjarta. Um nokkurra mánaða skeið var hjartað ekki í takti og allt var ótrúlega erfitt. Um haustið fór ég í svokallaða rafvendingu sem kom hjartanu aftur í takt. En reglulega datt það úr takti aftur. Stundum komst það í takt með því að taka aukaskammt af lyfjum en stundum þurfti rafvendingu til. En blessunarlega hélt ég áfram að hlaupa. Og á hlaupunum að hugsa. Árið 2013 greindist eiginkona mín með krabbamein. Það var hörð barátta í 14 mánuði sem endaði ekki vel. En áfram hljóp ég. Og áfram hugsaði ég. Eftir að hafa gengið í gegnum þá reynslu að fá tvisvar sinnum alvarlega sjúkdóma og missa eiginkonu úr sjúkdómi þá er ég hreint ekki viss hvernig mér hefði reitt af andlega ef ég hefði ekki fundið hvað hlaupin geta gefið.

En hlaupin geta gefið meira en betri líðan andlega og líkamlega. Félagslegi þátturinn sem getur fylgt hlaupunum er nefnilega ómetanlegur. Það að kynnast öðru fólki með sama áhugamál er dýrmætt. Þarna kynnist maður fólki úr öllum áttum samfélagsins út frá þessu eina áhugamáli. Engu skiptir hvaðan hver kemur eða hvað hver er eða hefur verið eða gerir. Þarna eru einfaldlega allir í sínum spandex galla og á sínum skóm og á sínum forsendum. Annað skiptir ekki máli. Að sjálfsögðu lærir maður margt um þetta samferðafólk eftir því sem samverustundunum á hlaupabrautinni fjölgar. En hin upphaflegu kynni af hverri manneskju eru svo sannarlega sönn og koma fortíðinni ekki við.

En hér með er ekki allt það góða við hlaupin upptalið. Hlaupin eru nefnilega dásamleg aðferð til að ferðast, bæði innanlands og erlendis. Annað hvort í skipulögðum ferðum með hlaupahópnum eða í minni einingum með félögum sem hafa þetta sama áhugamál. Það er nefnilega fátt skemmtilegra en að setjast niður og skoða alla þá milljón möguleika sem til eru á hlaupasviðinu út um allan heim. Sumir eru að eltast við hin svokölluð - sex stóru - maraþon, aðrir eru að eltast við fjallahlaup um víða veröld og enn aðrir að eltast við - skrítin - eða á einhvern hátt öðru vísi hlaup. Í raun eiga allir að geta fundið eitthvað við sitt hæfi ef þeir hafa yfir höfuð áhuga á hlaupum og ferðamennsku. Þá má heldur ekki gleyma þeim góða kosti að láta aðra sjá um alla skipulagninguna ef fólk vill byggja á reynslu annarra.

Sjálfum finnst mér ótrúlegt að hugsa til þess að nú eru rétt rúm þrjú ár frá því að sú hugmynd fæddist að hlaupa maraþon í öllum heimsálfunum 7. Í febrúar 2015 á leið yfir hafið frá því að hlaupa Tókýó maraþonið þá fór ég að velta því fyrir mér að þá um haustið stæði til að hlaupa í Chicago og þá yrði ég búinn að hlaupa maraþon í 3 heimsálfum. Það væri í sjálfu sér bara nokkuð gott en því að láta staðar numið þar? Fyrst að Asía væri búin þá væri alveg eins hægt að finna hlaup í öðrum heimsálfum og safna fleirum. Amk 6 eða kannski jafnvel 7? Þegar heim var komið hófst ég strax handa við að skoða málið og komst auðvitað að því að nánast alls staðar er verið að hlaupa maraþon. Meira að segja á Suðurskautinu. En ekki nóg með að þar sé hægt að finna skipulagt maraþon heldur er hægt að velja á milli tveggja! Að sjálfsögðu eru skipuleggjendur þessara tveggja hlaupa búnir að búa til sérstaka klúbba sem þeir kalla 7 álfu klúbbana. Í öðrum þeirra, Seven Continents club, eru nú 455 karlar og 221 kona og í hinum klúbbnum, The 7 continents marathon club, eru 212 karlar og 59 konur eða samtals 947 manns. En enginn Íslendingur. Það gengur náttúrulega bara alls ekki og þessu þarf að breyta! Ég bar þessa hugmynd undir Unnar hlaupafélaga og vin og við urðum samstundis sammála um það að við skyldum taka verkefnið að okkur fyrir hina íslensku þjóð! En ekki nóg með það heldur eru konur okkar, Þóra og Unnur, að klára sína 6. heimsálfu þarna. Til stóð að við Þóra færum til Afríku árið 2020 þannig að Þóra gæti klárað sína sjöundu heimsálfu þar og þá. En í ljósi framvindu sjúkdómsins hjá mér ákváðum við Þóra að flýta för okkar til Afríku um eitt ár þannig að við ætlum til Madagascar í júní 2019 þannig að ef allt gengur að óskum klárar hún sína sjöundu heimsálfu þá. Það eru líkur á að það verði fríður flokkur Íslendinga sem kemur til með að hlaupa í Madagascar því að nokkrir vinir okkar eru að velta því alvarlega fyrir sér að slást í hópinn!

En aftur að Suðurskautinu. Hlaup á Suðurskautinu þarf að skipuleggja með góðum fyrirvara. Það er 2-3 ára biðlisti til að komast í hlaupið og þetta er ekki alveg eins og venjuleg helgarferð. Þar sem hlaupið er tímasett þann 17. mars nk. þá er farið að hausta á Suðurskautinu. Skipuleggjendur hlaupsins gefa það upp að á þessum tíma sé hitastig frá því að vera 1-2 gráða á celsíus niður í -18 gráður. Þar til viðbótar verði síðan að taka tillit til vindkælingar sem getur verið töluverð. Við komum til með að fara með ísbrjót frá borginni Ushuaia í Argentínu sem sögð er vera syðsta borg veraldar. Næstu 9-10 daga verður ísbrjóturinn okkar heimili og þegar við komum að Suðurskautinu verðum við ferjuð á milli skips og lands á gúmmíbátum. Þetta verður því heljarinnar úthald og mögulega í ansi kuldalegum aðstæðum. Enda fáum við langan lista frá skipuleggjendum hlaupsins um hvernig fatnað og annan búnað við þurfum að taka með okkur. Það var okkur því mikið gleðiefni þegar fyrirtækið 66° Norður bauðst til að styrkja okkur með því að sjá um að útvega þann hlífðarfatnað sem þarf í ferðalag eins og þetta. En frásögn af þessu ævintýri verður eðli málsins ekki sögð í þessum pistli heldur bíður síns tíma.

En nákvæmlega! Eitt það skemmtilega við hlaupin og ferðalög tengd þeim er að skrásetja þau. Með því er auðvelt að rifja upp og endurupplifa ferðirnar aftur og aftur. Því þótt þetta séu raunverulega ógleymanlegar ferðir þá er tíminn nú samt þess eðlis að smátt og smátt vill fenna yfir einstök atriði ef þeim er ekki haldið til haga. Ég hef í gegnum tíðina bloggað töluvert um þessar hlaupferðir og fært í letur ferð til Suður-Afríku 2016, https://garmur.blog.is/blog/garmur/entry/2176198/, ferð til Brisbane í Ástralíu 2017, https://garmur.blog.is/blog/garmur/entry/2203227/, og Mendoza í Argentínu 2018, https://garmur.blog.is/blog/garmur/entry/2217023/ ásamt nokkrum styttri ferðum.

Hugleiðing í aðdraganda Reykjavíkurmaraþonsins 2018

Reykjavíkurmaraþonið hefur áunnið sér sérstakan sess í huga mínum undanfarin ár. Ég hljóp það í fyrsta sinn árið 2011 og var það þá lokahlaupið af fimm það árið sem ég hljóp til styrktar Krabbameinsfélaginu. Ástæðan fyrir söfnun minni það árið var til að halda uppá að þá voru liðin 5 ár frá því að ég lauk við krabbameinsmeðferð. Árið 2014 lést eiginkona mín af völdum krabbameins á hlaupadeginum þegar 3 tímar og 28 mínútur voru liðnar frá því að hlaupið hófst. Það var um það bil sá tími sem ég hafði fyrirfram hugsað mér að hlaupa á ef ég hefði tekið þátt. Árið 2015 hljóp ég í þriðja sinn í Reykjavíkurmaraþoninu og þá aftur til styrktar Krabbameinsfélaginu í minningu Möggu. Í ár er stefnan sú að hlaupa Reykjavíkurmaraþonið í sjötta sinn. Í þetta skiptið hleyp ég ekki til styrktar neinu málefni en hef styrkt nokkra hlaupavini mína sem eru að hlaupa til styrktar verðugum málefnum. Hlaupið í ár ætla ég að tileinka góðum hlaupavini mínum sem lést í vikunni langt um aldur fram eftir stutta en snarpa baráttu við hinn illa vágest krabbann. Það er ótrúlegt til þess að hugsa að fyrir rétt um ári síðan var hann hress og kátur með okkur í hlaupahópnum að taka þátt í hlaupahátíðinni á Vestfjörðum. Ég átti þá gott spjall við hann um lífið og tilveruna og gildi þess að geta tekið þátt í líkamsrækt í íslenskri náttúru. Ég sé ennþá fyrir mér leiftrandi augun og brosið sem færðist yfir andlit hans þegar hann ræddi málefnið. Laugardaginn 18. ágúst nk. mun ég í brautinni fara í ferðalag um hugann og rifja upp fallegar minningar um allt fólkið sem ég hef þekkt á lífsleiðinni og sem hefur orðið undir í baráttunni.

Ég hef reglulega frá því að ég lauk lyfjameðferð árið 2006 mætt í eftirlit á 3 til 6 mánaða fresti til að fylgjast með framvindu sjúkdómsins. Ég fékk fyrr í sumar hressilega áminningu um að gleyma mér ekki í gleðinni yfir að vera einkennalaus. Allt í einu fékk ég mælingu þar sem nokkur gildi bentu til þess að sjúkdómurinn væri að sækja í sig veðrið og að nú væri komið að því að það þyrfti að grípa inní með lyfjagjöf. Það passaði reyndar vel við það að allt í einu fannst mér hlaupaformið ekki vera eins og það átti að vera miðað við æfingarnar sem ég var að taka. Esjan og önnur smærri fjöll og hólar urðu mér t.d. erfiðari eftir því sem ég æfði meira fyrir Laugavegshlaupið í ár. En skýring á því kom í ljós í þessari mælingu þar sem fram kom að ég hafði lækkað umtalsvert í blóði. Þetta var auðvitað hundfúlt en lítið við að segja. En sem betur fer reyndist þetta vera stök mæling þar sem nokkur gildi fóru á sama tíma í ranga átt og bentu til þess að nú væri tímabært að bregðast við. Í næstu mælingu hafði blóðmagnið aukist aftur og önnur gildi voru betri. Enda fann ég það á hlaupunum þar sem allt í einu urðu brekkurnar ekki eins erfiðar og áður. Ég lét hins vegar eiga sig að hlaupa Laugaveginn í ár og notaði tækifærið til að taka mér 4 vikna hlaupahvíld þar sem ég tók bara 2 æfingar á viku. Síðustu 4 vikurnar hef ég aftur aukið æfingamagnið og treysti því að það verði nóg til að ég geti klárað mig af Reykjavíkurmaraþoninu.

Þegar ég var að safna áheitum fyrir Krabbameinsfélagið árið 2011 bjó ég mér til einkunnarorðin: Ég hleyp af því að ég get það. Í blaðagrein þetta sumarið var eftir mér haft að það væri von mín að einhverjir finndu hjá sér hvatningu og finndu fyrir sömu tilfinningu; að hlaupa af því að þeir gætu það. Ég sagðist vonast til þess að fólk myndi leggja félaginu lið með því að styrkja það með fjárframlögum. Þessi orð eiga sannarlega ennþá við.

Það gladdi mig mjög þegar haft var samband við mig fyrir fáum dögum af forsvarsmanni Krabbameinsfélagins og mér sagt að félagið hygðist nota einkunnarorðin frá árinu 2011 nú í ár.

Ég hleyp af því að ég get það!

...og ævintýrið heldur áfram, maraþon í 6. heimsálfunni í Mendoza Argentínu

Það er ótrúlegt að hugsa til þess að nú eru rétt rúm þrjú ár frá því að sú hugmynd fæddist að hlaupa maraþon í öllum heimsálfunum 7. Í febrúar 2015 á leið yfir hafið frá því að hlaupa Tókýó maraþonið þá fór ég að velta því fyrir mér að þá um haustið stæði til að hlaupa í Chicago og þá yrði ég búinn að hlaupa maraþon í 3 heimsálfum. Það væri í sjálfu sér bara nokkuð gott en því að láta staðar numið þar? Fyrst að Asía væri búin þá væri alveg eins hægt að finna hlaup í öðrum heimsálfum og safna fleirum. Amk 6 eða kannski jafnvel 7? Þegar heim var komið hófst ég strax handa við að skoða málið og komst auðvitað að því að nánast alls staðar er verið að hlaupa maraþon. Meira að segja á Suðurskautinu. En ekki nóg með að þar sé hægt að finna skipulagt maraþon heldur er hægt að velja á milli tveggja! Að sjálfsögðu eru skipuleggjendur þessara tveggja hlaupa búnir að búa til sérstaka klúbba sem þeir kalla 7 álfu klúbbana. Í öðrum þeirra, Seven Continents club, eru nú 455 karlar og 221 kona og í hinum klúbbnum, The 7 continents marathon club, eru 212 karlar og 59 konur eða samtals 947 manns. En enginn Íslendingur. Það gengur náttúrulega bara alls ekki og þessu þarf að breyta! Ég bar þessa hugmynd undir Unnar hlaupafélaga og vin og við urðum samstundis sammála um það að við skyldum taka verkefnið að okkur fyrir hina íslensku þjóð.

Ég hef áður bloggað um heimsálfu 4, sem var Afríka, og heimsálfu 5 sem var Eyjaálfa. Á þessu ári var komið að heimsálfu 6 sem er S-Ameríka. Það er skemmtilegt verkefni að skoða hvaða hlaup eru í boði í hverri heimsálfu fyrir sig. Í raun er allt opið og bara spurning um að velja það sem manni líst best á og hentar best inn í það tímaplan sem upp er sett. Hvað S-Ameríku varðar þá að sjálfsögðu eru hlaupin maraþon í öllum höfuðborgum ríkjanna í álfunni. Þar til viðbótar eru ógrynnin öll af öðrum spennandi hlaupum. T.d. er afar spennandi trail maraþon í boði til borgarinnar Machu Picchu í Perú, The Inca Trail Marathon to Machu Picchu. Það er aldrei að vita nema það verði hlaupið einn góðan veðurdag þótt það hlaup hafi ekki orðið fyrir valinu í þetta skiptið. Ég skoðaði aðeins hlaup í Venesúela sem mér leist í sjálfu sér vel á en vegna ástandsins í landinu þá hætti ég fljótt að hugsa um það. En snemma í ferlinu þá dúkkaði upp á yfirborðið hlaup í Mendoza í Argentínu. Það varð strax mjög spennandi kostur og í raun má segja að það hafi strax orðið það hlaup sem okkur þótti hvað mest spennandi staður til að hlaupa á. Ástæðan er einföld, þarna var hægt að sameina tvö af okkar helstu áhugamálum í eina ferð – hlaupa maraþon og smakka á dýrindis rauðvínum frá einu af frægustu vínræktarhéruðum heimsins! Ef einhverjum finnst þetta ekki fara vel saman þá er sá hinn sami vaðandi í villu því þessi áhugamál eiga einstaklega vel saman – bara spurning um gott skipulag og hófsemi í hvívetna. Ekki skemmdi það fyrir að okkur fannst brautin verulega spennandi. Keyrt er með þátttakendur upp í fjallaskarð í Andesfjöllunum og hlaupið til baka til Mendoza. Í heildina er fallhæðin í brautinni um 450 metrar þannig að við töldum að þarna gætum við loksins fengið maraþon sem yrði bara tiltölulega þægilegt að hlaupa þar sem þetta væri mest niður á við. Já góðan daginn! Niður á við? Já. Þægilegt? Nei!

En hvað um það. Þetta var slegið! Við ræddum þessa fyrirhuguðu ferð við ýmsa hlaupafélaga og að sjálfsögðu var þetta eitthvað sem þau heiðurshjón Frikki í Melabúðinni og Rúna gátu alls ekki látið fram hjá sér fara. Einhvern veginn hafa forlögin háttað því þannig að við höfum oft á undanförnum árum verið að hlaupa á sömu stöðum, m.a. í Tókýó - þar sem við tókum þátt í besta eftirmaraþonpartýi ever með þeim og fleirum - án þess að hafa skipulagt það sérstaklega. Að auki ákvað Bjarki hlaupafélagi okkar úr Stjörnunni og Hafdís hans að slást í för. Við vorum því átta Íslendingar sem lögðum af stað til Mendoza í Argentínu þann 26. apríl sl. til að taka þátt.

Eins og ég hef oft bloggað um áður þá er hvert maraþon sérstakt og yfirleitt kemur alltaf eitthvað nýtt upp sem þarf að bregðast við. Jafnframt hef ég alltaf sagt að ekki skuli telja neitt maraþon fyrr en búið er að hlaupa það. Það er svo margt sem getur gerst. Númer eitt er auðvitað að komast á ráslínuna á hlaupadegi sem er bara alls ekkert sjálfsagt. Náist það markmið þá er eftir heilt ævintýri með alls konar áskorunum og við þekkjum mörg dæmi annað hvort frá okkur sjálfum eða hlaupavinum okkar sem hafa náð að klára marga kílómetra í hlaupinu og jafnvel allt að 35-41 km, en ekki 42,2 km. Í þetta skiptið hélt ég í smá stund að við kæmumst ekki lengra en til Brasílíu og alls ekki á ráslínuna. Þannig er mál með vexti að Þóra mín á það til að verða aðeins ómótt í flugi og líða ekki vel í smá tíma. Hingað til hefur þetta þó ekki verið meira en tímabundin vanlíðan sem hefur rjátlast af henni. Núna varð þetta aðeins meira og nóg til þess að ég sá fyrir mér að lenda þyrfti flugvélinni á fyrsta flugvelli í Brasilíu. Þegar við vorum rétt rúmlega hálfnuð yfir hafið frá Evrópu til Brasilíu og flestir í fastasvefni um miðja nótt þá vaknaði Þóra upp með vanlíðunartilfinningu. Við ákváðum að standa upp og ganga aftur í vélina og sjá hvort þetta myndi ekki lagast. Þegar við vorum ný staðin upp þá hné hún niður á ganginum í yfirliði. Flugþjónarnir voru fljótir til og hún var lögð á gólfið í þjónusturými flugvélarinnar og allt tiltækt læknadót var dregið fram. Púlsinn var mældur reglulega og tékkað á blóðþrýstingi, sett undir lappirnar og ég spurður allra spurninganna í manualnum. En þar sem ég vissi að Þóra átti það til að verða ómótt í flugi og ég sá að hún var býsna fljót að hjarna við þegar búið var að leggja hana til og gefa henni að drekka þá sá ég nú fljótt að sennilega væri þetta nú ekki svo alvarlegt. En engu að síður þá hvarflaði það að mér í smá tíma að við yrðum að lenda á næsta flugvelli, ekki síst þegar við vorum spurð að því hvort þau ættu að kalla upp hvort um borð væri læknir. Sem betur fer þurfti ekki að koma til þess og Þóra mín jafnaði sig vel eftir smá tíma og ferðalagið var tíðindalaust hvað þetta varðaði það sem eftir var. En þetta dæmi sýnir svo sannarlega að alltaf getur eitthvað komið uppá sem gerir það að verkum að maraþon sem til stendur að hlaupa verður ekki hlaupið.

Mendoza. Í Mendoza búa um milljón manns. Samt fannst mér hálfvegis eins og Mendoza væri bara stórt sveitaþorp. Ég hef aldrei áður sest upp í jafn lélega leigubíla og þarna voru. Þetta voru litlir bílar sem rétt rúmuðu tvær manneskjur með tvær ferðatöskur. Sá bíll sem við fengum frá flugvellinum hefur sjálfsagt einhvern tíman verið með dempara en það er mjög, mjög langt síðan. Þegar keyrt var í holur eða yfir hraðahindranir verkjaði mann í rófubeinið. En á hótelið komumst við og það reyndist ljómandi gott. Enda var búið að ráðleggja okkur að kaupa gistingu á 5 stjörnu hóteli, sem ekki eru mörg í Mendoza, til að fá hótelgistingu sem væri á pari við það sem maður kannaðist við annars staðar frá þótt stjörnurnar þar væru færri. Við lentum í Mendoza um hádegisbilið á föstudegi og hlaupið var á sunnudegi. Upphaflega höfðum við ætlað að sækja hlaupagögnin síðdegis á föstudeginum en komumst síðan að því að hlaupagögn voru eingöngu afhent á laugardeginum. Ekkert mál, þá bara ætluðum við að skjótast snemma á laugardeginum og sækja gögnin. Við vorum frekar tímanlega í því að því er við töldum en þegar við komum á staðinn þá var röð fyrir utan húsið þar sem gögnin voru afhent. Og hún var löng, hún var bara býsna löng, eiginlega fáránlega löng! Við biðum í rúma tvo klukkutíma fyrir utan áður en við komumst inn. Þegar inn var komið tók í sjálfu sér ekki langan tíma að fá gögnin en mikið rosalega hafa þeir mendózku mikið rými til að bæta sig þarna. Allt í allt þá tók þetta næstum því hálfan daginn, að koma sér á staðinn, bíða, og koma sér til baka. Ekki alveg beinlínis eins og maður vill eyða deginum fyrir maraþon. En allt er þetta auðvitað liður í því að upplifa aðra menningu og sjá eitthvað öðru vísi en maður er vanur. Og þetta var gaman!

Hlaupadagurinn. Þá var komið að því! Stóri dagurinn og allir Íslendingarnir í góðum gír. Við Þóra, Unnar og Unnur, Frikki og Bjarki ætluðum öll að hlaupa heilt maraþon. Rúna ætlaði að hlaupa hálft maraþon og Hafdís 10 km. Við vorum því bara 6 sem þurftum að vakna upp um miðja nótt til að ná okkar rútum því rútur Rúnu og Hafdísar fóru af stað aðeins seinna. Hefðbundin morgunverk gengu vel og við vorum frekar snemma í því. Fórum um borð í rútu númer 2 en þar sem við vorum með kappsaman bílstjóra var hann fljótur að ná þeirri fyrstu þannig að við urðum fyrsta fólkið til að komast á rásstað. Sem kom á daginn að kom sér vel. Á leiðinni upp í fjallaskarðið keyrðum við að miklu leyti þá leið sem við áttum að hlaupa til baka. Það var mjög gott því á leiðinni fór maður að átta sig á því að þótt leiðin væri í heildina niðurhallandi þá voru ansi margar brekkur sem við myndum þurfa að hlaupa upp og sumar þeirra bara ansi langar. Þetta yrði þá kannski ekkert svo auðvelt eftir allt saman? Jæja en á leiðarenda komumst við. Og sem betur fer í fyrstu rútunni. Þannig er mál með vexti að ég var búinn að skoða myndbönd frá fyrri árum og sá að hlaupinu hafði verið startað í litlu þorpi í fjallaskarðinu. En þegar þangað var komið snéri rútan við og fór aftur til baka, yfir smá hæð og þar út í vegarkannt. Okkur var skipað að fara út og auðvitað hlýddum við því. En þegar út var komið sáum við að þar var ekkert, nema lítið malarplan. Engin salernisaðstaða og engir starfsmenn – bara nákvæmlega ekkert nema malarplan og myrkur. En þar sem ég hafði séð myndbandið áður og litla þorpið þar sem við snérum við ákváðum við að ganga til baka og yfir hæðina. Væntanlega hafði ekki verið pláss fyrir allar rúturnar í þorpinu og okkur því hleypt úr þarna. Þegar upp á hæðina var komið sáum við að þar var búið að stilla upp startinu en ekki í þorpinu sjálfu – en þarna voru engir starfsmenn og því ekki hægt að spyrja um eitt né neitt. Við gengum áfram og niður hæðina. Þar var lítil veitingasala sem var opin. Nokkur okkar fóru þar inn og var vísað á salernisaðstöðu. Þar sem ég var í góðum málum hvað magamál snerti gekk ég inn í litla þorpið og var þess fullviss að þar hlyti að vera einhver salernisaðstaða fyrir keppendur og ákvað ég að finna hana til öryggis. En Þetta var náttúrulega ekki þorp heldur eiginlega bara nokkur hús. Það var allt myrkvað og hvergi ljóstýru að sjá. Þegar ég nálgaðist fyrstu húsin byrjuðu hundar að gelta. Þegar nær kom sá ég að við hvert hús var girðing og inni í hverri girðingu var hundur. Þeir voru nú allir vaknaðir og byrjaðir að taka á móti hinum óboðna gesti með háværri raust. Ljós byrjuðu að kvikna hvert á fætur öðru og ég sá fljótt að augljóst væri að þarna væri ekki að finna neina salernisaðstöðu fyrir keppendur í maraþoni. Þegar ég kom til baka á veitingasöluna kom í ljós að hún var orðin troðfull af keppendum sem voru í sömu erindagjörðum og við- að leita að salernisaðstöðu. Af lýsingum félaga minna að dæma voru þeir heppnir að vera þeir fyrstu á staðinn því salernispappír var af mjög skornum skammti auk þess sem vatn til niðurskolunar virtist vera lúxus á þessum stað sem ekki var verið að spreða með. En þeim sem kynntust aðstöðunni náið virtist hún vera ofarlega í huga það sem eftir lifði ferðar og jafnvel lengur! Þegar styttist í ræsingu ákváðum við að yfirgefa þessa dásamlegu veitingasölu og ganga út í morgunkulið og aftur til baka að rásmarkinu. Við sáum þar að rúturnar á malarplaninu voru orðnar fjölmargar og einhverja skúra var búið að reisa þar upp. Það hlaut líka að vera, einhvers staðar hlutu þeir að hafa sett upp salernisaðstöðu fyrir þátttakendur í maraþoni sem allir eru eins og beljur sem þurfa að losa á sama tíma. En nei aldeilis ekki! Þegar við komum á malarplanið var ljóst að enga salernisaðstöðu var þar að finna heldur var fólk á harðahlaupum upp í hlíðina til að finna sér runna til að setjast á hækjur sér bakvið eða spræna út í loftið ef það átti betur við. Ekki nema von að hlíðin væri gróðursæl.

Hlaupið. Þar kom að því. Allir kallaðir á ráslínu. Spilaður einhver argentínskur bragur og þátttakendur tóku undir. Gæsahúð alla leið. Drónar flugu yfir og spennan magnaðist. Uno, dos, tres og allir af stað! Þetta var byrjað! Til að byrja með hlupum við niður ansi bratta brekku, hún var það brött að hún var eiginlega óþægileg. Það var ekki hægt að rúlla hana þægilega heldur þurfti að gæta þess að vera ekki með bremsuvöðvana í fullri vinnu. Eftir um ca km tók við brött brekka upp í móti sem var um ca 500 metrar og síðan aftur brekka niður. Þetta reyndist vera forsmekkurinn af því sem koma skyldi. Sem betur fer voru þó brekkurnar niður í móti meira aflíðandi eftir þetta en alltaf komu síðan brekkur upp í móti sem voru töluvert brattar og sumar óþægilega langar. En hvað sem því líður þá var brautin skemmtileg. Eftir um ca. 5 km vorum við komin úr fjallaskarðinu og niður á flatann og hlupum þá í breytilegu landslagi. Á tímabili hlupum við í gegnum mikil trjágöng í fallegu umhverfi og á tímabili hlupum við í töluverðri bílaumferð þar sem brautin var látin krossa mikinn akveg. Það var auðvitað ekkert sérstakt en tók sem betur fer frekar fljótt af. Þegar við nálguðumst Mendoza þá breyttist umhverfið úr fallegu dreifbýli með útsýni til Andesfjallanna í borgarútsýni með lágreistri byggð. Það er ekki hægt að segja að það sé mikil stemning í brautinni þar sem áhorfendur eru mjög af skornum skammti lengstum en þó höfðu þeir sett á nokkra staði trommara til að peppa mannskapinn upp. Það verður að segjast alveg eins og er að þegar í borgina var komið og rétt um 7-8 km eftir og þeir að mestu niðurhallandi og í huganum hafði planið verið að gefa þar vel í þá var það bara alls ekki hægt. Framanverð lærin voru bara búin að fá nóg og höfðu ekki áhuga á neinum sperringi og hitinn hafði stigið úr því að vera þægilegur 7-8 stigi hiti um morguninn í rúmlega 20 gráður þannig að lokaspretturinn varð bara eins og í júróvisjón um árið- hægt og hljótt! En yfir marklínuna var farið með mikla gleði í hjarta og ánægju með að hafa náð að klára þetta skemmtilega maraþon og það í 6. heimsálfunni!

Niðurstaða. Allir Íslendingarnir skiluðu sér í mark sem er aldeilis frábært! Það er sko ekki sjálfgefið að 8 manns skili sér á ráslínu og í mark. Frikki sló öllum við og varð fyrstur af okkur Íslendingunum og ekki nóg með það þá vann hann í gamalmennaflokknum eins og hans ástkæra Rúna uppnefndi hinn virðulega flokk 55-60 ára. Sjálfur var ég ánægður með minn tíma þar sem ég lenti í smá basli undir lok æfingatímabilsins og vissi ekki alveg hverju ég mætti búast við. Þegar upp var staðið gekk hlaupið ljómandi vel og ég var nálægt mínu ýtrasta markmiði og endaði 4. í mínum aldursflokki. Bjarki var að hlaupa sitt fyrsta maraþon og sló í gegn með því að ná undir 4 tímana. Aðrir kláruðu sínar vegalengdir með sóma og sérstaklega má geta þess að Unnur var að klára sitt annað maraþon á árinu einungis um sex mánuðum eftir bílslysið í Berlín. Það er auðvitað alveg ótrúlegt afrek út af fyrir sig.

Við tóku dagar í gleði og glaumi sem ekki er viðeigandi að greina mikið frá í virðulegum hlaupapistli. Þess má þó geta að það er afar góð hugmynd að skipuleggja rólegan hjóladag um vínekrur daginn eftir maraþon. Vín, nautakjöt og hjól er gott combo. Síðan er alveg bráðsnjallt að skipuleggja heilan dag í heitum böðum eftir hjóladaginn. Risa hlaðborð í hádeginu með ennþá meira nautakjöti og argentínskum eðalvínum er allt í lagi.

Eftirmáli. Ég er náttúrulega búinn að komast að því að ég held að yfirliðið í flugvélinni yfir hafið gæti hafa verið sviðsett. Við vorum nefnilega búin að ákveða að panta ekki flugið til Buenos Aires á næsta ári, þegar Suðurskautið verður vonandi sigrað, fyrr en eftir þetta ferðalag. Nú er búið að panta það flug. Það verður flogið í tveimur leggjum en ekki þremur eins og nú. Og í betri sætum.

Maður á sextugsaldri

Það er ekki langt síðan mér fannst fréttir um fólk á fimmtugsaldri ekki koma mér nokkurn skapaðan hlut við. Ástæðan var einfaldlega sú að ég samsamaði mig ekki með þessu fólki. Þetta var hér áður fyrr í mínum huga rígfullorðið fólk sem ég átti lítið sameiginlegt með. En svo leið tíminn. Allt í einu voru skólafélagarnir farnir að detta inná þennan aldur og ég sjálfur með. Og áfram leið tíminn. Hraðar og hraðar eins og þeir þekkja sem ná þessum aldri. Og nú eru önnur tímamót. Ég er víst formlega orðinn maður á sextugsaldri!

Dásamlegt! Og sjá, allt í kringum mig er fólk á sextugsaldri og sumir sem ég hef þekkt í gegnum áratugi og mér hefur aldrei fundist líta jafn vel út! Aldeilis frábært hvernig aldurinn eldist með manni og breytir sjónarhorninu. Rígfullorðið fólk á sextugsaldri eru í dag mínir helstu félagar og vinir í leik og starfi og ég finn ekki einu sinni fyrir því að aldurinn hái þeim á nokkurn hátt! Og þetta fólk sem var áður á fimmtugsaldri og mér fannst ekki koma mér við er nú orðið fólk á sjötugs-, áttræðis- og jafnvel ní- og tíræðisaldri. En í stað þess að finnast þetta fólk ekki koma mér við horfi ég nú til þeirra með aðdáunarbliki í auga og dáist að árangrinum. Að hafa náð þessum aldri og áorkað öllu því sem það hefur gert. Það eru forréttindi að komast inná nýjan áratug og þakkarvert.

Mér fannst merkilegt að verða 50 ára fyrir ári síðan. Mér finnst merkilegt að vera núna formlega kominn á sextugsaldurinn. Í gær lauk ég við 10. árið þar sem ég hef æft hlaup reglulega. Í dag hófst síðan 11. hlaupaárið með góðri æfingu í hádeginu. Ég þurfti á góðri æfingu að halda því ég hef aðeins verið að ströggla síðustu vikurnar. Fékk leiðinda pest og fór of fljótt af stað aftur og lenti þá í smá hjartsláttarveseni sem nú virðist að baki. En svona líður tíminn. Það skiptast á skin og skúrir, dalir og fjöll. Allt hefur þetta eitthvað við sig og í versta falli býr til reynslu sem hægt er að reyna að læra af. Þó ekki væri annað en þolinmæði og umburðarlyndi fyrir aðstæðum. Slíkt er ekki sjálfgefið.

Síðasta ár var bæði viðburðarríkt og skemmtilegt á hlaupasviðinu. Ég setti mér það markmið að hlaupa 10 maraþon á milli afmælisdaga og það tókst. Bætti meira að segja við einu skemmtilegu utanvegahlaupi í íslensku slagveðurssumarveðri eins og þau gerast eftirminnilegust þegar ég hljóp tvöfalda Vesturgötu. Hlaupin leiddu mig á nokkra staði sem ég hef ekki heimsótt áður auk staða sem ég hef áður heimsótt. Á milli afmælisdaga hljóp ég í 3 þremur heimsálfum og ef ég bæti við nokkrum vikum fyrir og eftir afmælisdaga þá bætast við 2 heimsálfur og samtals 7 lönd þannig að þetta er bara búið að vera býsna fjölbreytt.

Undanfarin ár hef ég haft það til siðs að hlaupa á afmælisdaginn þann fjölda kílómetra sem árafjöldinn segir til um. Ég ákvað hins vegar að hætta því núna. Þótt ánægjulegt sé að ná þessum árafjölda þá fer það að verða þreytandi á hlaupabrautinni að hlaupa þetta allt saman! En mér datt annað markmið til hugar. Nú þegar nýjum áratug er náð finnst mér ágætt að setja mér sem markmið að ná því að hlaupa jafn mörg maraþonhlaup og árafjöldinn segir til um. Ef mér endist aldur, heilsa og áhugi til þá stefni ég að því að ná því að hlaupa 60 maraþon þegar og ef ég næ 60 ára markinu. Ef vel gengur ætti það ekki að vera fráleitt markmið því á þessum 10 árum sem liðin eru síðan ég byrjaði á þessu þá eru 34 maraþon að baki og amk 2 til viðbótar á dagskránni þetta árið.

En af hverju maraþon? Ég féll fyrir vegalengdinni í mínu fyrsta maraþoni vorið 2009 í Kaupmannahöfn. Mér fannst stemningin í brautinni frábær og sagði að hlaupi loknu við vin minn að þetta væri upplifun á lífinu og að þetta vildi ég endurupplifa eins oft og ég gæti. Eins og ég hef oft sagt er ekkert maraþon eins og yfirleitt koma alltaf upp aðstæður í hlaupinu sem maður hefur ekki þurft að takast á við áður. Rétt eins og í lífinu sjálfu. Þar til viðbótar þekki ég ekki margar íþróttagreinar þar sem áhugamaðurinn getur beinlínis keppt við þá bestu í heimi, í sömu brautinni, á sama tíma og við sömu aðstæður. Til marks um þetta þá er núna mikil spenna fyrir Londonmaraþoninu sem haldið verður þann 22. apríl nk. Ástæðan er sú að þá munu þrír kappar, ásamt auðvitað mörgum fleirum, reyna með sér sem þykja allir líklegir til stórræða. Það eru þeir Eliud Kipchoge, sem á best 2:03:05, Kenenisa Bekele, sem á best 2:03:03, og Mohamed Farah eða Mo Farah eins og flestir þekkja hann, en hann á 2:08:21 í hans eina maraþonhlaupi til þessa sem hann hljóp í London 2014. En það er skemmst frá því að segja að ég er búinn að keppa við alla þessa kappa og hef bara tapað fyrir tveimur þeirra! Ég er meira að segja búinn að hafa Bekele tvisvar undir á sama árinu því ég keppti við hann í Dubai maraþoninu í janúar í fyrra og aftur í Berlín í fyrra. Í bæði skiptin komst ég í mark en hann ekki! Ég tapaði fyrir Mo Farah í London 2014 með tæplega klukkustundar lakari tíma en hann. Mér gekk ekki eins vel með Kipchoge því ég tapaði fyrir honum í Berlín í fyrrahaust með rétt um einni klukkustund og hálftíma að auki lakari tíma en hann. Ég ákvað þetta árið að gefa Bekele séns og skráði mig því í annað hlaup en hann þannig að ég hef fulla trú á honum í þetta skiptið.

En sem sagt við félagarnir Kipchoge, Bekele, Mo og Gunnar stefnum allir að góðum árangri á hlaupabrautinni þetta árið.